•  በክልሉ በቀጠለው የጸጥታ ችግር ሳቢያ ነው ተብሏል


በአማራ ክልል የሚገኙ ዩኒቨርሲቲዎች በክልሉ እየተባባሰ በመጣው የጸጥታ ችግር ሳቢያ የዘንድሮን የተማሪዎች ቅበላ ጊዜ  ላልተወሰነ ጊዜ ማራዘማቸው ተነገረ፡፡

ዩኒቨርሲቲዎቹ ተማሪዎቻቸውን ለመቀበል በይፋ ጥሪ አድርገው የነበረ ቢሆንም፣ በክልሉ በቀጠለው ግጭት ሳቢያ የቅበላ ጊዜያቸውውን ላልተወሰነ ጊዜ ማራዘማቸው ታውቋል፡፡ ደብረማርቆስ ዩኒቨርሲቲ፣ኢንጅብራ ዩኒቨርሲቲ፣ ደብረ ብርሃን ዩኒቨርሲቲ፣ ወሎ ዩኒቨርሲቲና ደብረታቦር ዩኒቨርሲቲ የቅበላ ጊዜያቸውን ያራዘሙ ሲሆን፤ ባህርዳር ዩኒቨርሲቲ ደግሞ ለተማሪዎች ያደረገውን ጥሪ ከትስስር ገጹ ላይ ማንሳቱ ተዘግቧል፡፡

የባህርዳር ዩኒቨርሲቲ ካሉት 9 ካምፓሶች ውስጥ ሁለቱ ማለትም፡- ዘንዘሊማ እና ሰባታሚት ጥበበ ጊዮን ካምፓሶች በጸጥታ ችግር ሳቢያ መዘጋታቸው  ተነግሯል፡፡

ከዚሁ ጋር ተያይዞ በአማራ ክልል ከመንግሥት ጋር በመዋጋት ላይ  የሚገኘው ታጣቂው የፋኖ ቡድን፣ የክልሉን ዋና መንገዶች ሙሉ በሙሉ መዝጋቱ ተነግሯል፡፡ መንገዶቹ የተዘጉት ከትላንት በስቲያ ሐሙስ ጀምሮ ሲሆን፤በዚህም የተነሳ የተሽከርካሪዎች እንቅስቃሴ በእጅጉ መገደቡ ነው የተጠቆመው፡፡

የፋኖ ታጣቂዎች ከመንግሥት ጋር ግጭት ውስጥ የገቡት ባለፈው ዓመት ሲሆን፤ ይህም በክልሉ ከፍተኛ ሰብአዊና ቁሳዊ ቀውስ አስከትሏል፡፡ በርካታ ቁጥር ያላቸው ተማሪዎችም ከትምህርት ገበታቸው መስተጓጎላቸው ይታወቃል፡፡

በሌላ በኩል፣ ባለፈው ሳምንት የመከላከያ ሃይልና የአማራ ክልላዊ መንግሥት በፋኖ ታጣቂዎች ላይ ከፍተኛ ወታደራዊ ዘመቻ መጀመራቸውን አስታውቀዋል፡፡

