የተለያዩ ሀገራት ወታደራዊ አታሼዎች ታላቁን የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ጎበኙ።
መቀመጫቸውን በአዲስ አበባ ከተማ ላደረጉ የተለያዩ ሀገራት ወታደራዊ አታሼዎች በጉባ ጉብኝታቸው፤ በታላቁ ህዳሴ ግድብ ፕሮጀክት ስራ አስኪያጅ ኢንጂነር ክፍሌ ሆሮ ማብራሪያ ተሰጥቷቸዋል።
ውሃው ተርባይኑን መትቶ ወደ ተፈጥሮአዊ ፍሰቱ የሚመለስና በአባይ ወንዝ ተፋሰስ ሀገራት የሚያመጣው ችግር እንደሌለ መመልከታቸውንም ወታደራዊ አታሼዎቹ በአስተያየታቸው ገልጸዋል።
ከዘጠና ሰባት መቶኛ በላይ የተጠናቀቀው ታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ከኢትዮጵያ ባለፈ በከፍተኛ የሀይል እጥረት የምትታወቀውን አፍሪካ ልማት የሚያፋጥንና ለቀጠናዊም ሆነ አህጉራዊ የኢኮኖሚ ትስስር የራሱን በጎ ሚና የሚጫወት አቅም እንደሆነም ነው በጉብኝቱ የተገለጸው።
ኢትዮጵያ ገና በጥቅም ላይ ያልዋሉ እምቅ የተፈጥሮ ሃብት እንዳላት የተናገሩት አስተያየት ሰጪ ወታደራዊ አታሼዎቹ በአስቸጋሪ ሁኔታ ውስጥ ሆና ግዙፉን የህዳሴ ግድብ እውን ማድረግ መቻሏ ሙሉ ለሙሉ የተሟላ ሰላም ካሰፈነች በፍጥነት ማደግ የምትችል ስለመሆኗም ነው የተናገሩት።
ጉብኝቱን ያመቻቸው የመከላከያ ውጭ ግንኙነት እና ወታደራዊ ትብብር ዋና ዳይሬክቶሬት ሲሆን ወደ ስልሳ የሚጠጉ ሀገራት ወታደራዊ አታሼዎች ግድቡን ጉብኝተዋል።

የቴሌግራም ቻናልችንን በመቀላቀል የአዲስ አድማስን መረጃ ይከታተሉ…
https://t.me/AdissAdmas

በቢኒያም አቡራ የተዘጋጀውና "ወደ ፍቅር ጉዞ" የተሰኘው፣ የአንጋፋውን ድምጻዊ ቴዎድሮስ ካሣሁን የዘፈን ግጥሞች የሚዳስሰው መጽሐፍ ዛሬ ከ11፡30 ጀምሮ በወመዘክር አዳራሽ እንደሚመረቅ ደራሲው ለአዲስ አድማስ አስታውቋል፡፡

መጽሐፉ በስድስት ምዕራፎች ተከፋፍሎ በ206 ገጾች የተቀነበበ ሲሆን፤ በ320 ብር  ለገበያ ቀርቧል ተብሏል።

ቢኒያም አቡራ፤ ከዚህ ቀደም የተወዳጇን ድምጻዊት እጅጋየሁ ሽባባው የዘፈን  ግጥሞች የሚዳስስ “ባለቅኔዋ ሶሪት” የተሰኘ  መጽሐፍ ማሳተሙ  አይዘነጋም።     

 የቴሌግራም ቻናልችንን  በመቀላቀል የአዲስ አድማስን መረጃ ይከታተሉ…
https://t.me/AdissAdmas                                  

አጥንት ከሰዉነት ክፍል ጠንካራዉ አካል ነዉ። እንደ ጥንካሬዉ ግን በተለያዩ ምክንያቶች ለጉዳት በሚዳረግበት አጋጣሚ ወደቀድሞ ይዞታዉ ለመመለስ ቀላል አይሆንም። አጥንት ከአካል እድገትና ከእድሜ መጨመር ጋ እያደር እያደገና እየጠነረ ሄዶ በጉርምስና እድሜ ማብቂያ ላይ እድገቱን ያቆማል።

አጥንት ጠንካራ የሰዉነት አካል መሆኑ ቢታወቅም በተለያዩ ምክንያቶች አቅም የሚያጣበትና ለስብራትም ሆነ ለመሰንጠቅ የሚጋለጥበት ሁኔታ አለ። የጥንካሬዉን ያህል ታዲያ እክል ሲገጥመዉ በቀላሉ ላይጠገንም ይችላል። የዓለም የጤና ድርጅት እንደሚለዉ ከወንዶች ይልቅ የሴቶች የአጥንት ጥንካሬ ከእድሜ አኳያ እየቀነሰ ይሄዳል። ጥንካሬዉ የቀነሰ አጥንት ደግሞ ለመሰበርም ሆነ ለመሰንጠቅ አደጋዎች እጅግ የተጋለጠ ነዉ። እንደድርጅቱ የሚያጋጥመዉ የአጥንት መሰንጠቅ አደጋ ከእድሜ አኳያ ይበረታል፤ ከ50 ዓመት በላይ ከሆኑ ሴቶች 40 በመቶዉ ለዚህ ችግር ይዳረጋሉ።

