ኧረ ጉድ ባየህ ወዳጄ ኧረ ጉድ ባየህ ጓዴ!


ጓዴ ባለህበት ፅና!
ስምንት አመት ሆነው ዝክርህ፤
ይህንን ጉድ ከማየት ያለህበት ነው እሚሻልህ!
ገበያው ተደበላልቋል፤ ተገዢው ጊዜውን ይቃኛል
ገዢው ግና ተሰናብቷል
ስምንት ዓመት ሆነህ ጓዴ፣ ካለፍክ ከዚህ ሀገር እክል
  ተበዳይ አርፎም ቢተኛ፣ በዳይ ዘራፍ ነው አመሉ
“ምሴን አምጡ ነው ጠበሉ”
“ግፍ አይጠግቤ ደም ነው ውሉ!
ሳይመሽ ጨለመበት ባህሉ፡፡
እንዲህ ሆነልህ ብሂሉ፡-
“ቀና ሰው ጫጩት ሲያረባ ጐረቤቱ አየና አሉ
ምቀኛ ሱሱን ሲወጣ፣ ሸለምጥማጥ አረባ አሉ”
የሞተ ፈረስ መጋለብ፣ የተበላ እቁብ ነው ስሙ
የሞተ ዛር ነው ትርጉሙ፤ ዛሬስ ጉድ ባየህ ወዳጄ፡፡
ኧረ ጉዱን ባየህ ጓዴ…
ተቀትሎ በዘር ጐራዴ
ደም በደም ሆኗል መንገዴ
አራሙቻ አብቅሏል ሀገር
ሲወርድ ሲዋረድ እንዲሉ የጐሳ የቡድን ውርዴ
የሀገር ማህፀን አምካኝ እንደ ሞት ጭንጋፍ እንግዴ!
እንኳን አላየህ ወዳጄ….
ሠልፍም እንደ ግብር - ውሃ፣ የትም ሲፈስ በየሜዳ
መንጋ ለሁከት ሲነሳ ሥርዓተ - አልበኛ ሠልጥኖ፣ “ሰይጥኖ” በሀገሩ ፍዳ
በኋላ ቀር ጥፋት ናዳ፣ ነውጥ እንደ ለውጥ ሲሰናዳ
በንብረት ቃጠሎ ውድሚያ፣ ጥሪት ሲፈስ እንደ ጭዳ
ደም እንደ ውሃ ሲቀዳ እንኳን አላየህ ወንድሜ፣ ይህንን የትውልድ እዳ!
አንዱ ለግድብ ሲተጋ፣ ሌላው ለሀገር ሞት ሲሰለፍ
አንዱ ውሃ ሲያጠራቅም፣ ሌላው ከጐርፍ ጋር ሲጐርፍ
እብድ እንደበላው በሶ ሰው ተበትኖ ሜዳ፤
ህንፃ እንደ አሻንጉሊት ሲወድቅ እንደ አላዋቂ ተራዳ፤
ላብና እድሜ እንዳልወጣበት፣ በአንድ ጀንበር ድንጋይ በልቶት
ስንት ንብረት ስንት ጥፋት!
ኧረ ጉድ አላየህ ጓዴ፣ ታሪክ በአንድ ቀን ሲጨልም
የንፁሀን ሞት ሲተምም
የአንተ ዘመን ከዚህ ዘመን ሊወዳደር፣ ምን እና ምን!
ደሞም “በእንቅርት ላይ እኮ፣ ጆሮ ደግፍ” ብሂል እንዲል፣
ተደራራቢ ጣርም ነው፤ የኮሮና እክል ላይ እክል!
ህይወት በቁም ሞት ሲፈተን፣ ማሰብ ሲያቅት ኑሮ ማፍረስ፣
ፍትህ ሲነጥፍ ህግ መጣስ፤ ዛሬ ሰው በራሱ ፈርዶ
የራስ ላይ ክተት አውጆ፤ በገዛ ቤቱ ከትሟል
   ክተት ለሽሽት ነው ቋንቋው፤ ከሞት መራቅ
   አስፈልጓል፡፡
ግን እሱ ነው የሚያዋጣው፤
“ሞት ሳይሞቱት ነው እሚለመድ”፣ ያለን ጋሽ ፀጋዬ ይሄን ነው፡፡
አለመውጣት ነው ቋንቋው፤ እስከ መፍትሔው ማየት ነው፡፡
እና ጓዴ…..
አለምም ዛሬ ጠባለች፤ የሁሉንም ሞት አስተናግዳ፣ በደዌ ተሸማቃለች፡፡
ራሷን በልታ እንደ አብዮት፣  ክፋቷን ገድላ
ቀብራለች፤
ከኛው ቤት እኩል ጠባብ፣ አንድ መንድር አክላለች፡፡
እና ሰሌ ይህን አልኩህ፤  የዓለምን ስቃይ እንዳታይ
እዛው ጽና፣ እዛው ጋ ቆይ
እዛው ባለህበት ጽና…
(ለሰለሞን ጐሣዬ 8ኛ ሙት አመትና ለሁላችንም)
ነቢይ መኮንን - ነሐሴ 2012

 በአሁኑ ወቅት የጤና ባለሙያ ሠራተኞቻችን በመላው ከተማችን፣ አገራችንና ህዝባችን ውስጥ በፍጥነት እየተሰራጨ የሚገኘውን የኮሮና ቫይረስ (ኮቪድ -19) በሽታ ፊት ለፊት በግንባር ላይ እየተፋለሙት በመላው ዓለም በዚህ ታይቶ በማይታወቅ ቀውስ ራሳቸውን ለዚህ ቫይረስ አጋልጠው ይገኛሉ፡፡
ሀኪሞቻችን፣ ነርሶቻችን፣ የላብራቶሪ ቴክኒሻኖቻችን፣ የአምቡላንስ ሹፌሮች እና የመጀመሪያ መልስ ሰጪዎች ፣ የፋርሚሲ ባለሙያዎቻችንና እያንዳንዱ ለበሽተኞች እንክብካቤ ድጋፍ የሚያደርጉ ሁሉ በዚህ ክፉ ቀን ለችግሩ ምላሽ እየሰጡና በእጅጉ ተጋላጭ ለሆነው የህብረተሰባችን ክፍል እንክብካቤም በማድረግ ላይ ናቸው፡፡
በየዕለቱና በተለይም በዚህ ወረርሽኝ ወቅት ለምትከፍሉት መስዋዕትነት ከሁሉም ወገን ምስጋና ይድረሳችሁ! ለታታሪነታችሁ ለቁርጠኝነታችሁ፣ ለፅናታችሁና ለጀግንነታችሁ የእኛ ጥልቅ ምስጋናና አድናቆት ሊቸራችሁ ይገባል:: ለበሽተኞች የምትሰጡት አገልግሎት የአያሌዎችን ነፍስ እየታደገና ትርጉም ያለው ለውጥ እያመጣ ነው፡፡
በዚህ ዓመት በተለይም ውድ ወገኖቻችንን ሲንከባከቡና ሲደግፉ እንዲሁም አገራችንን በማራመድ ተግባር ላይ ተሰማርተው ሳለ፣ በኮሮና ቫይረስ ህይወታቸውን የተነጠቁ የግንባር ሠራተኞቻችንን እንዘክራለን - እናስታውሳለን፡፡
በዚህ ወረርሽኝ ወቅት ህይወታቸውን የተነጠቁ ሠራተኞችን (ነርሶቻችን፣ ሃኪሞቻችን፣ የእንክብካቤ ባለሙያዎቻችንና ሌሎች ቁልፍ ሠራተኞቻችንን) ውለታ መቼም ቢሆን አንዘነጋውም - ሁሌም ባለ ዕዳ ነን!

