ወንጀልን ለመከላከል በሚታጠቁት መሳሪያ የግድያ ወንጀል የሚፈፅሙ የፖሊስ አባላት በርካታ መሆናቸውንና በአዲስ አበባ ብቻ ባለፉት ሰባት አመታት ከእስር በላይ በፖሊስ አባላት የተፈፀሙ ግድያዎች እንዳሉ መረጃዎች ይጠቁማሉ፡፡ ፖሊስ በበኩሉ፣ አብዛኞቹ የፖሊስ አባላት ህግ ለማስከበር፣ ወንጀልን ለመከላከልና ፍትህን ለማስፈፀም ጠንክረው የሚሰሩ መሆናቸውን ገልፆ፣ የፖሊስን አቋም በተቃረነ ወንጀል የሚፈፅሙ አባላትን በአገሪቱ ህግ መሰረት ለፍ/ቤት በማቅረብ ተገቢውን እርምጃ እየወሰደ መቆየቱን ይገልጻል፡፡ የፖሊስ አባላት ፅኑ የፍትህ አቋም እንዲኖራቸው፣ ሥነ ስርዓት አክባሪነታቸዉ እንዲጠናከር፣ እንዲሁም ሥነ ስርዓት የሚጥሱትም ተገቢውን ቅጣት እንዲያገኙ የተለያዩ የመተዳደሪያ ደንቦች ተግባራዊ እየተደረጉ መቆየታቸውን ፖሊስ ይገልፃል፡፡

የአዲስ አበባ ፖሊስ ኮሚሽን የሥነ ስርዓት ደንቡን ይበልጥ ለማሻሻል የዲሲፕሊን መመሪያና የቅጣት አወሳሰን ሰነድ አዘጋጅቶ እንዳጠናቀቀ ተጠቁሟል፡፡ በባህር ዳር ያጋጠመውን አይነት አሰቃቂና አሳዛኝ ድርጊት ዳግመኛ እንዳይከሰት ለመከላከል፣ በፖሊስ አባላት የሚፈፀሙ የወንጀል ድርጊቶችና የመፍትሄ እርምጃዎች ላይ ውይይት እንዲፈጠር ለማበረታተት በማሰብ ከአዲስ አበባ ዙሪያ ከፖሊስና ከፍ/ቤት ያሰባሰብናቸውን መረጃዎች አቅርበናል፡፡ ከ2 ዓመት እስከ ዕድሜ ልክ ተፈርዶባቸዋል ባልደረባውን በ18 ጥይት መትቶ የገደለው ፖሊስ ጉዳይ በፍ/ቤት እየታየ ነው የአዲስ አበባ ፖሊስ አባል የሆነው የ20 ዓመቱ ኮሎኔል አወል አብዱልቃድር መስከረም 13 ቀን 1999 ዓ.ም ቦሌ ክ/ከተማ ቀበሌ 15 ክልል አቶ ሚካኤል ተሻለ የተባለ ግለሰብን ከመኪናው ያስወረደው “ትላንት ዘበኛህ የቤት ሠራተኛህን ደብድቦ ከያዝነው በኋላ አምልጦናል፤ እንፈልገዋለን” በማለት ነው፡፡ ከፖሊስ በተገኘ መረጃ መሰረት፤ ከተወሰነ የንግግር ልውውጥ በኋላ ኮሎኔል አወል በታጠቀው ክላሺንኮቭ ጠብመንጃ ግለሰቡን ጭንቅላቱ ላይ በመምታት በመግደሉ በከባድ ሰው የመግደል ወንጀል ተከስሷል፡፡ ጉዳዩን የመረመረው ፍ/ቤትም ግንቦት 7 ቀን 1999 ዓ.ም በዋለው ችሎት በዕድሜ ልክ ፅኑ እስራት እንዲቀጣ በይኗል፡፡

ኮሎኔል አለሙ አያኖ በጉለሌ ክ/ከተማ፣ ሩፋኤል ቤተ ክርስቲያን ፊት ለፊት፣ ተስፋዬ ታደለ የተባለ ግለሰብ “ወደ ህግ ቦታ አልሄድም” አለኝ በሚል ምክንያት ለስራ በተሰጠው ክላሽንኮቭ ጀርባው ላይ በመምታት ስለገደለው ተከሶ ፍ/ቤት የቀረበው በጥር 2000 ዓ.ም ነበር፡፡ ሰኔ 18 ቀን 2000 ዓ.ም ፍ/ቤቱ በዋለው ችሎት ተከሳሹ በ10 ዓመት ፅኑ እስራት እንዲቀጣና ለሁለት ዓመት ከህዝባዊ ጥቅማጥቅም እንዲታገድ ወስኗል፡፡ የ23 ዓመቱ ኮንስታብል ሱልጣን ጀማል አሁን የሚገኘው ወህኒ ቤት ነው፡፡ የዛሬ ሰባት ዓመት ከስራ ባልደረባው ኰንስታብል አንሰ ሼህ አብደላ ጋር በተፈጠረ ጊዜያዊ ጠብ ምክንያት ለጥበቃ ሥራ በተሰጠው ክላሽንኮቭ ጠብመንጃ ግለሰቡን ተኩሶ በመግደሉ ፍ/ቤት በ15 ዓመት ፅኑ እስራት እንዲቀጣ ወስኖበታል፡፡ የፌደራል ፖሊስ አባል የሆነው የ34 ዓመቱ ምክትል ሳጅን ደበሽ ታረቀኝም ወህኒ የገባው የስራ ባልደረባውን መግደሉ በፍ/ቤት ተረጋግጦበት ነው፡፡