እግር ወይም እጅ የመሠበር አደጋ ሊያጋጥም ይችላል፤ በእርግጥ ይህ በተገቢዉ ህክምና ሊጠገንና ወደቦታዉ እንዲመለስ ሊደረግ ይችላል። እንዲህ ያለዉ ችግር የሚወሳሰበዉ ግን አንድም አጥንቱ ሲሳሳ አለያም አቅም አጥቶ ለመሰንጠቅ ሲዳረግ ነዉ። ይህ ችግር በአብዛኛዉ በእድሜ የገፉ ሰዎች ላይ የሚታይ ሲሆን በተለይ ሰዎቹ እንደልብ የማይንቀሳቀሱ ከሆነ ሌላ ተጨማሪ የጤና እክልም ሊያስከትል ይችላል። እንደሃኪሞች ግምትም ከ50 ዓመት በላይ ከሆናቸዉ ሴቶች ከሶስት አንዷ ወይም ከዚያ በላይ የወር አበባ ዑደት ከቆመ በኋላ በሚከሰት የሆርሞን ለዉጥ የአጥንት መሳሳት ወይም የመሰንጠቅ ችግር ይገጥማቸዋል። እንዲህ ዓይነቱን ችግር ለመከላከል ይላሉ እዚህ ጀርመን ባድ ኖየንሃር የሚገኘዉ የአጥንት ህክምና ኪሊኒክ ዋና ዳይሬክተር ዶክተር ቶማስ ካዉሽ፤ ከተቀመጡበት ሲነሱ በጥንቃቄ መቆም ተገቢ ነዉ፤

«ብዙም የማይንቀሳቀሱ ከሆነ እና ተስተካክሎ የመቆም እርግጠኝነት ከሌለ በመዉደቅ የሚመጣዉ መዘዝ ከፍተኛ ነዉ። እንዲህ ባለ ሁኔታ ላለ ሰዉ መንቀሳቀስ እጅግ ወሳኝ ነዉ። አጥንቱ በእንቅስቃሴዉ ሊነቃቃ እንደሚችል መረዳት ያስፈልጋል፤ ይህም የተዳቀቀዉ አጥንት እንዲጠናከር የማድረግ አስተዋፅኦ አለዉ።»

የአጥንት መሳሳት ወይም አቅም ማጣት የሚያጋጥማቸዉ ሰዎች ለረዥም ጊዜ ምንም ዓይነት የጤና እክል እንዳለባቸዉ ሊያዉቁት አይችሉም። ለአስር ወይም አስራ አምስት ዓመታት ያለምንም እንከን ሊንቀሳቀሱበት ይችላሉ። የከፋ ችግር መኖሩን የሚረዱት ልክ እንደወ/ሮ ሬጊና ብሩወር ባልታሰበ ሁኔታ ስብራት ሲያጋጥማቸዉ ይሆናል።

«ከሥራ እረፍት በነበርኩበት ወቅት ነዉ፤ ምግብ ቤት ዉስጥ የወለሉ ንጣፍ አንሸራቶኝ ወደቅኩ። ታፋዬ ላይና ትከሻዬ ላይ ተሰበርኩ። ዶክተሮቹ የትከሻሽ ስብራት ቀጥተኛ በመሆኑ ተጋጥሞ የመዳን ተስፋ አለዉ አሉኝ። እናም አጥንቱን ስበዉ አያያዙት እንጂ የተፈረካከሰ እንጨት መስሎ ነበር።»