አቡ አሊ ሲና (አቬሴና) ማነው?
አቡ አሊ ሲና በስፋት የሚታወቀው አቬሴና በተባለው የላቲን ስሙ ሲሆን የፐርሺያ ሃኪምና ፈላስፋ ነበር፡፡ በቡኻራ በ980 የተወለደው አቬሴና፤ በ1037 በኢራን ሃማዳን ውስጥ ነው ያረፈው፡፡ በዘመኑ እጅግ ታዋቂና ስመ-ጥር ሃኪም፣ ፈላስፋ፣ የኢንሳይክሎፒዲያ ቀማሪ፣ የሂሳብ ሊቅና የህዋ ተመራማሪም ነበር፡፡
ወደርየለሽ የማስታወስ ችሎታ የተቸረው ህፃኑ አቬሴና፤በ10 ዓመቱ በቁራንና በተለያዩ የሳይንስ ዘርፎች ጥናት በእጅጉ የተካነ ነበር፡፡ ፍልስፍና ማጥናት የጀመረው የተለያዩ የግሪክ፣ ሙስሊምና ሌሎች ፅሁፎችን በማንበብ ነው፡፡ ሎጂክና ሜታፊዚክስ ከስራቸው ቁጭ ብሎ ያስተማሩትን መምህራን፣ በዕውቀት ለመላቅም ፋታ አልወሰደበትም፡፡
ከዚያ በኋላ፤ 18 ዓመት እስኪሞላው ድረስ ራስን በማስተማር ሥራ ላይ ተጠምዶ ቆየ፡፡ ከፍተኛ የንባብ ፍቅርና ጉጉትም ነበረው፡፡ በዚህም በእስልምና ህግና በህክምና ሙያ፤ በመጨረሻም፣ በሜታፊዚክስ የተካነ ለመሆን በቅቷል፡፡  ወጣቱ ሃኪም በ17 ዓመቱም የቡኻራ ንጉስ የነበረውን ኑህ ኢብን ማንሱር፤ በወቅቱ አሉ በተባሉት ሃኪሞች  እንደማይድን ይቆጠር ከነበረ በሽታ በማከም ፈውሶታል፡፡
ንጉሱ ከበሽታው ማገገሙን ተከትሎ፣ ወጣቱን ሃኪም ሊሸልመው ፈልጐ ነበር፤ ነገር ግን አቡ አሊ ሲና የንጉሱን በመፃሕፍት የታጨቀ ቤተ መፃሕፍት ለመጠቀም እንዲፈቅድለት ብቻ ነበር የሻተው፡፡ ለዚህ የበለፀገ የሳማኒድስ (ከአረብ ወረራ በኋላ በኢራን የተነሳ የመጀመሪያው ታላቅ አገር በቀል ሥርወ መንግስት) የንጉሳዊ ቤተመፃሕፍት ተደራሽ መሆኑ - በተለይም ለምሁራዊ ሰብዕናው መበልፀግ አጋዥ ነበር:: 21 ዓመት ሲሞላው ሁሉንም የመደበኛ ትምህርት ዘርፎች በስኬት ያጠናቀቀ ሲሆን በላቀ የህክምና ባለሙያነቱም ሰፊ ተቀባይነትና ዝናን ለመቀዳጀት በቅቷል፡፡  
በአስተዳደርነትም ጭምር ያገለገለው አቡ አሊ ሲና፤ ለጥቂት ጊዜ ያህል በፀሐፊነት ለመንግስትም አገልግሏል፡፡ አቬሴና በተለያዩ የኢራን ገዢዎች ቤተ መንግስቶች ውስጥ በህክምና ባለሙያነትና በፖለቲካ አስተዳዳሪነት መስራቱን ቀጠለ - የአባሲድ ሥልጣን በተፈረካከሰ ጊዜ ብቅ ባሉ አያሌ ወራሽ የኢራን መንግስታት ወቅት፡፡ በኋላ ላይም ወደ ሬይ፣ ቀጥሎም ወደ ሃማዳን ተጉዟል፡፡ “Al – qanun fi al - tibb” የተሰኘውን ዝነኛ መጽሐፉን የፃፈውም በሃማዳን ነበር፡፡ በዚህ ወቅት የሃማዳን ንጉስ የነበሩትን ሻምስ አል ዳውላህ ተጠናውቷቸው ከነበረ ከፍተኛ የቁርጠት በሽታም ፈውሷቸዋል፡፡ ከሃማዳን በቀጥታ ያመራው ወደ ኢስፋሃን ሲሆን አያሌ እንደ ቅርስ የሚቆጠሩለትን የጽሑፍ ሥራዎቹን ያጠናቀቀው እዚህ ነበር፡፡
አቪሴና ከ500 በላይ መፃሕፍትና መጣጥፎችን ጽፏል፡፡ ሁለቱ ሥራዎቹ - “Daneshnameh e-Alai” (የፍልስፍና ሳይንስ ኢንሳይክሎፒዲያ) እና በ pulse ላይ  የምታነጣጥር አነስተኛ የጥናት ጽሑፉ ግን በአፍ መፍቻ ቋንቋው በፋርሲ ነበር የተፃፉት::
ከዚህ በተጨማሪም፤ ስለ ተፈጥሮ ፍልስፍና፣ ስለ አስትሮኖሚ፣ ስለ ሥነ- መለኮትና ሜታፊዚክስ እንዲሁም ስለ ህክምና፣ ስለ ሥነልቦና፣ ስለ ሙዚቃ፣ ስለ ሂሳብና ፊዚካል ሳይንሶችም ጽፏል፡፡ የፐርሺያ ባለ አራት ስንኞች ግጥም (ሩባያት) እና የአጫጭር ግጥሞች ደራሲ እንደሆነም ይነገራል፡፡
አቬሴና ከዚያ በኋላ በተለያዩ የ ኾራሳን ከተሞች ሲዘዋወር የቆየ ሲሆን በኋላም ማዕከላዊ ኢራንን ይገዛ ወደ ነበረው የቡዪድ ልኡላን ቤተ መንግስት አምርቷል፤ መጀመሪያ ወደ ሬይ (ከዘመናዊ ቴህራን አቅራቢያ)፣ ከዚያም ወደ ቃዝቪን  የተጓዘው አቬሴና፤ እንደተለመደው በህክምና ባለሙያነት ነበር የሚተዳደረው፡፡ በሰሜናዊ ፐርሺያ የበለፀገች ከተማ የነበረችው የሬይ ንጉስን ከሜላኮሊያ በማከም ከበሽታው የፈወሰ ሲሆን እኒህን ምልከታዎቹን በኋላ ላይ “State of the Human Soul” በተሰኘ ጽሑፉ ገልፆታል:: በእነኚህ ከተሞች በቂ የማህበራዊም ሆነ ኢኮኖሚያዊ ድጋፍ ማግኘት ያልቻለ ሲሆን ሥራውን ለመቀጠል ወሳኝ የሆነውን ሰላምና መረጋጋትም ተነፍጐ  ነበር፡፡ በዚህም ሳቢያ በምዕራብ - ማዕከላዊ ኢራን ወደ ሃማዳን ተጓዘ - ሌላው የቡዪድ ልኡል (ሻምስአድ - ዳውላህ) ገዢ ወደነበረበት ሥፍራ ማለት ነው፡፡
ጉዞው በአቬሴና ህይወት ውስጥ የአዲስ ምዕራፍ ጅማሮን አብስሮለታል፡፡ የቤተ መንግስት ሃኪም ሆኖ ከማገልገሉም በላይ በገዢው ዘንድ በነበረው ተወዳጅነትም ሁለት ጊዜ የከፍተኛ ባለሥልጣንነት ሹመት እስከማግኘት ደርሷል፡፡ ከላይ እንደተጠቀሰውም፤ የሃማዳንን ንጉስ ከከፋ የሆድ ቁርጠት ህመም አክሞ ማዳንም ችሏል፡፡
ከሃማዳን ወደ ኢስፈሃን በመጓዝም፣ በፊዚክስና ሜታፊዚክስ ላይ የሰራቸውን እንደ ቅርስ የሚቆጠሩ አያሌ ጽሑፎች አጠናቅቋል፡፡ በመጨረሻም ወደ ሃማዳን ተመልሶ በ1037 በሃይለኛ የሆድ ቁርጠት ህመም ህይወቱ አልፏል፡፡
የህክምና ሳይንስ መርህ ተደርጐ የሚቆጠረው አቬሴና፤ በህክምናና በአርስቶቴሊያን ፍልስፍና ዘርፎች ባበረከተው አስተዋጽኦው ይበልጥ ይታወቃል፡፡ ሁለቱ ትልቅ ሥፍራ የሚሰጣቸው ሥራዎቹ - “The Book of Healing” እና በምዕራቡ ዓለም የህክምና መርህ በሚል የሚታወቀው “Al Qanun” የተሰኙት ናቸው፡፡ የመጀመሪያው ሳይንሳዊ ኢንሳይክሎፒዲያ ሲሆን ሎጂክ፣ የተፈጥሮ ሳይንስ፣ ሥነልቦና፣ ጂኦሜትሪ፣ አስትሮኖሚ፣ አሪትሜቲክና ሙዚቃን ያካትታል፡፡ ሁለተኛው (Circa 1030 A.D) በህክምና ሳይንስ ታሪክ እጅግ ዝነኛ ከሆኑት መፃሕፍት አንዱ ተደርጐ የሚቆጠር ነው፡፡
“The canon” የህክምና ሳይንስ መርህ ወይም ሚዛን ለመሆን የበቃ ሥራው ሲሆን በአውሮፓ ትላልቅ ዩኒቨርሲቲዎች ሁሉ ከሂፖክራተስ (460-377B.C) እና ጋሌን (129-199A.D) ሥራዎች ጋር በእኩል ደረጃ ላይ የሚቀመጥ ነበር፡፡ “The Canon of Medicine” አምስት መፃሕፍትን የያዘ ነው፡፡ እነዚህ መጽሐፍት በአናቶሚ፣ ፊዚዮሎጂና ፌርማኮሎጂ (መጽሐፍ 1 እና 2) ያለውን ዕውቀት በስልትና በተጠና መንገድ ይመድባሉ፡፡ ሌላው የበሽታ ጥናት ዘርፍ፤ የውስጣዊ አካላትን በሽታዎችና ዓይነተኛ የበሽታ ምልክቶች በጋሌን የአመዳደብ ሥርዓት መሰረት ይገልፃል (መፅሐፍ 3)፤ ትኩሳት (መፅሐፍ 4) እና ማቴሪያል ሜዲካል (መፅሐፍ 5) ናቸው፡፡
አቬሴና በዚህ የመጨረሻ መጽሐፉ፤ 760 መድሃኒቶችን ከአዘገጃጀት መመሪያዎች ጋር የሚገልጽ ሲሆን፤  በአጠቃላይ “The Canon of Medicine” በ1ሺ ገፆች ተቀንብቦ፣ በግምት አንድ ሚሊዮን የሚደርሱ ቃላትን የያዘ ሲሆን፤ በስልታዊ መንገድ የተፃፈ ነው፡፡
“Canon” መጠነ - ሰፊ ታዋቂነትን የተቀዳጀው በ15ኛውና 16ኛው ክ/ዘመን ቲፖግራፊ ጥቅም ላይ ከዋለ በኋላ ነው፤ ነገር ግን እስከ 18ኛው ክ/ዘመን መጨረሻ ድረስ ተፅእኖው በመላው አውሮፓ ፀንቶ ቆይቷል፡፡