ግለሰቡ፤ ኮንስታብል መሶር ዊይሰን የተባለውን ባልደረባውን አድርጐት በነበረው የወታደር ከስክስ ጫማ ጭንቅላቱ ላይ በመምታትና በመርገጥ ጉዳት ያደረሰበት መስከረም 17 ቀን 2000 ዓ.ም ሲሆን ለጥቂት ቀናት ህክምና ሲከታተል ቆይቶ ህይወቱ ሊያልፍ ችሏል፡፡ ፍ/ቤቱ የካቲት 13 ቀን 2001 ዓ.ም በዋለው ችሎት ተከሳሹ በ6 ዓመት ፅኑ እስራት እንዲቀጣ በይኖበታል፡፡ የፌደራል ፖሊስ አባሉ ኮሎኔል ኡፋይሳ ጉንዲስ ሐምሌ 3 ቀን 2004 ዓ.ም እስራኤል ኤምባሲ አካባቢ በጥበቃ ላይ የነበረውን ባልደረባውን በ18 ጥይት መትቶ በመግደል ተጠርጥሮ ክስ የተመሰረተበት ሲሆን ጉዳዩ በፍ/ቤት በመታየት ላይ እንደሚገኝ ከፖሊስ የተገኘ መረጃ ይጠቁማል፡፡ ኮሎኔል ብዟየሁ ግርማም፤ “ሰው በመግደል ወንጀል ተጠርጥሮ ጉዳዩ በፍ/ቤት እየታየ ይገኛል፡፡ ኮሎኔሉ ሌሊት በሥራ ላይ እያለ ከአዲስ አበባ ወደ ድሬዳዋ በመጓዝ ላይ ያለ የነበረ ሚኒባስን እንዲቆም ይጠይቃል፡፡ ሹፌሩ መኪናውን ለማቆም በማቀዝቀዝ ላይ ሳለ ኮሎኔሉ ባልታወቀ ምክንያት ተኩስ በመክፈቱ የሚኒባሱ ሹፌር ህይወት ማለፉን የክስ መዝገቡ ያመለክታል፡፡

ኮሎኔል ብዟየሁ በተጠረጠረበት የሰው መግደል ወንጀል ክስ ተመስርቶበት ጉዳዩ በፍርድ ሂደት ላይ ሲሆን ድርጊቱን መፈፀሙን እንዳመነ የፖሊስ መረጃ ይጠቁማል፡፡ “ድርጊቱን የፈፀምኩት ሰይጣን አሳስቶኝ ነው” ብሏል - ለፍ/ቤት በሰጠው ቃል፡፡ የ22 ዓመቱ ኮሎኔል ሃብታሙ ካሣሁን ጌታሁን፤ እስር ቤት የገባው በግድያ ሳይሆን በዘረፋ ወንጀል ተከሶ ነው፡፡ መስከረም 12 ቀን 2003 ዓ.ም ከቀኑ በ9 ሰዓት ላይ በአዲስ አበባ ክ/ከተማ ልዩ ቦታው ዑመር ስመትር ት/ቤት አካባቢ ወ/ት ዘሃራ አብዱራህማንን በያዘው ሽጉጥ ሰደፍ ቀኝ ጉንጯ ላይ በመምታት ከጣላት በኋላ፣ ከቦርሳዋ ውስጥ 1.514566.55 የያዙ የባንክ ቼኮች እንዲሁም 755 ብር የሚያወጡ ልዩ ልዩ እቃዎች ወስዶ ሊያመልጥ ሲል እጅ ከፍንጅ ይያዛል፡፡ በፈፀመው ከባድ የውንብድና ወንጀል የተከሰሰው ግለሰቡ፤ ጥፋተኛ ሆኖ በመገኘቱ ፍ/ቤት በ12 ዓመት ፅኑ እስራትና በ2ሺ ብር እንዲቀጣ ወስኗል፡፡

ኮሎኔል እዮብ ቀልሜሳ የዛሬ አራት ዓመት ሦስት የሥራ ባልደረቦቹ ላይ 18 ጥይቶችን በመተኮስ በፈፀመው የግድያ ሙከራ ተከስሶ ፍ/ቤቱ ጥፋተኝነቱን በማረጋገጡ ነው ወህኒ የወረደው - የ10 ዓመት ፅኑ እስራት ተፈርዶበት፡፡ በእርግጥ ከዚህ ቀደምም ታስሮ ተፈቷል፡፡ በ1999 ዓ.ም በአደገኛ ቦዘኔነታቸው ከሚታወቁ ሁለት አባሪዎች ጋር ከሌሊቱ 6፡30 ላይ አንድ ግሮሰሪ ገብቶ ከአስተናጋጅ ላይ ገንዘብ በመውሰድና እቃዎችን በመሰባበር ክስ ተመስርቶበት ታስሮ ነበር፡፡ ከተፈታ በኋላ አንድ የስራ ባልደረባው በስብሰባ ላይ “ስራህ በሙሉ ከአንድ ፖሊስ የሚጠበቅ አይደለም፤ ሁልጊዜ እየታሰርክ ትፈታለህ፣ ከወንጀለኛ ጋር ነው የምትውለው” በማለት ከመጥፎ ምግባሩ እንዲመለሰ ይገመግመዋል፡፡ ኮሎኔል እዮብ ግን በስራው ከመፀፀት ይልቅ ቂም ይይዛል፡፡

ስብሰባው ሲጠናቀቅም “ለምሳ ተረኛ የግቢ ጥበቃ ነኝ” በማለት ክላሽንኮቭ ጠብመንጃና 30 ጥይት በመረከብ የገመገመውን ባልደረባውን ጨምሮ ሦስት የስራ ባልደረቦቹ ላይ 18 ጥይቶች በመተኮስ በፈፀመው የግድያ ሙከራ ተከስሶ ጥቅምት 4 ቀን 2001 ዓ.ም በ10 ዓመት ፅኑ እስራት እና በሁለት ዓመት ከህዝባዊ መብት እንዲታገድ ተወስኖበታል፡፡ የ25 ዓመቱ ረዳት ሳጅን አስሬ አየለ ባይዴ፤ ባለፈው ዓመት አንድ ግለሰብ በቁጥጥር ስር ለማዋል ከ20 በላይ የፖሊስ አባላት ጋር በመሆን ወደ መኖርያ ቤቱ ይሄዳል፡፡ ተፈላጊው እጁን ለመስጠት ፈቃደኛ ባለመሆኑ ፖሊሶች አጥር ዘለው ይገባሉ፡፡ ይሄኔ ግለሰቡ የፖሊስ አባላቱ ላይ ድንጋይ፣ ብርጭቆና ስለት መወርወር ይጀምራል፡፡ ረዳት ሳጅን አስሬ የፖሊስ ሙያ የሚጠይቀውን ጥበብ በመጠቀም ተጠርጣሪውን መያዝ ሲገባው በያዘው ክላሽ ጠብመንጃ ግለሰቡ ላይ በመተኮስ አንገቱ ላይ ይመታውና ወዲያው ህይወቱ ያልፋል፡፡