ከዚያም የ69ዓመቷ ወይዘሮ ባድ ኖየንሃር በሚገኘዉ የማገገሚያ ክሊኒክ ለሶስት ሳምንታት እንዲቆዩ ተደረገ። እዚያም በየሠዓቱ በተዘጋጀላቸዉ መርሃግብር መሠረት በየቀኑ የስነልቦና ምክር አገልግሎትን ጨምሮ የሰዉነት እንቅስቃሴ ሲያደርጉ ከረሙ። በቆይታቸዉም ታማሚዋ አንድ ሰዉ ለመዉደቅ አደጋ ሲጋለጥ እንዴት መዉደቅ እንደሚኖርበት ስልት እንዲያጠኑ ተደርጓል። መዉደቅ ድንገተኛ በመሆኑ አንድ ሰዉ አወዳደቅን እንዴት ሊያስተካክል ይችላል የሚል ጥያቄ ሊነሳ ይችላል፤ የስነልቡናዉ የምክር አገልግሎት ሚናዉ ይሄ ነዉ። አጥንት ጥንካሬ ከሌለዉ የሚገጥመዉ አደጋ የተለያዩ መዘዞችን ማስከተሉ ግድ ነዉ። ጥናቶች እንደሚያመለክቱትም በመዉደቅም ሆነ በተለያዩ አጋጣሚዎች ከሚደርሱ ስብራቶች በተለይ አንገት ላይ የሚያጋጥም ስብራት ለህልፈተ ህይወት ሊዳርግ ይችላል። ዶክተር ቶማስ ካዉሽ ምክንያቱን ያስረዳሉ፤

«ይህ ከመንቀሳቀስ ጋ የተገናኘ ነዉ፤ በተወሰነ እድሜ አንድ ሰዉ ረዥም ሰዓታት አልጋ ላይ የሚተኛ ከሆነ እና የማይንቀሳቀስ ከሆነ በቀላሉ ለተለያዩና ተያያዥ በሽታዎች ይጋለጣል። ማለትም የደም መርጋት፤ የሳንባ መታፈን፤ የልብ ምትና የደም ዝዉዉር ችግር የመሳሰሉት ሁሉ ያጋጥማሉ። እናም እነዚህ ተባብረዉ ህመምተኛዉን ለህልፈት ይዳርጋሉ።»

የአጥንትን ጥንካሬ ማጣት በዘመኑ ህክምና ቀድሞ ሊደረሰብበት እንደሚችል ነዉ የሚታመነዉ። የዘርፉ ሃኪሞች በኤክስሬይ ወይም ራጅ በማንሳት የአጥንቱን ክብደትና ጥንካሬ መመዘን ይችላሉ። ዶክተር ካዉሽ የሚያገለግሉበት የባድ ኖየንሃር ክሊኒክ በየዓመቱ ወደስምንት መቶ የሚደርሱ ይህን መሰል ምዘናዎችን ያካሂዳል። ሃኪሞቹ በሚያደርጉት በዚህ ምርመራ በተመረጠዉ የሰዉነት አጥንት አካባቢ ምን ያህል የካልሲየም መጠን እንዳለ ማወቅ ይችላሉ። በተለይ በዳሌ አካባቢ በሚገኘዉ አጥንት ላይ ነዉ ይህ ምርመራ በብዛት የሚደረገዉ። ይህ የሆነበት ምክንያትም ከሌላዉ አካባቢ ይልቅ በዚህ ስፍራ የሚገኘዉ አጥንት በቀላሉ ሊሰበር ስለሚችል ነዉ። እናም በምርመራዉ በተባለዉ አካባቢ ዝቅተኛ የካልሲየም መጠን የሚኖር ከሆነ አጥንቱ ጥንካሬ የጎደዉ መሆኑ አያጠራጥርም፤ ያም ዉሎ አድሮ በቀላሉ ለጉዳት ይዳረጋል። አንዳንድ መድሃኒቶች አጥንት የመጉዳት ባህሪ አላቸዉ ይላሉ ዶክተር ቶማስ ካዉሽ፤

«ለምሳሌ ሄፓሪን ያለባቸዉ፤ ለሚጥል በሽታ የሚወሰዱ መድሃኒቶች፤ ለሆድ ህመም እና ለጨጓራ የሚወሰዱ አንዳንድ መድሃኒቶች፤ ለረዥም ጊዜ የሚወሰዱ ከሆነ በጊዜ ሂደት ይህን ችግር ሊያስከትሉ ይችላሉ። ይህ ማለት ግን ለምሳሌ በሳምንት ሁለቴ በመዉሰድ ማለት አይደለም። ነገር ግን አንድ ሰዉ እንዲህ ያሉ መድሃኒቶችን በተከታታይ ለሁለትና ከዚያ በላይ ዓመታት የሚወስድ ከሆነ ይህ የጎንዮሽ ችግር አይቀሬ ነዉ።»