አቬሴና ለዘመናችን ያስፈልገን ይሆን?
ፈር ቀዳጅ የሆነ ሥራው - “Al-Qanun” ከህክምና ጽሑፍና አካዳሚያዊ መርሀ ግብሮች ዕድገት ውስጥ ቁልፍ ሚና የነበረው ሲሆን በመድሃኒቶች ታሪካዊ ትውስታ ውስጥ የማዕዘን ድንጋይ ነበር:: በታሪክ ሊቁ ጃማል ሙሳቪ መሰረት፤ በሙስሊሙ ዓለምና በአውሮፓ ህይወቱ ካለፈ በኋላ ባሉት 600 ዓመታትም የአቬሲና ሥራዎች በመድሃኒቶች ዕድገት ውስጥ ቁልፍ ሚና መጫወቱን ቀጥሎ ነበር፡፡
በአሁኑ ወቅት የአቬሴና ሌጋሲ የፀረ - ወረርሽኙን ጥረት በዓለም አቀፍ ደረጃ እያገዘ እንደሆነ የህክምና አዋቂዎች ለዓለም በኩራት እያስታወሱ ነው፡፡  
ለመጀመሪያ ጊዜ.  እ.ኤ.አ በ1025 የተጠቀሰውና #የመድሀኒቶች መርህ (The Canon of Drugs); በሚለው 5ኛ ቅፅ የህክምና ኢንሳይክሎፒዲያው  አቪሴና፤ በሳይንሳዊ ስራው የኳራንቲን ወይም የለይቶ ማቆያ ትክክለኛ ፅንሰ-ሃሳብን  በሽታ እንዳይሰራጭ፣ ለመቆጣጠር  እንዴት እንዳስቀመጠው ሳይጨምሩ፤ ሳይቀንሱ አረጋግጠዋል፡፡
በዚህ በአብዛኛው በምክንያታዊነት  ሊወደስ በሚገባው ትውስታ ውስጥ፣ የተዘነጋው ወሳኙ እውነታ፣ አቪሴና የህክምና ሳይንቲስት ብቻ ሳይሆን፣ በተጨማሪም ታላቅ የፍልስፍና አዋቂ መሆኑ ነው፡፡ በሌላ አገላለፅ.፣ ቀደም ባለው ታሪካዊ የመድሀኒት ሳይንስ ውስጥ ወሳኝ ሚና የነበረው አቪሴና፣ በተጨማሪም ወጤታማ ፈላስፋም ነበር፡፡

 የማከብረው
                    ቴዎድሮስ ፀጋዬ

            ይሄ ሰውዬ እጅግ ከማከብራቸው ቃለ-መጠይቅ አድራጊዎች መሀል ፊት መሪው ነው። ለቴዎድሮስ ፀጋዬ ቃሌን ስሰጥ በኩራት ነው።
ቴዲ ከሁሉም በላይ ኢትዮጵያ ውስጥ በነበረ ጊዜ ማንም ስለ ኢትዮጵያዊነት ሳይደፍር ደፍሮ ይሰራ ነበር። “አሁን የሚያነሳቸውን አጀንዳዎች ያኔ ሀገር ቤት እያለ ለምን አያነሳም ነበር?“ የሚሉ ተደጋጋሚ አስተያየቶች እሰማለሁ። ያን ጊዜ አለማወቅ ነው።
በመንግሥት የአየር ሰዓት እንኳን መስራት መሞከሩም ከስቱዲዮ አስጎትቶ ያስወስዳል። የመጣንበትን መንገድ መርሳት ይሆናል።
በተለይ ቃለመጠይቅን እንደ ቴዲ አድምቶ የሚሰራ አላውቅም። እንግዳውን ዛሬ ደውሎ ነገ ስቱዲዮ ይዞ የሚገባ አይደለም። ለአንዱ እንግዳ የሚያደርገው ዝግጅት እኔን ያደክመኛል። በሙያው ቀልድ አያውቅም። በትምህርት ዝግጅቱ የህግ ባለሙያ ቢሆንም፣ በአጭር ጊዜ ውስጥ በስራዎቹ ራሱን ተፈላጊ ማድረግ የቻለ ብርቱ ሰው ነው።
በሙያ መዘሞትን አምርሮ ይጠላል። ገንዘብ እያስፈለገው እንኳ አንድም ጊዜ ስራው ብር ብር ሸቶኝ አያውቅም። ቴዲ ባለፈባቸው መንገዶች ለማለፍ የሞራል ድፍረት ያለው ራሱ "Tewodros_Tsegaye ብቻ ነው። ይህ ማለት ግን በቃለመጠይቆቹም ሆነ በሚያነሳቸው ሀሳቦች ሁሉ እስማማለሁ ማለት አይደለም። የምቃወማቸውም በዝምታ የማልፋቸውም ይኖሩኛል።
የእጅግ ብዙዎቹ ግን አድናቂ ነኝ። ማንንም ሰው ለማክበር ሀሳቡ እኔን መምሰል የለበትም። እኔ ያዘጋጀሁትን ድንጋይ ስለወረወረልኝ አይደለም ማንንም ሰው የማደንቀው። የቴዲ ሀገር ወዳድነት እንደ የገበያ ስራ አይደለም። ከልቡ ነው። ላመነበት ሀሳብ ችኮ ነው። አይጎናበስም። ግትር ነው። ሀሳቡ ብዙ ሊያስከፍለው እንደሚችል እያወቀም ይሄድበታል። ዋጋም ከፍሎበታል። የማስታወቂያ ገቢ ለፕሮግራሙና ለኑሮው እስትንፋስ መሆኑን እያወቀ ያመነበትን ሀሳብ በማንሳቱ ገቢውን ሲያስቀር አውቃለሁ። አይደንቀውም።
ወዳጄ ቴዲ፤ ስላየሁህ ደስ ብሎኛል። በአካል ወይም በነፍስ የምንገናኝበት ጊዜ ይመጣል።

አለማችንም ሆነ የአለም ጤና ድርጅት፣ ኮሮናን ያህል ፈታኝ የጤና ቀውስ ገጥሟቸው እንደማያውቅና ቫይረሱ በ188 የአለም አገራት በፍጥነት እየተሰራጨ የከፋ ጉዳት ማስከተሉን እንደቀጠለ የድርጅቱ ዋና ዳይሬክተር ዶ/ር ቴድሮስ አድሃኖም ከሰሞኑ በሰጡት መግለጫ ያስታወቁ ሲሆን በህንድ ከትናንት በስቲያ ሃሙስ ብቻ 69,672 የኮሮና ተጠቂዎች መመዝገባቸው ተነግሯል::
ቫይረሱ እስካለፈው ሃሙስ አመሻሽ ድረስ በመላው አለም ከ22.6 ሚሊዮን በላይ ሰዎችን ማጥቃቱንና ከ792 ሺህ በላይ ሰዎችን ለህልፈተ ህይወት መዳረጉን የጠቆመው የወርልዶ ሜትር ድረገጽ መረጃ፣ ያገገሙት ሰዎች ቁጥር በአንጻሩ 15.3 ሚሊዮን መድረሱን አመልክቷል፡፡
በኮሮና ቫይረስ ሟቾችና ተጠቂዎች ቁጥር አሁንም ከአለማችን አገራት በመጀመሪያው ደረጃ ላይ በምትገኘው አሜሪካ የተጠቂዎች ቁጥር ከ5.7 ሚሊዮን ሲያልፍ፣ የሟቾች ቁጥር ደግሞ ከ176 ሺህ በላይ መድረሱን መረጃዎች ይጠቁማሉ፡፡ የዋሽንግተን ዩኒቨርሲቲ ከሰሞኑ ባወጣው ትንበያ፤ በአሜሪካ የኮሮና ቫይረስ ሟቾች ቁጥር እስከ መጪው ታህሳስ ወር ከ295 ሺ በላይ ሊደርስ እንደሚችል ማስጠንቀቁን የዘገበው ቢቢሲ፣ ወረርሽኙ በአገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ ከባድ ተጽእኖ ማሳደሩንና እስከ ሰኔ በነበሩት 3 ወራት  ብቻ አጠቃላይ የአገር ውስጥ ምርት በ33 በመቶ መቀነሱንም አስታውሷል፡፡
ብራዚል በ3.5 ሚሊዮን ተጠቂዎችና በ111 ሺህ ሟቾች ከአለም አገራት በሁለተኛነት ስትከተል፣ ህንድ በ2.8 ሚሊዮን ተጠቂዎች ሶስተኛ ደረጃን ይዛለች፡፡ 58 ሺህ ያህል ሰዎች ለሞት የተዳረጉባት ሜክሲኮ በበኩሏ፤ በሟቾች ቁጥር በ3ኛ ደረጃ ላይ ትገኛለች፡፡
ኮሮና ቫይረስ በ55 የአፍሪካ አገራት እስካለፈው ሃሙስ አመሻሽ ድረስ በድምሩ ከ1.15 ሚሊዮን በላይ ሰዎችን ማጥቃቱን የዘገበው ኦል አፍሪካን ኒውስ፣ የሟቾች ቁጥር 27 ሺህ፣ ያገገሙት ሰዎች ቁጥር ደግሞ 870 ሺህ ያህል መድረሱን አመልክቷል፡፡ ደቡብ አፍሪካ በ596 ሺህ ተጠቂዎችና በ12 ሺህ በላይ ሟቾች ከአህጉሩ ቫይረሱ ከፍተኛ ጥፋት ያደረሰባት ቀዳሚዋ አገር ስትሆን፣ የተጠቂዎች ቁጥር በግብጽ ወደ 97 ሺህ፣ በናይጀሪያ ወደ 51 ሺህ፣ በአልጀሪያ ወደ 40 ሺህ፣ በጋና ደግሞ ወደ 43 ሺህ መጠጋቱ ተነግሯል፡፡
ባለፉት ቀናት በተለያዩ የአውሮፓ አገራት ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ከፍተኛ ዕለታዊ የኮሮና ቫይረስ ተጠቂዎች መመዝገባቸውን የዘገበው ሮይተርስ፣ በአውሮፓ በየዕለቱ በአማካይ 26 ሺህ አዳዲስ የቫይረሱ ተጠቂዎች እየተመዘገቡ እንደሆነ መነገሩን አመልክቷል፡፡ ባለፈው ረቡዕ ብቻ በጣሊያን 642፣ በስፔን 3 ሺህ 715 ሰዎች በቫይረሱ መያዛቸውን የጠቆመው ዘገባው፣ ሃሙስ ዕለት ደግሞ በጀርመን 1 ሺህ 707 የቫይረሱ ተጠቂዎች መመዝገባቸውን አስታውቋል፡፡
በሕንድ ከትናንት በስቲያ ብቻ 69 ሺህ 672 ያህል ሰዎች በቫይረሱ የተያዙ ሲሆን፣ ይህም በአገሪቱ በአንድ ቀን የተመዘገበ ከፍተኛው ቁጥር መሆኑን ሂንዱስታን ታይምስ የዘገበ ሲሆን፣ በአገሪቱ በቫይረሱ የተያዙ ሰዎች ቁጥር ከ2.8  ሚሊዮን ማለፉና የሟቾች ቁጥር ደግሞ ወደ 54 ሺህ መጠጋቱ ተነግሯል፡፡
በተያያዘ ዜና፤ አገራት በኮሮና ቫይረስ ክትባትና መድሃኒቶች ላይ የጀመሯቸውን ምርምሮች አጠናክረው የቀጠሉ ሲሆን፣ ሲኖፋርም የተባለው የቻይና መድሃኒት አምራች ኩባንያ እስከ መጪዎቹ አራት ወራት የኮሮና ቫይረስ ክትባቱን ምርምር አጠናቅቆ በአገሪቱ የተለያዩ ከተሞች በአነስተኛ ዋጋ ለገበያ እንደሚያቀርብ ያስታወቀ ሲሆን፣ አውስትራሊያ በበኩሏ ወደ መጨረሻው የምርምር ምዕራፍ የተሸጋገረውን የኮሮና ቫይረስ ክትባቷን በስኬት ካጠናቀቀች 25 ሚሊየን ዜጎቿን በነጻ ለመከተብ ቃል መግባቷን ቢቢሲ ዘግቧል፡፡
የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት በበኩሉ፤ ከአራት ወራት በኋላ በመላው አለም 265 ሚሊዮን ያህል ሰዎች ከወረርሽኙ ጋር በተያያዘ ለምግብ እጥረትና ረሃብ ሊጋለጡ እንደሚችሉ ከሰሞኑ ባወጣው መግለጫ ያስጠነቀቀ ሲሆን፣ በወረርሽኙ ሳቢያ ለኪሳራ የሚዳረጉ ኩባንያዎች ቁጥር መጨመሩም ተነግሯል፡፡
ግዙፉ የአውስትራሊያ አየር መንገድ ኳንታስ፣ ከኮሮና ወረርሽኝ መስፋፋት ጋር በተያያዘ በአመቱ ወደ 2 ቢሊዮን ዶላር የሚጠጋ ኪሳራ እንደደረሰበትና ይህም ኩባንያው ባለፉት 100 አመታት ታሪኩ ገጥሞት የማያውቅ አስከፊ ኪሳራ መባሉን ቢቢሲ ዘግቧል፡፡