ሳጅን አስሬ አየለ ባይዴ፤ ህጋዊ መከላከልን ከመጠን በማሳለፍ በፈፀመው የግድያ ወንጀል ተከስሶ ጥፋተኛ ሆኖ በመገኘቱ ፍ/ቤት በሁለት ዓመት ቀላል እስራት እንዲቀጣ ወስኗል፡፡ ከፖሊስ የተገኘ መረጃ እንደሚያመለክተው፤ የፖሊስ አባላት በተለያዩ የግልና ሌሎች ያልታወቁ ችግሮች የተነሳ ራሳቸውን የሚያጠፉበት አጋጣሚዎችም አሉ - ብዙ ነው ባይባልም፡፡ በ1998 ዓ.ም አንድ ኮንስታብል በሚያድርበት ካምፕ ውስጥ በራሱ ክላሽንኮቭ ጠብመንጃ ደረቱ ላይ ሁለት ጊዜ በመተኮስ እራሱን በራሱ ያጠፉ ሲሆን በ2000 ዓ.ም ደግሞ በብሄራዊ ቤተመንግስት በጥበቃ ሥራ ላይ ተመድቦ የነበረ አንድ ምክትል ሥራ ላይ ተመድቦ የነበረ አንድ ምክትል የአስር አለቃ በራሱ መሳሪያ አንገቱ ሥር በመተኮስ ራሱን በራሱ አጥፍቷል-ከፖሊስ በተገኘ መረጃ፡፡

የታሪክ ሊቅ የነበሩት ፕሮፌሰር ታደሰ ታምራት ከትላንትና በስቲያ አረፉ፡፡ ፕሮፌሰር ታደሰ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ በመምህርነት፣ በተመራማሪነትና በተለያዩ የአመራር ኃላፊነቶች የሠሩ ምሁር ነበሩ፡፡ የመካከለኛው ዘመን የኢትዮጵያን ታሪክ ለአገርና ለዓለም ያበረከቱ ሲሆን፤ በተለይም ቤተ መንግሥትና ቤተ ክህነት በኢትዮጵያ (Church and State in Ethiopia, 1270-1527) የተሰኘው መጽሐፋቸው ዓለም አቀፍ እውቅና አስገኝቶላቸዋል፡፡

ፕሮፌሰር ታደሰ የረቀቀ የምርምር ችሎታቸውን በድኅረ ምረቃ ፕሮግራም ለተማሪዎቻቸው ለማስተላለፍ የበቁ ምሁር ሲሆኑ የምርምር ሥራዎቻቸው ዓለም አቀፍ እውቅናን አትርፈው፣ በካሊፎርኒያ ዩኒቨርሲቲ፣ በኖርዝዌስተርን ዩኒቨርሲቲ፣ በበክኔል ዩኒቨርሲቲና በኢሊኖይ ዩኒቨርሲቲ በጎብኚ ፕሮፌሰርነት ለማገልገል በቅተዋል፡፡

በተጨማሪም ፕሮፌሰር ታደሰ ከፍተኛ ግምት የሚሰጠውን የኮሌጅ ደ ፍራንስ የክብር ሜዳይና የድኅረ ምረቃ ትምህርት ያካሄዱበት ከነበረው “ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ለንደን” የአፍሪካና እስያ ጥናት ማዕከል የክብር ፌሎውነት ሽልማት አስገኝቶላቸዋል፡፡ ፕሮፌሰር ታደሰ ታምራት፤ ከምርምር መስኩ ባሻገር ለአያሌ ዓመታት አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲን በተለያዩ የአመራር ኃላፊነቶች ያገለገሉ ሲሆን እ.ኤ.አ. ከ1977-84 በኢትዮጵያ ጥናትና ምርምር ዳይሬክተር፤ ከ1986-92 የሶሻል ሳይንስ ኮሌጅ ዲን፤ ከ1995-99 በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ፕሬስ ዳይሬክተር ዋና ኤዲተር ፣ በኢትዮጵያ ጥናትና ምርምር ተቋም ዳይሬክተር በመሆን ብቁ አመራር ከመስጠታቸውም በላይ 8ኛውን ዓለም አቀፍ የኢትዮጵያ ጥናት ጉባኤ በማዘጋጀት የኢትዮጵያ ጥናት ወደ ኢትዮጵያ እንዲመለስ ምንጊዜም የማይዘነጋ ውለታ ውለው ያለፉ ምሁር ናቸው፡፡

የተባበሩት መንግስታት ድርጅት (ዩኤን) ባለፈው ሳምንት ከሮም ከተማ ለአለማችን ረሃብተኞች አንድ ምክርና የምስራች ወሬ አሰራጭቷል። የምስራች ወሬው፣ “እነ ጥንዚዛን በመመገብ ከረሃብ መገላገል ይቻላል” የሚል ነው። በደግነት የለገሰን ምክር ደግሞ፣ ከረሃብ ለመዳን “ነፍሳትን ብሉ” ይላል። ዩኤን ይህን “ምክርና የምስራች” በይፋ ለመላው አለም ያበሰረው፣ የአለም ምግብና እርሻ ድርጅት (ፋኦ) ባዘጋጀው ባለ 200 ገፅ ሰነድ አማካኝነት ነው። የሰነዱ ርዕስ እንዲህ ይላል፣ Edible insects፡ Future prospects for food and feed security። እነ ጉንዳን፣ የመጪው ዘመን የምግብ ዋስት ተስፋዎቻችን እንደሆኑ የሚሰብክ ሰነድ ነው። “ረሃብተኛ ሆኖ ለብዙ አመታት በተመፅዋችነት መቆየት፣ መጨረሻው ውርደት ሆነ? ‘ጥንዚዛ ብላ!’ የሚል የስላቅ ምላሽ የምንሰማበት ደረጃ ላይ ደረስን?” የሚል ጥያቄ የሚፈጠርባቸው የድሃ አገር ሰዎች መኖራቸው የማይቀር ነው። በእርግጥም፣ በርካታ አለማቀፍ የሚዲያ ተቋማት፣ ዜናውን የዘገቡት በስላቅ መንፈስ ነው።