ከዚህም ሌላ ኮርቲዞን የተሰኘዉም የአጥንትን ጥንካሬ እንደሚጎዳ ነዉ ያመለከቱት። ይህ በተለይ የሪህ ህመምተኞችን ይመለከታል፤ ኮርቲዞንን ለመዉሰድ ይገደዳሉናል። ለካንሰር ህክምና የሚደረገዉ ኬሞቴራፒም እንዲሁ ለዚህ ሊያጋልጥ እንደሚችል ይታመናል። ወ/ሮ ሬጊና ብራወር የዛሬ 11 ዓመት የሆድ ካንሰር አጋጥሟቸዉ እጢዉ በቀዶ ጥገና ወጥቶላቸዋል። ከቀዶ ጥገናዉ በኋላ ኬሞቴራፒዉ ቀጠለ። ይህም የተገመተዉን የአጥንት መዳከም አስከተለ። በማገገሚያዉ ክሊኒክ ዕለት በዕለት ከሚሠሩት የሰዉነት እንቅስቃሴ ጎን ለጎን የአመጋገባቸዉ ሁኔታም ከፍተኛ ክትትል ይደረግበታል፤ ከየዕለቱ ምግባቸዉ ዉስጥ በቂ ካልሲየም የሚያገኙባቸዉ የሚበረክቱ ሲሆን ቫይታሚን ዲም ይወስዳሉ። ዶክተር ካዉሽ ቫይታሚን ዲ ለአጥንት ስለሚሰጠዉ ጥቅም እንዲህ ይላሉ፤

«ቫይታሚን ዲ በአጥንት አወቃቀር እና በካልሲየም ክምችቱ ላይ ቀጥተኛ የሆነ ተፅዕኖ ያደርጋል፤ ያለ ቫይታሚን ዲ ይህ ነዉ የሚባል የአጥንት ገጽታ አይኖርም።»

እድሜን ተከትሎ የአጥንት መሳሳት ችግር በብዛት ሴቶችን ያጋጥማል ቢባልም ወንዶችም ለችግሩ የሚጋለጡበት ሁኔታ መኖሩ ግልፅ ነዉ። በነገራችን ላይ በዳሌ አጥንት ላይ የሚደርስ መሰንጠቅ ከባድና አብዛኛዉን ጊዜ ሃኪም ቤት ተኝቶ ለመታከም ግድ የሚል፤ ሲከፋም ለአካል ጉዳት የሚዳርግ እንደሆነ ነዉ የዓለም የጤና ድርጅት የሚያመለክተዉ። በጎርጎሪዮሳዊዉ 1990ዓ,ም 1,7 ሚሊዮን ሰዎች በዓለም ዙሪያ የዳሌ አጥንት መሰንጠቅ እንዳጋጠማቸዉ ተመዝግቧል። የዓለም የጤና ድርጅት እንደሚለዉም በመጪዉ 2050ዓ,ም ከህዝብ ብዛትና የአኗኗር ሁኔታ አኳያ ቁጥሩ ከፍ ብሎ 6 ሚሊዮን ሊደርስ እንደሚችል ይገመታል።

በየቀኑ አጥንትዎን ይገንቡ

በቀን ውስጥ የሚያስፈልገንን የካልሲየም መጠን ከወተትና እርጎ እንዲሁም ሰፕሊመንት እንክብሎች በመዋጥ ለማግኝት ይሞክሩ።

አጥንትዎ ጠንካራ ሆኖ እንዲቆይ ያደርጋል። ማስታወስ ያለብን ነገር ከሰላሳ (30) ዓመት በኋላ የአጥንት እፍግታ (Density) እየቀነሰ ይሄዳል።

ስለዚህ ቢያነስ በየቀኑ 200 ሚሊ ግራም ካልሲየም ያስፈልግዎታል። ይህን ከማግኒዚየም ጋር በማቀናጀት መውሰድ ተገቢ ነው።

የቴሌግራም ቻናልችንን በመቀላቀል የአዲስ አድማስን መረጃ ይከታተሉ…
https://t.me/AdissAdmas

*በሶማሊያ ክልል፣ ጎርፍ ብዙ ሺዎችን አፈናቅሏል፤3ሺ የቁም እንስሳትን ገድሏል

የኢትዮጵያ አርታኢያን ማህበር፣ ሳምንታዊ የቁርስ ላይ ስብሰባውን ዛሬ ጠዋት በሂልተን ሆቴል ያካሄደ ሲሆን፤ የእለቱ የውይይት ርእሰ ጉዳይም፤ "The Role of Media in Climate Change Communications፡ Why should Editors Care?" የሚል ነበር፡፡

 በርዕሰ ጉዳዩ ላይ ለውይይት መነሻ የሚሆን ፅሁፍ ያቀረበችው ለረዥም ዓመታት በጋዜጠኝነት ሙያ ላይ የሰራችውና አሁንም በአንጋፋው የአዲስ አድማስ ጋዜጣ ላይ በአዘጋጅነት እየሰራች የምትገኘው ጋዜጠኛ መታሰቢያ ካሣዬ ናት፡፡