ዎልማርት በ523.9 ቢ ዶላር ገቢ፣ አምራኮ ደግሞ በ329.7 ቢ ዶ ላር ትርፍ ቀዳሚነቱን ይዘዋል

               ከአለማችን ኩባንያዎች መካከል በየአመቱ ከፍተኛ ገቢና ትርፍ ያስመዘገቡትን 500 ግዙፍ ኩባንያዎች ዝርዝር ይፋ የሚያደርገው ፎርቹን መጽሔት፤ ከሰሞኑም የ2019 የአለማችን ግዙፍ ኩባንያዎችን ዝርዝር ያወጣ ሲሆን የአሜሪካው ዎልማርት በ523.9 ቢሊዮን ዶላር ገቢ፣ የሳኡዲው የነዳጅ ኩባንያ አምራኮ ደግሞ በ329.7 ቢሊዮን ዶላር ትርፍ የአንደኛነት ደረጃን ይዘዋል፡፡
ሲኖፔክ ግሩፕ 407 ቢሊዮን ዶላር፣ ስቴት ግሪድ 383.9 ቢሊዮን ዶላር፣ ቻይና ናሽናል ፔትሮሊየም 379.1 ቢሊዮን ዶላር፣ ሮያል ደች ሼል 352.1 ቢሊዮን ዶላር ገቢ በማግኘት እንደ ቅደም ተከተላቸው ከሁለተኛ እስከ አምስተኛ ያለውን ደረጃ የያዙ የአለማችን ኩባንያዎች መሆናቸውንም ፎርቹን አስታውቋል፡፡
ከሳኡዲው አምራኮ በመቀጠል በአመቱ ከሁለተኛ እስከ አምስተኛ ከፍተኛ ትርፍ ያስመዘገቡ የአለማችን ኩባንያዎች ደግሞ፣ 254.6 ቢሊዮን ዶላር ያተረፈው ቤክሻየር ሃታዌይ፣ 260.1 ቢሊዮን ዶላር ያተረፈው አፕል፣ 177 ቢሊዮን ዶላር ያተረፈው ኢንዱስትሪያል ኤንድ ኮመርሺያል ባንክ ኦፍ ቻይና እና 125.8 ቢሊዮን ዶላር ያተረፈው ማይክሮሶፍት ኩባንያ ናቸው፡፡
ከ32 አገራት ተመርጠው የተካተቱት የአመቱ የአለማችን 500 ግዙፍ ኩባንያዎች በፈረንጆች አመት 2019 በድምሩ 33.3 ትሪሊዮን ዶላር ገቢ እና 2.1 ትሪሊዮን ዶላር ትርፍ ማግኘታቸውን እንዲሁም ከ69.9 ሚሊዮን በላይ ለሚሆኑ ሰዎች የስራ ዕድል መፍጠራቸውንም መጽሔቱ ባወጣው መግለጫ አስታውቋል፡፡

 ወደ 40 የሚጠጉ ሰዎች በኮሮና ቫይረስ ሳቢያ ለህልፈተ ህይወት በተዳረጉባት ናሚቢያ፣ ከሰሞኑ የዝሆን አይነ ምድር ለኮሮና ቫይረስ ፍቱን መድሃኒት ነው የሚል ያልተጨበጠ መረጃ በስፋት መሰራጨቱን ተከትሎ፣ ነገርዬው በውድ ዋጋ በመሸጥ ላይ እንደሚገኝና በርካታ ቁጥር ያላቸው ሰዎች መሻማት መጀመራቸው ተዘግቧል፡፡
የኮሮና ተጠቂዎች ቁጥር ባለፈው ወር ብቻ በእጥፍ በጨመረባትና ስጋት ባየለባት በናሚቢያ የሚገኙ የባህላዊ ህክምና ባለሙያዎች የዝሆንን አይነ ምድር መታጠንና ማሽተት ለጉንፋን፣ ለነስር፣ ለራስ ምታትና ለሌሎችም የጤና እክሎች ፍቱን መድሀኒት እንደሆነ ሲናገሩ መቆየታቸውን የዘገበው አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ፤ ከሰሞኑ ደግሞ በማህበራዊ ድረገጾች ነገርዬው ከኮሮና ያድናል የሚል መረጃ መሰራጨቱንና ብዙዎች መሻማት መጀመራቸውን አስታውቋል፡፡
ከ4 ሺህ 464 በላይ ሰዎች በኮሮና የተጠቁባት ናሚቢያ የጤና ሚኒስትር ካሉምቢ ሻንጉላ ባለፈው ማክሰኞ በሰጡት መግለጫ፤ ዜጎች ባልተረጋገጠ መረጃ ተገፋፍተው ከኮሮና ቫይረስ ለመዳን ሲሉ ላልተገባ ወጪ በመዳረግ የዝሆን አይነ ምድር መጠቀማቸውን እንዲያቆሙ ማሳሰባቸውን የጠቆመው ዘገባው፤ ለሌላ የጤና እክል እንዳይጋለጡ ያላቸውን ስጋት መግለጻቸውንም አመልክቷል፡፡
የአገሪቱ የአካባቢ ጥበቃ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ ሮሚዮ ሙዩንዳ በበኩላቸው፤ የዝሆን አይነ ምድር ፍለጋ የአገሪቱን ብሔራዊ ፓርኮች ጥሰው በመግባት ላይ የሚገኙ ዜጎች፣ ከዚህ ድርጊታቸው ካልታቀቡ እርምጃ እንደሚወሰድባቸው ማስጠንቀቃቸው ተነግሯል፡፡