“ዩኤን ለአለማችን ረሃብተኞች አንድ ምክር አለው - በራሪ ነፍሳትን መብላት…” በማለት ነው ያሁ-ኒውስ ዘገባውን የሚጀምረው። የአሶሼትድ ፕሬስ ዘገባም ተመሳሳይ ነው። “የተባበሩት መንግስታት ድርጅት፣ ረሃብን፣ የአለም ሙቀትንና ብክለትን ለመዋጋት አዳዲስ መሳሪያዎችን ታጥቋል” በማለት የሚጀምረው የአሶሼትድ ፕሬስ ዜና፣ የዩኤን መሳሪያዎችን ለማየት ከፈለግን ሩቅ መሄድ እንደማይኖርብን ይገልፃል። አካበቢያችንን ብንቃኝ በቂ ነው። የዩኤን “ዘመናዊ” መሳሪያዎች፣ በሄድንበት ቦታ ሁሉ በዙሪያችን የሚያንዣብቡና አፍንጫችን ስር ሳይቀር “በረራ” የሚያዘወትሩ ናቸው። ይህንን የስላቅ አገላለፅ በማስቀደም አሶሼትድ ፕሬስ ዘገባውን ሲቀጥል… በዩኤን እምነት፣ የአለም ረሃብተኞች የወደፊት ተስፋ በራሪ ነፍሳትን መመገብ እንደሆነ ይገልጻል።

በዩኤን ስር፣ ለረሃብተኞች የእርዳታ እህል በማጓጓዝ የሚታወቀው ፋኦ፣ በራሪ ነፍሳት ለመብል የሚስማሙ መሆናቸውን ሲያስረዳ “በራሪ ነፍሳት በፕሮቲን የበለፀጉ ናቸው” ብሏል። እናም፣ ዩኤን እና ፋኦ፣ ረሃብን ለመከላከል ተስፋቸውን የጣሉት በበራሪ ነፍሳት ላይ ነው። ግን የነፍሳት ጥቅም፣ ከምግብነትም የላቀ እንደሆነ የገለፁት ዩኤንና ፋኦ፣ ለአካባቢ ጥበቃ ግሩም መፍትሄ ይሆንልናል ብለዋል። በሬና ላም፣ በግና ፍየል ብዙ ሳር እየበሉ አካባቢን ያራቁታሉ፤ የተለያዩ የጋዝ አይነቶችን እያመነጩ አካባቢን ይበክላሉ ይላል ዩኤን። ስለዚህ፣ አካባቢን የማያራቁቱና የማይበክሉ በራሪ ነፍሳት፣ ቀለባችሁ ይሁኑ በማለት ምክሩን ለግሷል። 1900 ያህል የነፍሳት ዝርያዎች ለምግብነት ተስማሚ መሆናቸውን ዩኤን ጠቅሶ፣ ጉንዳን፣ ጥንዚዛ፣ አንበጣ፣ ዝንብ፣ ምስጥ፣ አባጨጓሬ እንዲሁም ሌሎች በራሪና ተስፈንጣሪ ነፍሳትን በምሳሌነት ዘርዝሯል። የዩኤን እና የፋኦ መግለጫ፣ በረሃብተኞች ላይ የተሰነዘረ ስላቅ ይመስላል ብለው የሚቆጡ መኖራቸው አይቀርም።

ነገር ግን ብዙም አይገርምም። እድሜ ልክ እርዳታ እየጠበቀ የሚኖር ረሃብተኛ፣ ውሎ አድሮ “ከራበህ ጥንዚዛ ብላ!” የሚል ምላሽ ማግኘቱ የማይቀር ነው። ውርደት ሊመስል ይችላል። ከሁሉም የከፋ ውርደት ግን፣ ራስን ለመቻል አለመጣርና አለመቻል ነው። በሌላ በኩል ደግሞ፣ “ጥንዚዛና ዝንብ ተመገቡ” የሚለው ዘመቻ፣ በየጊዜው የሚያገረሽ የዩኤን እብደት ይመስላል። እናም፣ ለጊዜው ከተወራለት በኋላ፣ ወረቱ ሲያልቅ ተረስቶ ይቀራል ብለን እንገምት ይሆናል። ግን በዋዛ አይረሳም። ባለፉት 10 አመታት ለዘመቻው በጀት ሲመደብለት ቆይቷል። አሁንም ይመደብለታል። ለምን ቢባል… ዩኤንና ፋኦ ምላሽ አላቸው -ነፍሳትን የመመገብ ልምድ እንዲስፋፋና የህዝቡን ግንዛቤ ለማሳደግ (awareness raising) በጀት ይመድባሉ።

ሰነዶችን ለማዘጋጀትና ለማሰራጨት፣ በአባል አገራት የተለያዩ ፕሮጀክቶችን ለማካሄድ፣ አዳዲስ ህጎችንም ለማዘጋጀት ገንዘብ ያወጣሉ። አነስተኛና ጥቃቅን ተቋማት፣ በራሪ ነፍሳትን የማርባት ሥራ እንዲጀምሩም ይደጉማሉ። ዩኤንና ፋኦ፣ ይሄን ሁሉ የሚያደርጉት፣ “ረሃብተኞችን ለመደገፍ” ነው። በሌላ አነጋገር፣ ዩኤንና ፋኦ፣ ብዙ ገንዘብና ሃብት ሳያባክኑበት በፊት፣ “የበራሪ ነፍሳት ፕሮጀክታቸውን” በአጭር ጊዜ እንደዘበት ይረሱታል ተብሎ አይጠበቅም።