የአየር ንብረት ለውጥና የአካባቢ ብክለት ጉዳይ፣ በአገራችን ሚዲያና ጋዜጠኞች እንዴት እየተዘገበ ነው የሚል ጥያቄ በማንሳት የጀመረችው ጋዜጠኛ መታሰቢያ ካሣዬ፤ በርካቶቹ ሚዲያዎች የአየር ንብረት ለውጥን አጀንዳ አድርገው እንደማይዘግቡና ለርዕሰ ጉዳዩ ፍላጎት እንደሌላቸው ጠቁማለች፡፡

ለዚህ ደግሞ እንደ ምክንያት ያቀረበችው አንድም የዕውቀት ክፍተትን (እንዴት እንደሚዘገብ አለማወቅ) ሲሆን፤ ሌላው ደግሞ  በቂ መረጃ ያለማግኘት ችግርን ነው።

ባለፉት ዓመታት፣ በአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ ላይ በስፋት መዘገቧን የገለጸችው ጋዜጠኛ መታሰቢያ፤ በአንዳንድ አካባቢዎች የመንግሥት ሃላፊዎች እንኳንስ በቂ መረጃ ሊሰጡ ቀርቶ በጋዜጠኛው ጥረት የተሰባሰቡ መረጃዎችና ምስሎችን ቀምተው ከአካባቢው የሚያስወጡበት ሁኔታ እንዳለ የራሷን ተሞክሮ በምሳሌነት አቅርባለች።

በአፍሪካ ባለፉት 50 ዓመታት፣ 170 የተፈጥሮ አደጋዎች መከሰታቸውንና ከግማሽ ሚሊዮን በላይ ሰዎች ህይወታቸውን ማጣታቸውን በጽሁፏ የጠቀሰችው ጋዜጠኛዋ፤ ይሄ የሚያሳየው የአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ፣ በህይወት የመኖርና ያለመኖር ጉዳይ መሆኑን ነው ብላለች። ለዚህም ነው ሚዲያዎችና ጋዜጠኞች ለጉዳዩ ትልቅ ትኩረት መስጠት ያለባቸው ስትልም አስረድታለች፡፡

የአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ በቂና ተገቢውን የሚዲያ ሽፋን ያገኝ ዘንድም ከሁሉም አስቀድሞ ኤዲተሮችና ሪፖርተሮች በአየር ንብረት ለውጥ ሳቢያ እየመጣ ያለውን አደጋ በበቂ ሁኔታ መገንዘብ ይኖርባቸዋል ስትልም በአፅንኦት ተናግራለች፡፡

ኤዲተሮች በአየር ንብረት ለውጥ አጀንዳ ላይ ትኩረት ማድረግ ያለባቸው ጉዳዩ የመኖርና ያለመኖር ወሳኝና አንገብጋቢ ጉዳይ እየሆነ በመምጣቱ ነው ብላለች፤ ጋዜጠኛዋ፡፡

በውይይቱ ላይ የተሳተፉት አብዛኞቹ የማህበሩ አባላት፣ የአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ  በቂ  የሚዲያ ሽፋን እያገኘ አይደለም የሚለውን የጋዜጠኛ መታሰቢያ ሃሳብ ይጋራሉ፡፡

አንድ የማህበሩ አባል በሰጡት አስተያየት፤ የአየር ንብረት ለውጥን ወይም የአካባቢ ብክለትን በደረቁ ከመዘገብ ይልቅ የሚያስከትለውን ወይም እያስከተለ ያለውን የጤና እክል አያይዞ መዘገብ የተሻለ ትኩረት እንዲያገኝ ያደርገዋል ብለዋል፡፡

ሌላዋ አስተያየት ሰጪም ተመሳሳይ ሃሳብ ሰንዝረዋል፡፡ ስለ አየር ንብረት ለውጥ ስንዘግብ በዳታ የታጨቀ ብቻ ከሚሆን ከሰው ህይወት (ጤና) ጋር አያይዘን ብንዘግበው የበለጠ ትኩረትና ተነባቢነት ሊያገኝ እንደሚችል ጠቁመዋል፡፡

አንድ የማህበሩ አባል ደግሞ የአቅም ግንባታ ላይ መሥራት እንደሚያስፈልግ  ተናግረዋል፡፡ ለዚህም ጋዜጠኞችና ኤዲተሮች በአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ ላይ  አጫጭር ስልጠናዎች የሚያገኙበትን ዕድል መፍጠርና ማመቻቸት ወሳኝ መሆኑን ጠቁመዋል - ስልጠናው ጋዜጠኞችና ኤዲተሮች ጉዳዩን በበቂ እውቀትና ግንዛቤ እንዲዘግቡት አቅም እንደሚያስታጥቃቸው በመጠቆም፡፡