ከለታት አንድ ቀን በትልቅነታቸው የተከበሩ፣ በየጊዜው በሚካሄዱ ጦርነቶች ድል በማድረጋቸው የተፈሩ፣ አንድ የድሮ ጊዜ ንጉሥ ነበሩ፡፡
ንግሥቲቱም እንደዚሁ፤ ንጉሡን በምክርም በማገዝ፤ በዘመቻ ጊዜ ስንቅ በማዘጋጀትም የመኳንንቱንና የመሳፍንቱን ሚስቶች አስተባብሮ በመምራትም በዙፋኑ ዙሪያ አስተዋጽኦ የሚያደርጉ ነበሩ፡፡
ንጉሡና ንግስቲቱም በመዝናኛ በጨዋታ ጊዜያቸው፣ ወግ እየጠረቀ የግጥም ቃል እያዋጣ፣ ፈገግ ፈገግ የሚያሰኙ ቀልዶች አሰማምሮ በማቅረብ የሚታወቅ የንጉሥ አጫዋች ነበር፡፡ ንጉሡ ይጭኑት አጋሠስ፣ ይለጉሙት ፈረስ፣ ያጋጤቡት ወርቅ፣ ያስጥሉት ጠጅ፣ ያስጠምቁት ጠላ፣ የተትረፈረፋቸው ቢሆንም መንፈሳዊ ሃሴትን ይጉናፀፉ ዘንድ፣ ያ የንጉሥ አጫዋች ከምንም የሚበልጥባቸው ነውና እንደ አይናቸው ብሌን ይንከባከቡት ነበር፡፡ አንድ ቀን እንደተለመደው ግብር ገብቶ፣ ሰው ሁሉ በልቶ ጠጥቶ ከተሸኘ በኋላ፣ ልዩ አስተያየት የሚደረግላቸው የተባሉ የቅርብ የቅርብ ሰዎች ማለትም መኳንንቱና መሳፍንቱ እንዲሁም ባለሥልጣናቱ ልዩ መስተንግዶ ተደርጐላቸው በሉ ጠጡ፤ ተዝናኑ፤ ወደየማደሪያቸውም ተሸኙ፡፡
እነሆ የንጉሡና የንግሥቲቱ ማረፊያ ሰዓት ተቃረበ፡፡ በዚህ ሰዓት ግን በመካከል መላአከ ሞት በድንገት ተከስቶ በድግሱ አጠገብ ሲያልፍ፣ የንጉሡን አጫዋች ትኩር ብሎ አይቶት ይሄዳል፡፡
 ያ የንጉሥ አጫዋች ክፉኛ ልቡ ደነገጠ፡፡ ንጉሡና ንግሥቲቱ ወደ መኝታ ቤታቸው ይገባሉ፡፡ ድንክዬው የንጉሡ አጫዋችም ወደ መኝታው ይሄዳል፡፡ ሆኖም እንቅልፍ አልወሰደውም፡፡ ያስጨነቀው ነገር አለ፡፡ ስለዚህ ወደ ንጉሡ መኝታ ቤት ሄዶ በሩን አንኳኳ፡፡
“ማነህ” አሉ፤ ንጉሡ
“እኔ ነኝ አጫዋችዎ”
ተነስተው አገኙት፡፡
“ምነው ምን ሆነሃል? አሉት”
“ዛሬ እያጫወትኮት ሳለ መላዕከ ሞት መጥቶ ትክ ብሎ አይቶኝ ሄደ፡፡ የምደበቅበት ቦታ ካላገኘሁኝ ይዞኝ ሊሄድ ነው የመጣው፡፡ ልቤ ክፉኛ ፈርቷል፡፡ ንጉሥ ሆይ፤ ያሽሹኝ እባክዎ!”
ንጉሡም ጥቂት አሰብ አድርገው፤ “ግዴለም በአሁን ጊዜ ሩቅ አገር ህንድ ነው፤ ነገ ጠዋት ወደዚያ ትሄድና ጥቂት ቀን ቆይተህ ትመለሳለህ፡፡ እኔም በፀሎቴ አምላኬን እማፀንልሃለሁ፡፡ በል አሁን ተረጋግተህ ተኛ፡፡” ብለው ወደ መኝታቸው ገቡ፡፡
ጠዋት የንጉሡ አጫዋች ተሰነዳድቶ ሲጨርስ መርከቡ መጥቶለት ወደ ህንድ አገር ተጓዘ፡፡
መድረሱን አረጋገጠ፡፡
ከዚያን ቀን ጀምሮ ነጋ ጠባ ያጫዋቻቸውን ነገር ለማወቅ ሌት ተቀን ፀሎት ማድረሳቸውን ተያያዙት፡፡
ከአንድ ሳምንት ምህላ በኋላ መላዕከ ሞት ተገለጠላቸው፡፡
“ንጉሥ ሆይ፤ ምን እርዳታ አስፈለግዎት?” ሲልም ጠየቃቸው፡፡
“ምነው? አጫዋቼን፣ መንፈስ መሰብሰቢያዬን፣ የቤተ መንግሥት መዝናኛ ፈጣሪዬን፣ የጭንቅ ጊዜ አንደበቴን ልትወስደው አሰብክ? አላሳዝንህምን?” ሲሉ ጠየቁት፡፡
መላዕከ ሞትም “ንጉሥ ሆይ፤ እርግጥ ነው መጥቼ አይቼዋለሁ፤ ትኩር ብዬም አስተውዬዋለሁ”
“ታዲያ ስለምን ይዘኸው ልትሄድ አሰብክ?”
“እኔ ትኩር ብዬ ያስተዋልኩትኮ በአንድ ምክንያት ብቻ ነው፡፡”
“መላዕክ ሆይ፤ ያ ምክንያትህ ምን ይሆን?”
 “ንጉሥ ሆይ ትኩር ብዬ ያየሁት፣ እኔ ከአምላክ የታዘዝኩት ከህንድ አገር አምጣው ተብዬ ነው፤ እዚህ እየሩሳሌም ውስጥ ምን ያደርጋል ብዬ ነው!” አለ፡፡
እንግዲህ የንጉሥ አጫዋች ወደማይቀርለት ቦታ፣ ወደተፃፈለት ሥፍራ ሄዷለ ማለት ነው፡፡
*   *   *
ጐበዝ፤ “የተፃፈ ነገር ከመፈፀም አይቀርም” የሚለውን የመጽሐፍ ቃል አለመዘንጋት ነው፡፡
እንቁ የልጅነት የሥነ ጽሑፍ አባታችን ደራሲ ከበደ ሚካኤል፤
“እንዲሁም በዓለም ላይ፣
አለ አንዳንድ ነገር
በዚህ ቢሉት በዚያ
ከመሆን የማይቀር!”
ሲሉ ጠቅለል አድርገው ገልፀውልናል፡፡ ምንም እንኳ ሰዋዊ በሆነው ተጨባጭ አለም የህይወት ነብር - ወገ ቢር ህሊናዊው (Subjective) እንዲሁም ነባራዊው (Objective) ብለን በመክፈል የሁለቱን ውህደት እንደ ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊና ማህበራዊ ተያያዥ መስተጋብር፣ ትርጉም ሰጥተን ለህልውናችን ፍቺ ለማድረግ በመሞከር የእጣ ፈንታን ፍፃሜ - ነገር ለማመላከት የሰው ልጅ ዓለም ከተፈጠረ፣ ታሪክ ከተጀመረ፣ ዘመን ከተቆጠረ ጀምሮ እንደ ጣረ፣ እንደተፍጨረጨረ አለ፣ በመንፈስም በሥጋም ጽድቅና ኩነኔን፤ ክፉና በጐን “በተቃራኒዎች አንድነትና ትግል” መንዝሮ በተለያየ መንገድ ለማጤን ሲሞክር መኖሩ ያለ፣ የነበረና ወደፊትም የሚኖር ነው፡፡
ከሰፊው ሁለንተናዊ ዓለም ወደ ጠባቡ ዓለም መምጣት አይቀሬ ነው፡፡ ዛሬ ከዓለም በታሪክ ታይቶና ሆኖ በማያውቅ መልኩ (unprecedented) የተከሰተ፣ ለያዥ ለገራዥ ያስቸገረ፣ ጠቢባንን ሁሉ የተፈታተነ፣ ቀሳፊ በሽታ (ኮሮና) ሰለባ ከመሆኗ በመነሳት እንደ የኃይማኖቱ ፈርጅ በፀሎትና በምህላ እልባቱን መማፀን ከቤተሰብ ወደ ህብረተሰብ፣ ከሀገር ወደ ዓለም በሰፋ መልኩ ምኞትና ተስፋውን የሙጥኝ ማለቱን ሌት ተቀን ተያይዞታል፡፡ ይህም ግዴታ ከሆነ ሰነባብቷል፡፡ ያም ሆኖ በሳይንሳዊ አመክኖዮአዊና ሥነ አዕምሮአዊ መንገድ የህክምና ቴክኖሎጂን እጅህ ከምን እና የየአቅምን ጥንቃቄና የችግር ማቃለያን መንገዶች ሁሉ መሻቱ እንደተጠበቀ ሆኖ ቀጥሏል፡፡ ጥናቱን ይስጠን!
አገራችንም በሽታው መግባቱ ከተመዘገበበት ቀን ጀምሮ የተያዙ፣ ተገልለው ማቆያ ገብተው ተገቢው ክትትል የሚደረግላቸው፣ ያገገሙና ህይወታቸው ምን ደረጃ እንደደረሰ ያለፈውንና የአሁኑን ስታትስቲካዊ ቀመር ለማስቀመጥና የአቅምን ያህል እለታዊ ጊዜያዊ ዘገባ ማቅረቡ ፍፁም ባይባልም፣ እየተሻሻለና እድገቱ ለውጥ እያሳየ መምጣቱን፣ ቁጥሩ ግን እየበዛ መቀጠሉን የማሳወቅና መረጃ የመስጠት ተግባሩ የሚበረታታ ጉዳይ ነው፡፡ ያም ሆኖ የህዝባችን የአንድ ሰሞን ብቻ ስነስርዓት አክባሪነትና መመሪያ ተቀባይነት የጉዳዩን አሳሳቢነት በአስከፊ መልኩ እንድንታዘብ ያደረገ ሲሆን፤ አሌ የማንለው የችግር አሻራውን ተራራ አከል ደረጃ እየደረሰ መሆኑን ማጤን ተገደናል:: የሚደረገው ጥረት እንዳለ ሆኖ ውትወታዊ ማስጠንቀቂያውንና ትምህርታዊ ምክሩ ቢያታክትም፣ ዛሬም መደገሙ ተገቢ ነው እንላለን፡፡
በየቦታው የሚፈነዳው ግጭትና ሁከት፣ ነውጥና የመሣሪያ ዝውውር (የዕጽም ጭምር) ጐርፍ፣  በእንቅርት ላይ ጆሮ ደግፍ ነው፡፡ “የምበላው ሳጣ ልጄ ጥርስ አወጣ” እንደሚባለው ነው፡፡ ዛሬ ትምህርት በተቋረጠበት፣ ሥራ አገም ጠገም በሆነበት፤ ከኮሮና ውጭ ያሉ የሌሎች የበሽታ ሁኔታ አስጊ በሆነበት ሥራ አጥነትና መፍትሔው መላው በጠፋበት ሁሉንም ለማቃለል መሞከሩ ቢበረታታም፤ ችግራችን ዛሬም ጭንቅላት የሚያሲዝ ነው፡፡
“ግመሎቹ ይሄዳሉ ውሾቹ ይጮሃሉ” የሚለው የሚታይ ቢሆንም፤ ግመሎቹም አልቆሙም ውሾቹም ላንቃቸው አልተዘጋም፡፡ በየትኛውም መስክ ያሉ ተቃዋሚ ድርጅቶችም የመደራደሪያ ጠረጴዛ ከነመኖሩም አለ ብለው ማሰቡን ያጡት ይመስላሉ፡፡
ድርድርን የበላው ጅብ አልጮህ ማለቱ እርግጥ ነው፡፡ በአንፃሩ በሌላው ወገን ጭራሽ ዘራፌዋውም እንደቀጠለ ነው፡፡ ጐረቤት አገሮች በአባይ ግድብ አይናቸው እንደቀላ መሆኑ፤ አሳሳቢነቱን ጋብ አላደረገውም፡፡ በአንጻሩ ችግኝ መትከሉና ወቅቱን መሻማቱ ብልህነት ነው፡፡ በዚህ መሃል ስርዓተ አልበኝነትን በቅጡ መዋጋት ተገቢ ነው:: “ወንጀሎች ሌብነቶች፣ የችሎት ግቢ መጣበቦች ጥሩ ምልኪ መስለው አይታዩንም፤ ዲሞክራሲው ዛሬም ውጥር ግትር ነው፡፡ የእኩልነት የወንድማማችነት የመብትና ነፃነት ሁኔታ የልባችን ሞልቷል ማለት ገና አያስደፍርም፤ ሥር ነቀልና ጥብቅ ሂደትን ይጠይቃል፡፡ የግድቡ ሙሌት የአንድነት መንፈስ መፍጠሩን ማድነቅ ተገቢ ሆኖ፣ አሁንም ጥንቃቄንና በዓይነ ቁራኛ ማየትን ይሻል፡፡ የላዕላይ - መዋቅሩ የሥልጣን ሽግሽግ ከ1966ቱ “ጉልቻ ቢቀያየር ወጥ አያጣፍጥም” የሚል መፈክሩ ወጥቶ እውነተኛ የለውጥ መንፈስ ማንገቡን እርግጠኛ መሆን ያስፈልጋል፡፡ ዞሮ ዞሮ የዜሮ ድምር ጨዋታ እንዳልሆነ ያየነውን ያህል፣ የፓርኮች፣ የቅርስ ቦታዎችና ልዩ ልዩ የቱሪስት መስህቦች ህልውና ላይ ትኩረት መስጠቱ ይበል ማሰኘቱን በአጠቃላይ አዎንታዊ ጉዳዮች አንፃር አጥጋቢ መሆኑን ስናይ፤ “ረሀብ ትችላለህን?” ቢሉት” ኧረ ጥጋብም እችላለሁ አለ” የተባለውን ተረት ሳንዘነጋ፤ መሬት በረገጠ መልኩ መጓዝ ይጠበቅብናል፡፡