ናሳ፣ ‘የምግብ ማተሚያ ማሽን” ለሚሰራ 125ሺ ዶላር ከፈለ ከሁለት ሳምንታት በፊት፣ በማተሚያ ማሽን የተሰራ የመጀመሪያው ሽጉጥ ጥቅም ላይ መዋሉን ተከትሎ፣ ምግብ “አትሞ” የሚያወጣ ማሽን ለመስራት የኮንትራት ውል ተፈረመ። አንጃን የተሰኘ የኢንጂነሪንግ ኩባንያ በስድስት ወራት ውስጥ ሰርቶ ለናሳ የሚያቀርበው 3D ማተሚያ ማሽን፣ “ፒዛ” አትሞ የሚያወጣ ነው። በጥንታዊው መንገድ ማሳ አርሶና እህል ፈጭቶ፣ እንስሳ አደልቦና ወጥ አብስሎ ምግብ ማዘጋጀት ሊቀር ነው? ወደ ማርስ ጠፈርተኞችን ለመላክ የአስር አመት ፕሮጀክት የጀመረው የአሜሪካ የጠፈር ምርምር ተቋም ናሳ፣ ጠፈርተኞቹ ሁለት አመት በሚፈጀው ጉዟቸው ላይ የምግብ ማተሚያ ማሽን እንዲኖራቸው ይፈልጋል።

አንጃን የተሰኘው ድርጅት በበኩሉ፣ የምግብ ማተሚያ ማሽን ለመፍጠርና ለመስራት የተነሳሳው፣ ከጊዜ ወደ ጊዜ የአለማችን የምግብ እጥረት እየተባባሰ ይሄዳል በሚል ሃሳብ ነው። የአለም ህዝብ በየጊዜው እየጨመረ ነው። እህል እየፈጨንና እንስሳ እያረድን ብቻ የምንቀጥል ከሆነ፣ በቂ ምግብ አይገኝም ይላሉ የአንጃን ኩባንያ ባለሙያዎች። ስለዚህ ዘመናዊ የምግብ ምንጭና አዘገጃጀት ያስፈልጋል። ከተለያዩ ነገሮች ውስጥ፣ ለምግብነት ከማይውሉ የሳርና የአረም እፅዋት፣ ከጠጣርና ከፈሳሽ ነገሮች ጭምር፣ ፕሮቲኖችን፣ ካርቦሃይድሬቶችን፣ ቪታሚኖችንና ቅባቶችን አንጥሮ በማውጣት፤ በዱቄት መልክ ማዘጋጀት፣ የመጀመሪያው ስራ ይሆናል። ለፅሁፍ ማተሚያ ማሽን፣ ወረቀትና ቀለም እናዘጋጅ የለ? ለ3D የምግብ ማተሚያ ማሽን ደግሞ፣ የንጥረነገር ዱቄት ይዘጋጃል።

እነዚህን ዱቄቶች በመጠቀም ፒዛ አትሞ የሚያወጣ ማተሚያ ማሽን ሰርቶ ለናሳ ለማቅረብ የተፈራረመው አንጃን፣ ወደ ፊት ረሃብን ከአለማችን ማስወገድ የሚቻለው በምግብ ማተሚያ ማሽኖች አማካኝነት ነው ብሎ ያምናል። ኳርትዝ የተሰኘው የቴክኖሎጂ ዜና ተቋም እንደዘገበው፣ ከምግብ ማተሚያ ማሽን ሊገኝ የሚችል ሌላ ልዩ ጥቅም አለ። ሰዎች እንደየምርጫቸውና እንደጤንነት ሁኔታቸው፣ የንጥረ ነገር መጠናቸው በሂሳብ የተቀመረ የተለያዩ ምግቦችን በማዘጋጀት እንዲመገቡ ያስችላቸዋል። መቼም የሰው ልጅ አእምሮ፣ ነቅቶ ካሰበና ተግቶ ከሰራ፣ የማይፈጥረው መላ የለም - የዘንድሮው አዲስ መላ፣ 3D ማተሚያ ማሽን ነው። ግን፣ በዚህ ቴክኖሎጂ፣ ሽጉጥና ምግብ ተከታትለው መምጣታቸው አይገርምም? ለነገሩ፣ ሁለቱም (ሽጉጥና ምግብ) በቀጥታ ከህይወት ጋር የተሳሰሩ ናቸው።

“የሠራሁት ፊልም አንድ ተጨማሪ ተመልካች ካስከፋ ሥራዬን ሠርቻለሁ ማለት ነው!” ዉዲ አለን

 አንዳንድ ዕውነቶች ሲያረጁ ተረት ይመስላሉ፡፡ በአንድ አምባገነናዊ ሥርዓት ውስጥ አንድ ዕብድ ሰውዬ መንገድ ላይ በግልጽ በሚታይ ቦታ ላይ ቆሞ፤ “እዚህ አገር ስኳር የለም!” “እዚህ አገር ዘይት የለም!” “እዚህ አገር ዱቄት የለም!” እያለ እየጮኸ ይናገራል፤ አሉ፡፡ ከዚያም የመንግሥቱ የፀጥታ ሠራተኞች ይይዙና ወደ እሥር ቤት ይወስዱታል፡፡ አስፈላጊውን ጥያቄዎች ያደርጉለትና ወደ አንድ ክፍል ይወስዱታል፡፡ ከዚያም፤ “እሺ፤ ስኳር የለም አደለም ያልከው፤ ና ላሳይህ” ይለዋል የፀጥታ ሠራተኛው፡፡ ወስዶ የስኳር ዶንያ ጋ ያደርሰውና ማጅራቱን ይዞ ባፍ - ጢሙ ስኳሩ ላይ ይደፋዋል፡፡ ሰውዬውም ፊቱ ስኳር በስኳር ሆኖ ይነሳል፡፡ ቀጥሎ ወደ ሌላ ክፍል ይወስደውና፤ “እህ አጅሬ! ዱቄት የለም አደለ ያልከው?” ይላል የፀጥታ ኃላፊው፡፡