 ከሰሞኑ በሶማሊያ ክልል በተከሰተ የጎርፍ አደጋ ሳቢያ፣ በሺዎች የሚቆጠሩ ሰዎች ከቤት ንብረታቸው መፈናቀላቸውንና ከፍተኛ ጉዳት መድረሱን የጠቆመችው ጋዜጠኛ መታሰቢያ፤ ሆኖም ግን አብዛኛዎቹ ሚዲያዎች ክስተቱን እንዳልዘገቡት መታዘቧን ተናግራለች፡፡ ይህም ሚዲያዎች ለአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ በቂ ትኩረትና ሽፋን እየሰጡ አይደለም የሚለውን መነሻ ሃሳቧን ያጠናክርላታል፡፡  

 ባለፈው ሳምንት፣ በሶማሌ ክልል የተለያዩ አካባቢዎች የጣለውን ከባድ ዝናብ ተከትሎ፣ በተከሰተ የጎርፍ አደጋ ሳቢያ፣ 24 ሰዎች መሞታቸውንና 23ሺ አባወራዎች ከቤት ንብረታቸው መፈናቀላቸውን የክልሉ የመንግሥት ሃላፊዎች የገለጹ ሲሆን፤ በተጨማሪም የጎርፍ አደጋው በአጠቃላይ 10ሺ ሄክታር የሰብል መሬት ማውደሙንና 3ሺ የቁም እንስሳትን መግደሉንም አመልክተዋል፡፡

በእርግጥም የአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ የሚዲያዎችን ትኩረት ማግኘት አለበት የሚባለው በህይወት የመኖርና ያለመኖር አንገብጋቢ ጉዳይ በመሆኑ ነው፤ እንደ ሰሞኑ የሶማሌ የጎርፍ አደጋ፡፡

ስኳር ድንች ገንቢ እና ጣፋጭ አትክልት ሲሆን፤ ብዙ የጤና ጠቀሜታዎችን ሊሰጠን ይችላል።

➡️ በቫይታሚን ኤ የበለጸገ ነው። ይህም ለዓይን ጤና፣ ለበሽታ የመከላከል አቅም እና ለቆዳ ጤንነት አስፈላጊ ነው።

➡️ አንቲ-ኦክሲዳንቶችን (Antioxidants) በውስጡ ይዟል። እንደ:- ካንሰር፣ የስኳር በሽታ እና የልብ ሕመም ካሉ ሥር የሰደዱ በሽታዎች ጋር የተቆራኙትን፤ ኦክሲደቲቭ ስትረስ እና ኢንፍላሜሽንን (Oxidative Stress & Inflammation) የሚከላከሉ አንቲ-ኦክሲዳንቶች (Antioxidants) አሉት።

➡️ ዝቅተኛ የግሊሲሚክ ኢንዴክስ መጠን አለው። ይህም ማለት ምግብ ከተመገቡ በኋላ በደም ውስጥ ያለው የስኳር መጠን በፍጥነት አይጨምርም።

ይህ በደም ውስጥ ያለውን የስኳር መጠን ለመቆጣጠር እና ከስኳር በሽታ ጋር ተያይዘው የሚመጡ ተጓዳኝ የጤና ችግሮችን ለመከላከል ይረዳል።

➡️ በፋይበር ይዘቱ የበለፀገ ነው። ይህም የአንጀት ጤናን ይጠብቃል፣ የኮሌስትሮል መጠንን ይቀንሳል፣ የሆድ ድርቀትን ይከላከላል።

➡️ በተለያዩ የሜታቦሊክ ሂደቶች እና የኢንዛይም ተግባራት ውስጥ የሚሳተፉን:- ማንጋኒዝ፣ ኮፐር እና ፓንታቶኒክ አሲድ (Pentatonic Acid) ምንጭ ነው።

➡️ ፀረ-ካንሰር ባህሪ አለው። አንዳንድ ጥናቶች እንደሚያሳዩት ከሆነ፤ እንደ:- የጡት፣ የአንጀት እና የፕሮስቴት ካንሰር ያሉ አንዳንድ የካንሰር ሕዋሳት እድገትን ሊገታ ይችላል።

➡️ የክብደት መቀነስን ያግዛል። ዝቅተኛ የካሎሪ እና የስብ ይዘት እንዲሁም ከፍተኛ የውሃ እና ፋይበር ይዘት ያለው ሲሆን፤ ይህም የጥጋብ ስሜትን ሊጨምርና የምግብ ፍላጎትን ሊቀንስ ይችላል።

➡️ የአንጎል ሥራን ያሻሽላል። ለማስታወስ፣ ለመማር እና ለግንዛቤ አፈፃፀም አስፈላጊ የሆነውን ኮሊን (Choline) የተባለውን ንጥረ-ነገር በውስጡ ይዟል።