Pandemic has made us realize that Technology will play an essential role from now onwards. Yes, businesses who are upgrading on a digital platform will survive in a competitive market and this kind of sudden global emergencies. 

Online presence is the key to grow globally. You have to build a robust online platform and market it right. Digital marketing is not an easy thing; everyone today knows the importance of it, and 50% of the big brands are already working on it. So you need a good team which can help you grow globally via an online platform with excellent digital marketing techniques. 

We came across one young Digital Entrepreneur named Henok Yeshanew better known as Henny. He is the founder of a digital marketing agency Lion marketing agency which provides digital marketing service to individuals, small to big companies worldwide. 

Henny and his team are experienced and master in online marketing, advertising, PR, consulting, branding and many other services. Coming from an immigrant family of Canada from Ethiopia life was not easy for him but as we say when you have the talent and guts to do something in life no one can stop you from making it big in life. 

Lion marketing agency is not an ordinary agency, they are a powerful team that understands the latest trends and works perfectly as per clients needs. They have helped many small to big companies, and individuals achieve their target. Exceptionally few digital marketing agencies like Lion marketing, provide the desired result in a given time. Henny and team are always pushing the barriers and updating with new trends and even innovating things which are becoming a trendsetter for new ones in the market.

So if you are looking to your business or want to build an identity using an online platform, then Lion marketing agency Henok Yeshanew can be a great option for a digital marketing agency which can get you the results which you dreamed of in life.

(Source: The Open News)

  ብልፅግና አማራ ክልል ላይ ነፍስ እየዘራ ነው
 
            - የአቶ ሽመልስ ንግግር በአማራ ብልጽግና ተገምግሟል
            - ስለ “ኮንፉዩዚንግ”ና ኮንቪንሲንግ” ምን አሉ?

       ከመምህርነት እስከ የአዴፓ ጽ/ቤት ም/ኃላፊነት ሲያገለግሉ ቆይተዋል። አሁን ደግሞ የክልሉ መንግስት ኮሙኒኬሽን ጉዳዮች ዋና ዳይሬክተር ሆነው በማገልገል ወራትን አስቆጥረዋል - አቶ ግዛቸው ሙሉነህ። ከትናንት በስቲያ ለሥራ ጉዳይ ወደ አዲስ አበባ በመጡበት ወቅት የአዲስ አድማስ ጋዜጠኛ ናፍቆት ዮሴፍ በወቅቱ የሀገሪቱ ፖለቲካ በክልሉ እንቅስቃሴ፣ በአቶ ሽመልስ አብዲሳ የሰሞኑ አነጋጋሪ ንግግርና በተያያዥ ጉዳዮች ዙሪያ ተከታዩን ሰፋ ያለ ቆይታ ከአቶ ግዛቸው ሙሉነህ ጋር አድርጋለች እነሆ፡-