“አዎ!” ይላል እሥረኛው፡፡ “በል ና አሳይሃለሁ!” ይላል ኃላፊው፡፡ ይወስድና ያንን እሥረኛ፤ ዱቄት ጆንያ ውስጥ፤ ጭንቅላቱን ይዞ ባፍጢሙ ይደፋዋል፡፡ ከጆንያው ጭንቅላቱን ይዞ ሲያወጣው ያገር ዱቄት ቅሞ ይነሳል፡፡ ደሞ ሌላ ክፍል ወስዶ፤ “አጅሬ ዘይት የለም! አደለ ያልከው? ና ላሳይህ!” ወስዶ ጭንቅላቱን ይዞ ዘይት በርሜል ውስጥ ባፍ - ጢሙ ይደፍቀዋል፡፡ በመጨረሻ በል ውጣና ሂድ ይለዋል፡፡ እሥረኛው - ከእሥሩ ቅጽር ጊቢ ሲወጣ አንድ ዱሮ የሚያውው ሰው ያገኘውና፤ “እንዴ! አያ እገሌ ተለቀቅህ?” “አዎ!” “ምን አደረጉህ?” “ኧረ ተወኝ ምን ያላረጉኝ ነገር አለ! ብቻ እንኳን በርበሬ የሌለ፤ ጉድ ሆኜልህ ነበር!” ይለዋል፡፡ ቀጥሎ፤ “እዚህ አገር በርበሬ የለም! እዚህ አገር በርበሬ የለም!!” እያለ የመንገድ ላይ ጩኸቱን ቀጠለ፡፡

                                                      * * *

የተበደለ ህዝብ ጩኸቱን መቀጠሉን አይተውም፡፡ ያለውን አለኝ የሌለውን የለኝም ይል ዘንድ አንደበት ተሰጥቶታል፡፡ መብቱን ይረዳል፡፡ ነፃነቱን ያውቃል፡፡ ከተራቆተ ታረዝኩ፣ ፍትሕ ከጐደለው ተበደልኩ፣ ከተዘረፈ ተበዘበዝኩ ይል ዘንድ ልሣን አለው፡፡ እጀ - ሠባራ እንዳይሆን መሥራት፣ የታፈነ እንዳይሆን የመናገርና ሃሳቡን በነፃነት የመግለጽ መብቱን መጠቀም፣ የሚያየውን ጉድለት ማሳየት ይገባዋል፡፡ ከሁሉም በላይ ግን የሚታዘበውን ሙስና ለአደባባይ ፀሐይ ማብቃት ይገባዋል፡፡ እርምጃ የሚወስደውን አካል በጥንቃቄ ማበረታታት ያሻል፡፡ በታሪክ እንዳየነው “ንጉሡ የወሰዱትን ገንዘብ እንዲመልሱ ቢጠየቁ አሻፈረኝ አሉ!” ተብሎ አይታለፍም - ስዊስ ያስቀመጡትን ገንዘብ መሆኑ ነው፡፡ ጆርጅ በናርድ ሾው የተባለው ታዋቂ የሒስና የምፀት ሰው፤ “ለማንኛውም ትንሽ ሴንሰርሺፕ ያስፈልጋልኮ” ተብሎ በባለሥልጣን ሲነገረው፤ “በትንሹ ማርገዝ የሚባል ነገር መኖሩን ካሳመንከኝ ትንሽ ሴንሰርሺፕ ያልከውን ነገር እቀበላለሁ!” ብሎ ነበረ፡፡ ይህን መንግሥታችን ልብ ይበል!! ዕውነቱን ነው የግፍ ትንሽ የለውም፡፡ የማያድግ በደልም የለም - ጊዜና ቦታ ካለ፡፡ ሰንሰለቱ ከታወቀ ስለቀለበቱ ማውራት ድካም ይሆን ይሆናል፡፡ ያላግባብ የሚሰጥ ፍርድም ሆነ ያላግባብ የተካበተ ገንዘብና ንብረት፤ ሁለቱም ለሀገርና ህዝብ በደል ናቸው፡፡ ፀሐፍት፤ “They shout at most against the vices they themselves are guality of” ይላሉ፡፡

ጅራፍ እራሱ ገርፎ እራሱ ይጮህ፤ እንደማለት ነው በዙር - አማርኛ፡፡ ትላንት ሙሰኞችን እናወድማለን ያሉ፣ ዛሬ ሙሰኛ ሆነው ሲገኙ ልንል የምንችለው አንድ ሁነኛ ቃል - “ጠርጥር!” ነው፡፡ ልባችን ሙስና አፋችን ፀረ - ሙስና ሲሆን፤ ጥርጣሬ ፎቁን ሲሰራ ማየት አይገርምም! “ማንኛው ይሆን ሀቀኛ?” “የቱ ይሆን ዕውነተኛ ንግግር?” ብሎ መጠራጠር ጥፋት አይሆንም፡፡ ሃሳብ አቅራቢም፣ ወሰኝም፣ አስፈፃሚም፤ የተወሰነ ሰው የሆነበት ሥርዓት ካለ ጤና አይኖርም፡፡ ፈረንጆች absolute power corrupts absolutely! የሚሉት ለዚህ ነው፡፡ “ፍፁም ሥልጣን ፍፁም ሙሰኛን ይወልዳል” እንደማለት ነው፡፡ ሁሉን ማዘዝ ከቻልኩ ማን አለኝ ከልካይ! ብሎ መደገግ አይቀሬ ነው፡፡ አደባባይ ላይ ተንፈራጥጦ የቆመህን ህንፃ ካላሳዩ እርካታ አይመጣም፡፡ “እቺ ምን ሰማይ ነች፣ በዐይን የምትታይ?” እንዳለው እብሪተኛ ንጉሥ ጣራ አልበቃ ይለናል፡፡ “ጣራው ጣር እንደሚሆንብን” እንዘነጋለን፡፡ የወደቁት ያጠፉት ጥፋት በእኛ አይደገምም እያልን እንፎክራለን፡፡ ያለነው ግን እዚያው ውቂያኖስ ውስጥ ነው፡፡