➡️ በሽታ የመከላከል አቅምን ይጨምራል። ነጭ የደም ሴሎችን እና ኢንፌክሽኖችን የሚዋጉ አንቲበዲዎች እንዲፈጠሩ ወይም እንዲመረቱ የሚያደርገውን ቫይታሚን-ሲ በውስጡ ስለያዘ፤ በሽታ የመከላከል አቅምን ከፍ ያደርጋሉ።

➡️ የቆዳ ጤንነትን ያሻሽላል። ቆዳን ከፀሀይ ጉዳት፣ ከእርጅና እና ከብጉር ሊከላከል የሚችል የቫይታሚን-ኤ ጥሬ ዕቃ የሆነው ቤታ ካሮቲን ስላለው፤ የቆዳ ጤንነትን ማሻሻል ይችላል።

ነጩ እና ጥቁሩ የዓይነ-ስውርነቶች

በዓለም ላይ በከፍተኛ መጠን ዓይነ-ስውርነቶች ከሚያስከትሉ ምክንያቶች ሁለቱ ቀዳሚዎቹ ነጩ እና ጥቁሩ ዓይነ-ስውርነቶች በመባል ይታወቃሉ፡፡

ነጩ - ሞራ ግርዶሽ

ሌንስ፡- የዓይን ፊተኛዉ ክፍል ዉስጥ ያለ ንዑስ-ዓይን አካል ሲሆን - በተፈጥሮዉ ጥርት ያለ ነዉ፡፡ ስራዉ ብርሃንን ወደ ኃለኛዉ የዓይን ክፍል - የብርሃን ግድግዳ(ረቲና) - መርቶ ማሰተላለፍ አንዱ ነዉ፡፡

ሞራ ግርዶሽ፡- ሌንስ ጥራቱን በተለያዩ ምክንያት ሲያጣ - በተለያየ መጠን ወደ ነጭነት ሲቀየር እና ዋናዉ አገልግሎቱ ሲታወክ - ሞራ ግርዶሽ ተከሰተ ይባላል፡፡ ይህ ዓይነ-ስዎርነትን ከሚያመጡ ምክንያቶች በዓለም ላይ በአንደኛ ደረጃ ይቀመጣል ፡ ይህም ከግማሽ በላይ ይይዛል፡፡ ሞራ ግርዶሽ አብዛኛዉ ከእድሜ ጋር ተያይዞ የሚክሰት ሲሆን ሌላው ደግሞ ከእድሜ መግፋት ጋር ያልተያያዘ ነዉ፤ በብዙ ምክንያት ሊመጣ ይችላል ፡ ለምሳሌ .. ከግርዶሹ ጋር አብሮ በመወለድ(ብዙ ምክንያቶች አሉት)፣ በምት ፣ እስቴሮይድ መድሃኒት ከመጠቀም ጋር የተየያዘ፣ በዉስጣዊ የዓይን ቁጣ፣… ወዘተ

ሆኖም ይህ የሞራ ግርዶሽ በቀዶ-ጥገና የሚግላገሉት የዓይነ-ስዉርነት ምክንያት ነዉ፡፡ በዚህም ምክንያት ከጥቁሩ - ግላኮማ ይልቅ ነጩ-ሞራ ግርዶሽ ለታማሚዉም ለሀኪሙም ቀዶ-ጥገና ከተከናወነ በኃላ ትልቅ የእርካታ እና የደስታ ምንጭ ነዉ፡፡ የሀዘን እና የብስጭት ምንጭ የሚሆነዉ ሞራ-ግርዶሹ ተጉዳኝ የዓይነ-ስዉርንት የሚያመጣ ምክንያት ካለዉ/ካሉት ነዉ….አንዱም ያ..ጥቁር-ግላኮማ ሊሆን ይችላል፡፡

ጥቁሩ - ግላኮማ

የዓይን ነርቭ፡- የዓይን ህዋሳት ከብርሀን ግድግዳ (ረቲና) ተሰባስበዉ ህብረ-ህዋስ ፈጥረዉ በኃለኛዉ የዓይን ክፍል ወደ አንጎል የሚጉሀዙበት ገመድ ነዉ፡፡ ስራዉም ብርሃንን እና ያየነዉን ምስል/እንቅስቃሴ በነርቭኛ ተርጉሞ ወደ እይታ-አንጎል ክፍል መማስተላላፍ ነዉ፡፡

ግላኮማ፡- የአይን ነርቭ መጎዳት ሲሆን ፤ የዓይናችን ነርቭ ጉዳት ለመገንዝብ ያህል በግላኮማ ምክንያት እና በሌላ ምክንያት ብለን መክፈል እንችላልን፡፡ ግላኮማ - በጊዜ ሂደት ጉዳቱ የሚጨምር ፣ የማይድን ግን የሚታከም የራሱ አይነተኛ አጎዳድ ያለዉ፤ የራሱ አይነተኛ የዓይን -አድማስ እክል የሚያምጣ ነዉ፡፡ ለግላኮማ አጋላጭ ከሆኑት ዉስጥ ዋናው ከፍተኛ የዓይን ግፊት (ከ 21 ሚሜ.ሜር በላይ) ሲሆን ፤ ነገር ግን የግድ ከፍተኛ ግፊት ላይኖር ይችላል፡፡