            ሰኔ 15 ቀን 2011 ዓ.ም የክልሉን ፕሬዚዳንት ጨምሮ ሌሎች አመራሮች በመገደላቸው በክልሉ ላይ የስነ ልቦና ስብራትን ጨምሮ በርካታ ጫናዎች ደርሰው ነበር ያ ጊዜ እንዴታ ታለፈ?
እውነት ነው ያን ጊዜ የፓርቲ ፅ/ቤት የፖለቲካ ዘርፍ ም/ኃላፊ ነበርኩ፡፡ እንግዲህ በለውጥ ሂደቱ ውስጥ ሁሉም እንደሚያስታውሰው ከሁለት ዓመት በፊት አጠቃላይ የነበረው ሥርዓት ችግር ገጥሞት ህዝቡና መሪው ድርጅት ውስጥ የለውጥ ሃይሎች ባደረጉት እንቅስቃሴ ወደ ለውጠ ተገብቷል፡፡ ለውጡም ብዙ ዋጋ ተከፍሎበታል፡፡ ለውጡ ሲደረግ በአንድ በኩል ለውጥ የሚፈልገው ሃይል አለ በሌላ በኩል ደግሞ ለውጡ ጥቅሜን ያሳጣኛል የሚል ቡድንም አለ፡፡ ለለውጥ ሲባል ደግሞ በጣም በርካታ ሰው በነፃነት እንዲቀላቀል ነው የተደረገው፡፡ ለውጡ ሲመጣ ሪፎርም እንጂ አብዮት አይደም የተደረገው፡፡
ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ (ዶ/ር) ሰሞኑን ባህርዳር ብቅ ብለው ነበር:: ምክንያታቸው የዘንድሮውን የ5ቢ.አረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብር የችግኝ ተከላ ማጠናቀቂያ ለማከናወን ነው ተብሏል፡፡ በሌላ በኩል፤ ከችግኝ ተከላው ማጠናቀቂያ ባሻገር ለሌላ ፖለቲካዊ ዓላማ መምጣታቸውም ይነገራል?
ጥሩ! እንግዲህ የሰሞኑን ወቅታዊ ጉዳይ በተመለከተ ብልጽግና ፓርቲ እንደ ፓርቲ በየክልሉ ኮንፍረንስ እያካሄደ ያለበት ወቅት ነው፡፡ ኦሮሚያ ላይም ደቡብም በየራሳቸው እያካሄዱ ነው ያሉት፡፡ አማራም እንደ ብልጽግና ቅርንጫፍ ፅ/ቤቱ ጉባኤውን እያደረገ ነበር:: የሁለት ቀን ኮንፍረንስ ነበረን፡፡ ያነሳሽውን ጥያቄ በቀጥታ ለመመለስ ዶ/ር ዐቢይ ሰሞኑን ወደ ባህርዳር መጥተዋል፡፡ የመጡት ግን በድንገት አይደለም፡፡ የመጡበት ዋና አላማ ቀደም ሲል የአረንጓዴ አሻራ በችግኝ ተከላው መርሃ ግብር 5 ቢ. ችግኝ ለመትከል እንቅስቃሴ ተጀምሮ እንደነበር ይታወቃል፡፡ አማራ ክልል በዚህ መርሃ ግብር 190 ሚሊዮን ችግኝ በአንድ ቀን ተክለናል፡፡ መክፈቻውን ዶ/ር ዐቢይ ሃዋሳ አድርገውታል፡፡ መዝጊያው ደግሞ ባህርዳር ነበር የሚሆነው፡፡ በአጋጣሚ ይሄ የመዝጊያ መርሃ ግብር እኛ ከምናደርገው የብልፅግና ኮንፍረንስ ጋር ተገጣጠመ፡፡ ለእኛ ጥሩ ነበር ጠቅላይ ሚኒስትሩን ተጠቅመንባቸዋል:: እንደ አማራ ክልል የአረንጓዴ አሻራ መርሃ ግብሩን መዝጊያ አድርገዋል፡፡ በብልጽግና ጉባኤም ላይ ለህዝቡ መልዕክት አስተላልፈዋል:: የብልጽግና ፕሬዚዳንት እንደመሆናቸው የጉባኤው ማጠቃለያ ላይ መጥተው መልዕክት እንዲያስተላልፉ ተጋብዘው ነበር፤ መጥተው ያንን አድርገዋል፡፡ እዚህ ላይ አንድ ልብ ሊባል የሚገባው ነገር አለ፣ በማህበራዊ ሚዲያ የአማራ ብልጽግና አመራር ተከፋፍሏል፤ ሚስተር እከሌ “ይህንን አንስቷል፤ ሚስተር እከሌ ይህንን ሃሳብ አልተቀበለም” የሚል ነገር ተናፍሷል:: የተከፋፈለ አመራር የለም፡፡ የሚከፋፈልም የለም፤ በብልጽግና፡፡ ሃሳባችንና አጀንዳችን አንድ ነው፡፡ ዋነኛው አጀንዳችን ብልጽግና ነው አለቀ፡፡ መነሻችን መደመር፤ መጨረሻችን ብልጽግና ነው፡፡ ይሄው ነው፡፡ ሌላው አሉባልታ ነው፡፡
የሁለቱ ቀን ኮንፍረንስ ትኩረት ምን ምን ነበር?
ይሄ መነሳት ያለበት ጥያቄ ነው፡፡ በዋናነት በስብሰባው ላይ አጠቃላይ ለውጡን እንዴት እየተመራ ነው፡፡ ባለፉት አመታት በተለይም በዚህ ዓመት ለውጡን እንዴት መራነው? የህዝቡን ጥያቄ ወይስ የሚመልስ፣ ለህዝቡ ወገንተኝነት ያለው አመራር በክልሉ እውን አድርገናል ወይስ? አላደረግንም? ብልጽግና ፓርቲ እግር ተክሎ ለህዝብ ሰርቷል አልሰራም? በለውጥ ሂደት ውስጥ ውስጥ ከገጠመን ችግር እንዴት ነበር የወጣነው? ከልማት አኳያ ያረጋገጥነው ጥያቄ ምንድን ነው? አሁንስ በመሰረታዊነት የሚነሱ የልማት ጥያቄዎች ምንድን ናቸው? የሚሉት ተፈትሸዋል፤ ተገምግምዋል፡፡ በአጠቃላይ በዚህ መድረክ ተገምግመው የተቀመጠው ድምዳሜ፤ ከለውጡ አኳያ በርካታ አወንታዊ እርምጃዎች ሄደናል። ለውጥ እየተመዘገበ ነው፤ በተለይም በዚህ ዓመት ከሰኔ 15ቱ ጥቃት በኋላ ከነበረብን አንጐቨር፤ ከነበረብን ወደ አዘቅት የሚያወርድ የስነልቦና ስብራት ወጥተን ህይወት ያለው አመራር ሰጪነት ለመፍጠር ጥረት አድርገናል። በተለይ በክልሉ ውስጥ የነበረውን የሰላም እጦት ወደ ትክክለኛ መስመር አምጥተነዋል። ይሄ በለውጥ አመራር ሰጪነት የመጣ ነው። በአማራ ብልፅግናና ከፌደራልም ካለን ግንኙነት ጋር ተያይዞ የፈጠርነው እውነታ ስለሆነ በቀላሉ የምናየው አይደለም። በተለይ ከአማራ ክልል አኳያ በጣም አንገብጋቢ ጥያቄ የነበረው የሰላም እጦት ነበር። እዛም እዚህም ግጭት ይነሳል፤ ሰው ይሞታል ይፈናቀላል። በሌላ አካባቢ የሚኖረው አማራ ሁሉ ጥቃት ይደርስበት ነበር። ይሄንን ሁሉ እንዴት ነበር የመራነው? ብለን ስንገመግም ከነበረበት የተሻሻለና ከፍተኛ እመርታ ያመጣንበት ነው። ምንም እንኳን የቀሩ ነገሮች ቢኖሩም፤ ከልማት አኳያም በርካታ ስራ ተሰርቷል። በተለይ በግብርናው መስክ፣ በመሰረተ ልማት፣ በማህበራዊ መስክ የተሰሩ በርካታ መልካም ስራዎች አሉ። እነዚህን አስመርቀናል። ውሃ፣ መንገድና በርካታ የልማት ስራዎች ተሰርተዋል። የአማራ ህዝብ ያነሳቸውና በጥያቄነት ያቀረባቸው የፍትሃዊ ተጠቃሚነት ጉዳይ አንዱና ዋነኛው ነበር። ከዚህ አንፃር በተለይ በመሰረተ ልማት ብዙ ጥያቄዎች እየተመለሱ ነው፡፡ በእቅድ የተያዙም አሉ። የተጀመሩም አሉ። ይሄ በኮንፍረንሱ በአዎንታዊ መልክ ነው የተገመገመው።
ሌላው የታሪክ ትርክት ነው። ከታራክ ትርክት አኳያ በአብዛኛው የአማራን ህዝብ ጠላት የሚያደርግና የተዛባ ትርክት ነው በአብዛኛው የሚታየው። ነገር ግን አሁን በብልፅግና ውስጥ ለውጥ ሲመጣ፣ ይሄ የታሪክ ትርክት መቀየር አለበት ብለን ቢያንስ አጀንዳ አድርገነው ይሄ ነፍጠኛ፣ ትምክህተኛ የሚባለው ነገር ቢያንስ በሰነድ ደረጃ አይታተምም፡፡ ይህ እንግዲህ በአማራ ህዝብ ላይ የሚነገረውን የተዛባ ነገር ለማስተካከል የሚደረግ እንቀስቃሴ ነው። ቢያንስ ሌሎች ህዝቦች የኦሮሞ፣ የሶማሌ፣ የቤኒሻንጉልና የሌሎችም ክልል ህዝቦች ይህንን አጀንዳ ማዳመጥ ጀምረዋል። የታሪክ ትርክቱ ስህተት እንዳለበትና መስተካከል እንደሚገባው ማመን ጀምረዋል። ለረጅም ጊዜ ሲዘራ የነበረ ዘር በመሆኑ በአንዴ ባይጠፋም አጀንዳ መሆኑም ትልቅ ነገር ነው። ሌላው የማንነትና የወሰን ጥያቄዎች ናቸው፡፡
የእነ ራያና ወልቃይትን ጉዳይ ማለትዎ ነው?    
እውነት ነው የነራያና ወልቃይት ጉዳይ ማለት ነው። ይሄ እስካሁን ያልተመለሰ ነገር ግን መመለስ እንዳለበት ፓርቲው አቋም ወስዷል። ሌላው ያልተፈታው የአማራ ህዝብ ጉዳይ የበጀትና የሀብት ምደባ ነው፤ ገና አልተቋጨም፡፡ በ1999 ዓ.ም የተደረገው የቤትና ህዝብ ቆጠራ ራሱን የቻለ ችግር ጥሎ አልፏል። እንደሚታወሰው ከፍተኛ ቁጥር ያለው የአማራ ህዝብ ተቀንሶ ነው የተቆጠረው፡፡ ከተቆጠረም በኋላ ዳታው በግባቡ ያልሰፈረበት በመሆኑ ይህንን የአማራ ህዝብ አጥብቆ እንደሚታገለውና ጥያቄው መመለስ እንዳለበት አቋም ተይዟል። ቀጣዩ የቤትና ህዝብ ቆጠራ እስኪደረግ ድረስ ይህን ታሳቢ ያደረገ ልዩ ሲስተም ተዘርግቶ፣ ክልሉ ሊደገፍ ይገባለ የሚል ውሳኔም ተላልፏል። ሌላው የጉባኤው አጀንዳ፣ የህገ መንግሥት ማሻሻል ጥያቄ ነበር። ህገ-መንግስቱ ሲረቀቅ የአማራ ህዝብ ውክልና አልነበረም፤ አልተሳተፉምም፤ ተገቢ ውክልና ያላገኘ ህገ-መንግስት በመሆኑ ከትርክቱ ጀምሮ አማራን ጨቋኝ የሚያደርግና በሌሎች ወንድም ህዝቦች እንደ ጠላት የሚያስቆጥር፣ የጨቋኝ ተጨቋኝ መጥፎ ሀሳብ የያዘ ነው። ስለሆነም ሙሉ በሙሉ ህገ-መንግስቱ ሙልጭ ብሎ ይውደቅ የሚል ሀሳብ የአማራ ህዝብ ባይኖረውም፣ ህገ-መንግስቱ ውስጥ መስተካከል ያለባቸው ጥያቄዎች አሉ። እነዚህም ተለይተው ተገምግመዋል። የዶ/ር ዐቢይ በጉባኤው ላይ መገኘትም ይህንን ማዕከል አድርጐ ማጠቃለያ ለመስጠት እንጂ ሌላ ተልእኮ የለውም።
የኦሮሚያ ብልፅግና ፓርቲ ባደረገው ስብሰባ ብዙዎች ተገምግመዋል፡፡ አቶ ለማ መገርሳን ጨምሮ ሌሎችም አመራሮች ከፓርቲው ውክልናና ከፌዴሬሽን ምክር ቤት ታግደዋል። በእናንተ በኩል በአመራሩ ላይ የተወሰደ እርምጃ አለ?