እንጠንቀቅ! የውቂያኖሱ ሥርዓተ ማዕበል አንድ ነውና፡፡ ማኪያቬሊ “ሰዎች የአስቸኳይ ጥቅምና ፍላጐታቸው ተገዢ ከመሆናቸው የተነሳ አታላይና አጭበርባሪ ሰው ከመጣ ለመታለልና ለመጭበርበር ዝግጁ ናቸው” ይለናል፡፡ አጋጣሚው የፈቀደላቸው እንዳታለሉ ይኖራሉ፡፡ ያልቀናቸውና የተነቃባቸው የእሥር ቤት ሰለባ ይሆናሉ፡፡ እንጂ ሥርዓቱ አልተለወጠም፡፡ ቁልፉ ጉዳይም ይሄው ነው፡፡ ሥርዓቱ በምን ይለወጥ? እስከመቼ፤ እንደወላይትኛው ተረት “አይጧ ከሌለች ጉድጓዱ ከየት መጣ?” እያልን ቁጭ ብለን እናያለን? የተጀመው መንገድ ከቀጠለ አይጧን ማጥመድም ሆነ፣ ጉድጓዱን መድፈን እንችላለን፡፡ “ወዳጅህን ከጐረቤት ታገኛለህ፡፡ ጠላትህን እናትህ ትወልድልሃለች” ይላል አበሻ፡፡ ከጉያችን ያለውን እንፈትሽ፡፡

የተቋጠረውን እየፈታን፣ የተዘጋ የሚመስለውን እየከፈትን፣ አደባባዩን ምሽግ ያደረገውን እየደረመስን፣ ወመቴን ከአለሌ፣ ጨውን ከአሞሌ፣ ቱሪስቱን ከፒስኮር፣ ህንዱን ከባኒያን፣ ጭልፊቱን ከአሞራው፣ የፖለቲካ ነጋዴውን ከሀቀኛ መንገደኛው፤ ለይተንና አበጥረን መጓዝ ለሀገርና ለህዝብ የሚመች አጓጓዝ ነው፡፡ ጐረቤትንም ልብ እንበል - ዓለም አላፊ ነው፣ መልክ ረጋፊ ነው! ያኔ፤ የተሳካ ሥራ ለመሥራታችን የራሳችን ልበ - ሙሉነት ማረጋገጫ ሲሰጠን፤ እንደፊልም ተዋናዩ ኮሜዲያን እንደዉዲ አለን፤ በምፀት፤ “የሠራሁት ፊልም አንድ ተጨማሪ ተመልካች ካስከፋ፣ ሥራዬን ሠርቻለሁ” ለማለት እንችላለን!!

ከሳምንት በኋላ በሚጀመረው ቢግ ብራዘር አፍሪካ ላይ ኢትዮጵያ እንደምትሳተፍ የታወቀ ሲሆን የውድድሩ አሸናፊ 300ሺ ዶላር ይሸለማል ተባለ፡፡ “ዘ ቼስ” በሚል ልዩ ስያሜ በሚደረገው የአፍሪካ ትልቁ የሪያሊቲ ሾው ውድድር ላይ ከ14 አገራት የተውጣጡ 28 ተሳታፊዎች ለ91 ቀናት አብረው ለመኖር ተዘጋጅተዋል፡፡ ባለፈው ዓመት ተሳታፊ ያልወከለችው ኢትዮጵያ ዘንድሮ በውድድሩ ውስጥ የገባች ሲሆን አንጎላ፤ ቦትስዋና፤ ጋና፤ ማላዊ፤ ናሚቢያ፤ ናይጄርያ፤ ኬንያ፤ ሴራሊዮን፤ ደቡብ አፍሪካ፤ ኡጋንዳ፤ ታንዛኒያ፤ ዛምቢያ እና ዚምባቡዌም ይሳተፋሉ፡፡

በቀን ለ24 ሰዓታት በሳምንት ለ7 ቀን በዲኤስቲቪ ሁለት ቻናሎች በቀጥታ በሚሰራጨው አብሮ የመኖር ውድድር ላይ እስከመጨረሻው ቀን በመቆየት የሚያሸንፈው ነዋሪ፤ የ300ሺ ዶላር ሽልማት ይጠብቀዋል፡፡ የቢግ ብራዘር አፍሪካ 8 ሙሉ ቀረፃ በደቡብ አፍሪካ የሚከናወን ሲሆን የሚሰራው እና የሚያዘጋጀው አፍሪካ ማጂክ ኢንተርቴይመንት ከደቡብ አፍሪካው ኩባንያ ኤንዴሞል ጋር በመተባበር ነው፡፡ ከሶስት ዓመት በፊት ኢትዮጵያዊው የአመራር ባለሙያ ያዕቆብ አቤሴሎም፤ በቢግ ብራዘር አፍሪካ ተሳትፎ 15ኛ ደረጃ ያገኘ ሲሆን ከሁለት ዓመት በፊት የህግ ባለሙያዋ ሃና መኩርያ እና የማርኬቲንግ ባለሙያው ዳንኤል ተሳትፈው በተለይ ሃና እስከመጨረሻው የውድድሩ ምእራፍ መጓዟ ይታወሳል፡፡

በመላው ዓለም ለእይታ ከበቃ ሁለት ሳምንት የሆነው “አይረን ማን 3” እስካሁን 980 ሚሊዮን ብር ገቢ በማስገባት ዘንድሮ ለእይታ ከበቁ ፊልሞች ብቸኛው ሊሆን በቃ፡፡ ፊልሙ ከምረቃው በኋላ በሁለት ሳምንት ጊዜ ውስጥ በመላው ዓለም በ40 አገራት ለእይታ በቅቶ ነው አንድ ቢሊዮን ዶላር ሊደርስ የተቃረበ ገቢ በማስገባት ሪከርድ ያስመዘገበው፡፡ በቻይና በመጀመርያ ቀኑ 21.5 ሚሊዮን ዶላር በማስገኘትም ሌላ ሪከርድ አስመዝግቧል፡፡ በአይማክስ የፊልም ፎርማት በመላው ዓለም 40 ሚሊዮን ዶላር ገቢ ያስገባው ፊልሙ በዚህም ሌላ ክብረወሰን ይዟል፡፡ በሰሜን አሜሪካ ብቻ በ15 ቀን ውስጥ 295 ሚሊዮን ዶላር ማስገባትም ችሏል፡፡