ብዙ አይነት ግላኮማ አለ… በመንስኤዉ - የሚታወቅ እና የማይታወቅ፣ በእድሜ - የህጻናት ፡ የወጣቶች እና የአዋቂዎቸ፤ በማዕዘኑ(የዓይን ፈሳሽ የሚፈስበት ቦይ)- ማዕዘነ ክፍት እና ማዕዘነ-ዝግ… ተብሎ በዋናነት ይከፍላል፡፡

የህጻናት ገላኮማ፡- ከ4 ዓመት በታች ያለዉን እድሜ ክልል የሚያጠቃልል ሲሆን፣ ከሌላዉ ዕድሜ የሚለየው አልፎ አልፎ የሚከሰት መሆኑ፤ ሁሌም ክፍተኛ የዓይን ግፊት መኖሩ፣ ጉዳቱ የዓይን ነርቭ ላይ ብቻ ሳሆን ሁሉም እድገታቸዉን ያልጨረሱ የዓይን ክፍሎች ላይ መሆኑ፤ ጠቁሮ ያልጠቆረ…የሚታይ ምልክቶች ማለትም ሶስትዮሽ መገለጫ ያለዉ …ማንባት፡ ብርሃን መፍራት እና የዓይን ቆብን መጭመቅ፡፡ ህክማናዉም የዓይኑን ግፊት በቀዶ-ጥግና መቀነስ ነዉ፡፡ ጉዳቱ እንዳይቀጥል ማድረግ ነዉ ህክምናዉ….የደረሰዉ ተጎዳ አይምለስም፡፡

የወጣቶች እና አዋቂዎች ግላኮማ፡- እነዚህ በጥቁር የሚመሰሉት … ሲጀመሩ ምንም ምልክት የማያሳዩ፤ በጭለማ እንደሚዘርፍ ልባ … ከፍተኛ ጉዳት ካመጡ በኃላ ነዉ የሚታወቁት ምክንቱም የዓይን እይታን መጀመርያ ኣከባቢ ምንም አቀንሱም፡፡ የአይን አድማስ በከፍተኛ ሁኔታ ጠቦ ከነገሮች ጋር ስንጋጭ ወይም ዓይነ-ስዉርት ሲክስተ ነዉ የሚታወቀዉ… ይህ እንግዲህ በዓለም ከነጩ-ሞራ ግርዶሽ ቀጥሎ በሁለተኛ ደረጃ ዓይን-ስዉርነትን ከሚያመጣዉ የማዕዘነ-ክፍት ግላኮማ አይነት መገለጫ ነዉ፡፡

ይህም ዕድሜያቸዉ ከ40 ዓመት በላይ ተጋላጭ ሲሆኑ….ዕድሜ በጨመረ ቁጥር ተጋላጭነትም ይጭምራል፡፡ ለዚህም ሲባል በዚህ ዕድሜ ክልል ዉስጥ ያለ ሰዉ ቢያንስ አንዴ የዓይን ምርመራ ማድረግ ይመከራል፡፡ ተጨማሪ ተጋላጭነት ያላቸዉ ሰዎች ለምሳሌ የቅርብ ቤተሰብ አባል በግላኮማ የተጠቃ ካለ….የቅርብ ክትትል ያሰፈልጋቸዋል፡፡ ወደ ህክምናዉ ስንመጣ ብቸኛዉ ማከሚያዉ (የማይድን ነዉ ብለናል) መንገድ የዓይን ግፊቱን ካለበት መነሻ መቀነስ ነዉ፡፡ ይህም ጉዳቱን ባለበት ማቆም ወይም ዓይነ-ስውርነትን እንዳይከሰት ማቆየት ነው፡፡ ግፊቱን ካለበት ለማዉረድ ሶስት ዓይነት ህክመና አማራጮች አሉት….እናሱም የአይን ጠብታ፣ ጨረር እና ቀዶ-ህክምና ናቸዉ፡፡

ነጩም ይዳን፤ ጥቁሩም ይታከም!
ብርሃኖን ይጠብቁ፡፡
ሙሉቀን ጎ.ኃ፣ ሐኪም
የዓይን ህክምና ሪዝደንት- አአዪ


የቴሌግራም ቻናልችንን በመቀላቀል የአዲስ አድማስን መረጃ ይከታተሉ…
https://t.me/AdissAdmas