በዚህ ኮንፍረንስ ተሳታፊውም አመራር ነው:: በነገራችን ላይ ተጋባዥ እንግዶች ይኖራሉ። የወጣት አመራሮችም ተሳትፈውበታል። እስከዞን ድረስ ተሳታፊ ሆነዋል። ቅድም ያነሳሁልሽ የግምገማ ይዘቶች ናቸው ያሉት። እኛ አመራሩን ስንገመግመው፤ አሁን ላይ የብልፅግና አመራር ክልል ላይ ነፍስ እየዘራ ነው። ክልሉን ከነበረበት አዘቅት መንጥቆ እያወጣ ነው። ቀደም ሲል ሰው ዋስትና አጥቶ መንግሥት አለ የለም የሚል ጥርጣሬ ውስጥ ገብቶ፣ በኢመደበኛ አደረጃጀት ወደመመካት የደረሰበት ጊዜ ነበር። አመራሩ ከዚያ ሁሉ ነገር ህዝቡን አውጥቶ፣ ክልሉን አሁን ላለበት ደረጃ ያደረሰ በመሆኑ፣ በጣም ሰፊ ለውጥ በማምጣቱ በአዎንታዊ ሁኔታ ነው አመራሩ የገመገመው። ስለዚህ በዚህ ደረጃ እርምጀ የሚያስወስድ ግምገማ አልገመነምንም። ነገር ግን አመራሩ አሁንም ራሱን መፈተሽና የበለጠ መጠንከር አለበት። ምከንያቱም ምንም እንከን የለውም፤ ሙሉ ነው ማለት አይቻልም፡፡ ለምሳሌ ጐጠኝነት አለ የለም የሚል አከራካሪ ሁኔታ ነበር፡፡ የት ጋ ነው ያለው? የሚል፡፡ ግን በግልፅ የሚታይ ጐጠኝነት የለም። የሚታዩ ችግሮችን በደረስንበት ጊዜ እናርማለን ሌሎች ቀጣይ መድረኮችም ይኖራሉ:: ይሄ ብቻ አይደለም ብለን ተስማምተናል፡፡ አመራሩ መስመር ካለፈ ለምሳሌ ሌብነት ካለ አንደራደርም፡፡ በአንድነት ጉዳይም እንደዙሁ በዴሞክራሲና በመደመር ጉዳይ ላይ ለድርድር አንቀመጥም፡፡ እነዚህን ዋና ዋና ፒላሮች አልፎ በተገኘ አመራር ላይ እርምጃ ለመውሰድ ዝግጁ ነን።
ወደ ሰሞኑ አነጋጋሪ ጉዳይ እንምጣ የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት ፕሬዚዳንት አቶ ሽመልስ አብዲሳ ከ7ወር በፊት አድርገውታል፡፡ የተባለ ንግግር ወጥቷል፡፡ ፓርቲያችሁ ንግግሩን አጀንዳ አድርጐ አልተነጋገረበትም?
የሽመልስ አብዲሳን ንግግር በማህበራዊ ሚዲያ እንደ ማንኛውም ሰው እኔም አይቼዋለሁ፤ አድምጨዋለሁ። እንዳልሽው ሽመልስ አብዲሳ የኦሮሚያ ክልል ፕሬዚዳንት ናቸው። ምን አይነት ሰው እንደሆኑ እናውቃቸዋለን። በብልፅግናም ውስጥ አብረን ነን። ቀጥታ ላነሳሽው ጥያቄ መልስ ለመስጠት ጉዳዩን አይተነዋል። ነገር ግን ይሄ በጉባኤው ላይ ዋነኛ አጀንዳችን አልነበረም። ዋና ዋና አጀንዳዎቻችን ቀደም ሲል የዘረዘርኩልሽ ጉዳዮች ናቸው። ነገር ግን የሽመልስን ንግግር በተመለከተ ሰውየው እንዴት እንዲህ አይነት ንግግር ተናገሩ የሚል ጥያቄ ሰው ያነሳል። እኛም ዘንድ በእግረ መንገድ ተነስቷል። የሆነ ሆኖ ጉዳዩን በጣም አግዝፈንም በጣም አንኳሰንም አላየነውም። ነገር ግን እዚ ላይ የተገለፁት ንግግሮች ልክ አይደሉም።
ንግግሩን የአቶ ሽመልስ የግል ንግግር ነው ብላችሁ ነው የወሰዳችሁት ወይስ?
ላነሳልሽ ነው። ንግግሮቹ ትክክል አይደሉም:: የኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት የብልፅግና ፓርቲ አቋም ነው ብለንም አልወሰድንም። እንዲህ አይነት አቋምም ሊይዝ አይችልም። ምክንያቱም እንደ ብልፅግና ለውጥ እንዴት መጣ፣ የአማራ ህዝብ ምንድን ነው? ቋንቋው የት ላይ ነው ያለው የሚለው በግልፅ ስለሚታወቅ ማለቴ ነው። የአማራ ህዝብ ደግሞ የሞተበት ለውጥ ነው። ስለዚህ ንግግሩ ልክ እንዳልሆነ ገምግመናል:: የግለሰብም ቢሆን ቅድም እንዳልኩሽ፤ አቶ ሽመልስን በተግባር እናውቃቸዋለን።  ብዙ እየሰሩ ያሉ መሪ ናቸው። አሁን በቅርቡ እንኳን የሀጫሉን ሞት ተከትሎ እየደረሰ ያለውን ጥፋት፣ ህዝቦች ላይ እየደረሰ ያለውን ሞትና መፈናቀል እንዴት አድርገው መልክ ለማስያዝና ህግ ለማስከበር እየሰሩ ያሉት ሥራ ለዚህ ማሳያ ነው። ከዚህ አኳያ ንግግራቸው ልክ አለመሆኑን ገምግመን፣ በራሳችን መድረክ ራሱ ብልፅግና ጉዳዩን ወስዶ እንዲገመግምና፣ እንዲያርም ግን አቅጣጫ ተቀምጧል።
ሰሞኑን የአማራ ብልፅግና አመራሮች ተከፋፈሉ የተባሉት በዚሁ በአቶ ሽመልስ ንግግር ጉዳይ ነበር? እናንተ ግን ምንም ክፍፍል እንደሌለ አስተባብላችኋል፡፡ ከእርሶ ልስማው ብዬ እንጂ…
በሽመልስ ንግግር ተከፋፈሉ የሚለው የማህበራዊ ሚዲያ አሉባልታ ነው። አሉባልታው አገር ለማተራመስ ተቀናጅቶ ነው ማህበራዊ ሚዲያው የሚሰራው። እኛ እንዲህ አይነቱን የመረጃ ምንጭም አናደርገውም። እንደነገርኩሽ ነገሩን አግዝፈንም አቅልለንም አላየነውም። ማንነታችንን እናውቃለን። በዚህ ለውጥ መምጣት ውስጥ ለውጡን እንደፈለጉ አድርገው እንደሰሩት የተናገሩበት ነው አንዱ ትክክል ያልሆነው ንግግር። በለውጡ ደግሞ የአማራ ህዝብና ፓርቲ ምን ያህል መከራውን እንደበላና ምን ያህል የህይወት መስዋዕትነትን እንደከፈለ ዓለምም አገርም የሚያቀው ነው:: ከዚህ አንፃር ንግግሩ ትክክል አይደለም፡፡ የፓርቲ አቋም ይሆናል ብለንም አናምናም። ይህንን በተመለተ ብልፅግና ፓርቲ ወስዶ እንዲገመግመውና እርምት እንዲደረግበት ተነጋግረንበታል። ንግግሩ ለአማራ ብቻ ሳይሆን ለቤንሻንጉልም ለአፋሩም ለደቡቡም ትክክል አይሆንም ምክንያቱም ሌሎችም ለለውጡ የበኩላቸውን አስተዋፅኦ አድርገዋል።
ሌላው በንግግሩ ውስጥ ያለውና ትክክል ያልሆነው “አሳምነንም አደናግረንም” የሚለው ነው። ይሄ ትክክል አይደለም፡፡ እኛን “ኮንቪንስ” የሚያደርገን (የሚያሳምነን) የአማራ ህዝብ ጥያቄ ነው። ብልፅግና ላይ ያለን የአማራ አመራሮች ኮንቪንስ የሚያደርገን የህዝቡ የልማት ጥያቄ መመለስና እድገት ብቻ ነው። ወደ ለውጡ ስንገባም ህዝቡ ጥያቄው አልተመለሰም፤ የመልካም አስተዳደር ችግሩ አልተቀረፈም፡፡ ፖለቲካዊ ጥያቄው አልተመለሰም በሚል እንጂ ኮንቪንስ ያደረገን ሽመልስ ሊሆን አይችልም። ኮንፊውዝድ የሚሆንም የለም። በነገራችን ላይ እንደውም ሽመልስ እንደ ግለሰብ ራሱን ቢያይ ኮንፊዩዝድ የሚሆነው እሱ ይመስለኛል። ሽመልስ ስራው ጥሩ ነው እንደብልፅግናም የሚሰራው ጥሩ ነገር አለ ነገር ግን ንግግሩ ትክክል አይደለም። በእርግጠኝነት የምነግርሽ ግን የአማራን ህዝብ ጥቅምና ክብር በሚነካ በማንኛውም ነገር እንደማንደራደር አስምረን ነው የተወያየነው።
“አማርኛ ቋንቋ ወርዷል” ሲሉ የተናገሩትስ?
ለዚህ ነው ይታረም ያልነው። ዝርዝር ሁኔታው ውስጥ ላለመግባት ነውኮ ነገሩን በጠቅላላው የነገርኩሽ፡፡ በነገራችን ላይ “አማርኛ ወርዷል” ተብሎ በግምት የሚነገር ቋንቋ አይደለም። እንዴት ወረደ፣ በምን ምክንያት ወረደ የሚለው ጥናትና ትንታኔ ያስፈልገዋል። አማርኛ ሊወርድም አይችልም፤ በምንም አይነት ሊወርድ አይችልም። አማርኛ ብዙ ተናጋሪ እንዳለው እናውቃለን። ቋንቋ ሞተ የሚባለው ተናጋሪ ሲያጣ ነው፤ ሲተረጐም እኮ አማራ ጠፋ እንደማለት ነው። አሁን ላይ አማርኛ የሚናገር ጠፍቷል ወይ፤ የአገሪቱ ብሔራዊ ቋንቋ አማርኛ አይደለም ወይ? ስለዚህ ነው ልክ አይደለም፤ መታረም አለበት የምንለው።
እንደው ይሄ ንግግር ከየት ሾልኮ የወጣ ይመስልዎታል?
ይሄ ጥናት ይጠይቃል። አንዱ ልብ መባል ያለበት፤ እንደውም ንግግሩ ከ7 እና 8 ወር በፊት የተደረገ እንደሆነ ነው የተገለፀው። አሁን በዚህ ሰዓት ለምን ወጣ? የሚለው ራሱን የቻለ አከራካሪ ጥያቄ ነው። ሌላ ግጭት መቀስቀሻ ነው። በደንብ መታወቅ ያለበት፤ የአማራና የኦሮሞ ህዝቦች እሳትና ጭድ እንደሆኑ ለዘመናት ሲሰበክ ነበር። የእነዚህ ህዝቦች አንድ መሆን የሚያስቀናው ቡድን አለ። የነዚህ ህዝቦች አንድ መሆን አገርን አንድ አድርጐ ለመምራት ምቹ ሁኔታን ይፈጥራል። ምክንያቱም ብዙ የህዝብ ቁጥር አላቸው። አንድ ሲሆኑ አገርን አንድ ማድረግ ይቻላል። ሁለቱ አንድ እንዳይሆኑ ነው የጨቋኝ ተጨቋኝ ትርክት ሲሰራ የነበረው። ሁለቱ እንዲጋጩ የሚሰራው ቡድን ደግሞ ለውጡን የማይልገው ቡድን ነው።
ይሄ ቡድን ማን ነው?
በአንድ በኩል ኦነግ ሸኔ አለ። በሌላ በኩል ደግሞ የህወሃት ቡድን አለ። እነዚህ ሁለት ቡድኖች እጃቸው ሊኖር እንደሚችል መገመት ተገቢ ነው። ከዚህ ውጪ ሊሆን  እንደማይችል መረጃዎች ያመላክታሉ፡፡
ከትግራይ ክልል የልዩ ሀይል አባላት ከድተው ወደ አማራ ክልል እንደገቡ ይነገራል፡፡ እውነት ነው? እውነት ከሆነ ምን ያህል ናቸው?
ወደ 30 የሚሆኑ ሃይሎች ከትግራይ ወሰን አካባቢ እየሾለኩ መጥተዋል። ከነዚህ ውስጥ 20ዎቹ የታጠቁ ናቸው። እውነት ነው እነዚህን ሰዎች ተቀብለናል፡፡ እዚያው አካባቢ ብዙ ሳይርቁ ትጥቃቸውን አስፈትትን ሰዎቹን ተቀበለናል፡፡ ዜጐች ናቸውና።