በሌላ በኩል “አይረን ማን 3” ላይ በመሪ ተዋናይነት የሰራው ሮበርት ዳውኒ ጁኒዬር፤ የፊልሙን አራተኛ እና አምስተኛ ክፍሎች ለመስራት በ100 ሚሊዮን ዶላር ክፍያ መስማማቱ በሆሊውድ የተዋናዮች ክፍያ ታሪክ የመጀመርያው አድርጎታል፡፡ ሮበርት ዳውኒ፤ በሶስቱ የአይረን ማን ፊልሞች 50 ሚሊዮን ዶላር ገቢ አግኝቷል፡፡ ተዋናዩ በአይረን ማን ፊልሞች ላይ ቶኒ ስታርክ የተባለ እና በጦር ኢንዱስትሪ ባለሙያነት በዘመናዊ ቴክኖሎጂ በሰራው ብረት ለበስ ወታደር፤ ዓለም አቀፍ ወንጀለኞችን በመወጋት የሚንቀሳቀስ ገፀባህርይን ይተውናል፡፡ በ“አይረን ማን 3” ላይ ከሮበርት ዳውኒ ጋር የሚሰሩት ሌሎች ምርጥ ተዋናዮች ጅዌኔትዝ ፓልትሮው፤ ዶን ቺድል፤ ጋሪ ፒርስ እና ሬቤካ ሆል ናቸው፡፡ የፊልም ኢንዱስትሪው ባለሙያዎች፤ በ200 ሚሊዮን ዶላር በጀት የተሰራው “አይረን ማን 3” ፤ በመላው ዓለም 1.15 ቢሊዮን ዶላር ገቢ በማስገባት ትርፋማ እንደሚሆን ተንብየዋል፡፡ የመጀመርያው “አየረን ማን” ፊልም፤ 585.2 ሚሊዮን ዶላር እንዲሁም “አየረን ማን 2” 623.9 ሚሊዮን ዶላር ገቢ ያገኙ ሲሆን ሶስተኛው ከወጣ ከሁለት ሳምንት በኋላ የአየረን ማን ፊልሞች ገቢ 2.19 ቢሊዮን ዶላር ደርሷል፡፡

በ“ፋስት ኤንድ ፊርዬስ” ተከታታይ ፊልሞች ዓለም አቀፍ ዝናን ያተረፈው ተዋናይ ቪን ዲዝል፤ የፌስቡክ ድረገፅን ተወዳጅ በማድረጌ ኩባንያው አንድ ቢሊዮን ዶላር ሊከፍለኝ ይገባል አለ፡፡ በፌስ ቡክ ድረገፅ 48 ሚሊዮን ወዳጆችን ያፈራው ተዋናዩ፤ የፌስቡክን ተወዳጅነት በመጨመር የሚስተካከለኝ የለም ሲል ለ“ኢንተርቴይመንት ዊክሊ” ተናግሯል፡፡ ከአራት ዓመት በፊት የፌስቡክ ድረገፁን እንደከፈተ አንድ ሚሊዮን የሚደርሱ ወዳጆችን በማፍራት ሊፎካከሩት የቻሉት የአሜሪካው ፕሬዚዳንት ባራክ ኦባማ ብቻ እንደነበሩ ያስታወሰው ቪን ዲዝል፤ ከአድናቂዎቹ ጋር በማህበራዊ ድረገፀ መነጋገር በመጀመሩ በተወዳጅነት በዓለም አንደኛ የፌስ ቡክ አድራሻ ይዞ መቆየቱን አብራርቷል፡፡ ተዋናዩ ባለፉት አራት ዓመታት በፌስቡክ ገፁ ከ11 በላይ የፎቶ አልበሞች እና 40 የቪድዮ ምስሎችን በማጋራት ወዳጆቹን ሲያስደስት ቆይቷል፡፡ በአክሽን ፊልሞቹ የሚታወቀው ቪን ዲዝል፤ በ19 ፊልሞች ላይ በመሪ ተዋናይነት፤ በረዳት ተዋናይነት፤ በአዘጋጅነት እና በተባባሪ አዘጋጅነት የሰራ ሲሆን በአጠቃላይ 2.8 ቢሊዮን ዶላር ገቢ አስገኝቷል፡፡

በኢትዮጵያ ብሔረሰቦች የሐዘን ሥርአት ላይ ያተኮረ የሥዕል አውደርእይ ዛሬ እንደሚቀርብ አዘጋጆቹ አስታወቁ፡፡ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የአለ የሥነ ጥበብና ዲዛይን ትምህርት ቤት የሚቀርበውን የአንድ ቀን የኢንስታሌሽን ሥእሎች የሚቀርቡበት አውደርእይ ያዘጋጁት ትምህርት ቤቱ እና ኑሮዋን ኖርዌይ ባደረገችው ኢትዮጵያዊት ሠዐሊ ማህሌት ኦግቤ ሀብቴ ከሌሎች ሠዐሊያን ጋር በመተባበር ነው፡፡ ዝግጅቱ በዳንስ እና ሌሎች ኪነጥበባዊ ግብአቶች ታጅቦ ዛሬ ከቀኑ 11 ሰዓት እንደሚቀርብ የዝግጅቱ ፕሮዳክሽን ማናጀር መሠረት ኃይሌ በተለይ ለአዲስ አድማስ ገልፀዋል፡፡

የኢትዮጵያዊው ሊቅ ቅዱስ ያሬድን 1500ኛ ዓመት ልደት የተመለከተ አውደጥናት ዛሬ እንደሚካሄድ በኢትዮጽያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተክርስትያን ሰንበት ትምህርት ቤቶች ማደራጃ መምርያ ማህበረ ቅዱሳን አስታወቀ፡፡ ዛሬ ከጧቱ 2፡30 እስከ 11፡30 በግዮን ሆቴል በሚደረገው የአንድ ቀን አውደጥናት የቅዱስ ያሬድ ልደትና የምናኔ ሕይወት፣ ዜማና ድርሰት፣ የቅዱስ ያሬድ ድርሳናት ከነገረ መለኮት አንፃር፣ የቅዱስ ያሬድ ዜማ ተፅእኖ በባህላዊና ዘመናዊ ሙዚቃ የሚሉ ርእሶች ለውይይት ይቀርባሉ፡፡ ከዚህ በተያያዘም ነገ ከቀኑ 7 እስከ 11 ሰዓት የቅዱስ ያሬድ ልደትን የተመለከተ ሲምፖዚየም በኢትዮጵያ የስብሰባ ማእከል መዘጋጀቱን ማህበሩ አስታውቋል፡፡