በአማራና ኦሮሚያ ክልል በቀጠሉ ግጭቶች ውስጥ የሚሳተፉ አካላት የተኩስ አቁም ስምምነት እንዲፈጽሙ የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ኢሰመጉ) ጥሪ አቅርቧል።
ኢሰመጉ ከትላንት በስቲያ ሐሙስ ባወጣው መግለጫ፤ በዜጎች ላይ የሚፈጸሙ ግድያዎች፣ እገታና አፍኖ የመሰወር ተግባር በእጅጉ እየተስፋፋ መምጣቱን በመጠቆም፣በዚህም ምክንያት የሰዎች በህይወት የመኖር መብትና የአካል ደህንነት መብት አሳሳቢ ደረጃ ላይ መድረሱን አስታውቋል።
ለእነዚህ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች ምክንያቱ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍሎች ተባብሰው የቀጠሉ ግጭቶች መሆናቸውን የገለጸው ኢሰመጉ፤ ግጭቶቹ በሰላማዊ መንገድ እንዲፈቱ ጥሪ ያቀረበ ቢሆንም፣ የሚመለከታቸው የፌደራልና የክልል መንግስታት፣ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶቹን ለማስቆም በሚፈለገው ደረጃ  አለመንቀሳቀሳቸውን አመልክቷል፡፡
 ተቋሙ በመግለጫው ተፈጽመዋል ያላቸውን የሰብአዊ መብት ጥሰቶች በመረጃ አስደግፎ አቅርቧል፡፡  ለአብነት ያህል፣ በአማራ ክልል ዋና ከተማ ባሕርዳር፣ አባይ ማዶ “አየር ጤና” ተብሎ በሚጠራው አካባቢ፣ መስከረም 11 ቀን 2017 ዓ.ም. የጋብቻ ስነ ስርዓታቸውን ለማከናወን ሲዘጋጁ፣ ሙሽሪት፣ ሚዜዋ እንዲሁም አንድ የቅርብ ዘመዷና ሰርጉን ለመታደም ከተገኙት ውስጥ 1 ሰው፣ በድምሩ 4 ሰዎች፣ በታጠቁ ሃይሎች ታግተው ወዳልታወቀ ስፍራ እንደተወሰዱ ኢሰመጉ  አብራርቷል። እኒህ ሰርገኞች ከተወሰዱበት ዕለት ጀምሮ፣ ኢሰመጉ ይህን መግለጫ እስካወጣበት ዕለት ድረስ፣ በምን ሁኔታ ላይ እንዳሉ ለማወቅ አለመቻሉን ገልጿል።
መስከረም 15 ቀን 2017 ዓ.ም. በምዕራብ ጎጃም ዞን፣ ቡሬ ወረዳ በዞኑ አገረ ስብከት ስር ከሚገኘው፣ የቁጭ ማዓልትን ቅዱስ ገብርኤል ቤተ ክርስቲያን፣ አገልጋዮችና በርካታ ቁጥር ያላቸው የቄስ ተማሪዎች በመንግስት አካላት ታስረው እንደነበር ያስታወሰው ኢሰመጉ፤ በጉዳዩ ላይ ክትትል ሲያደርግ መቆየቱንና እነዚህ ታሳሪዎች  መስከረም 23 ቀን 2107 ዓ.ም. መለቀቃቸውን ማወቁን በመግለጫው ጠቁሟል፡፡
ከመስከረም 19 ቀን 2017 ዓ.ም. ጀምሮ በተለያዩ አካባቢዎች የሚገኙ የወሎና የደብረማርቆስ ዩኒቨርሲቲ መምሕራንና የደብረ ብርሃን ከተማ የትምህርት ቤት ሃላፊዎች፣ ከክልል እስከ ወረዳ ያሉ በመንግስት የጸጥታ መዋቅር ውስጥ ያሉ አመራሮችና ባለሞያዎች፣ እንዲሁም  በመንግስት መስሪያ ቤት የሚያገለግሉ ሰራተኞችና የማሕበረሰብ አባላት በጅምላ መታሰራቸውንም ኢሰመጉ  አስታውቋል፡፡
በአማራና ኦሮሚያ ክልል በቀጠሉ ግጭቶች ውስጥ የሚሳተፉ ሁሉም አካላት፣ “ያለምንም ቅድመ ሁኔታ” የተኩስ አቁም ስምምነት እንዲያደርጉ ጥሪ ያቀረበው ኢሰመጉ፤ ችግሮች በሰላማዊ መንገድ የሚፈቱበትን ሁኔታም እንዲያመቻቹ አሳስቧል። ከዚህ በተጓዳኝም፣ እነዚህ አካላት በማንኛውም ግጭት ውስጥ አለም አቀፋዊ የሰብዓዊ መብቶችን ጥሰት ከመፈጸም እንዲቆጠቡ አበክሮ ጠይቋል፡፡
በተመሳሳይ፣ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብት ኮሚሽን (ኢሰመኮ) ባለፈው ሳምንት ባወጣው የሩብ ዓመት ሪፖርቱ፣ በአማራ ክልል የተኩስ አቁም ተደርጎ፣ ለግጭቱ ሰላማዊ መፍትሄ እንዲፈለግ ጥሪ ማቅረቡን  መዘገባችን ይታወሳል፡፡
ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ ዓለም አቀፉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች፣ አምነስቲ ኢንተርናሽናል ባለፈው ማክሰኞ ባወጣው መግለጫ፣ ከመስከረም 18 ቀን 2017 ዓ.ም ጀምሮ፣ በአማራ ክልል በሚገኙ ዋና ዋና ከተሞች ምሁራንና ሲቪል ሰራተኞችን ጨምሮ በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰዎች በዘፈቀደ በጅምላ መታገታቸውን አስታውቋል፡፡

በላዕላይ ፀለምቲ ወረዳ፣ ሰዎች  ምንነቱ ባልታወቀ በሽታ ምክንያት እየሞቱ መሆኑን የክልሉ ጤና ቢሮ ገለጸ። በዚሁ ምንነቱ ባልታወቀ በሽታ ሳቢያ  ቁጥራቸው ቀላል ያልሆነ ሕጻናት ለሞት መዳረጋቸው ተነግሯል።
በወረዳው “ደገርባይ” በተባለ የገጠር ቀበሌ፣ ከሁለት ዓመት ዕድሜ በታች የሆኑ አምስት ሕጻናት፤ “ምጫራ” እና “ዲማ” በተባሉ ቀበሌያት ደግሞ ሁለት ሕጻናት ለሞት መዳረጋቸውን ቢሮው ባወጣው መግለጫ ጠቅሷል። በዚሁ መግለጫ እንዳብራራው፤ ሕጻናቱ የሞቱት ከመስከረም 1 እስከ 19 ቀን 2017 ዓ.ም. ድረስ መሆኑን ከአካባቢው ነዋሪዎች ማረጋገጡን ጠቁሟል።
ታማሚዎች ከሚያሳዩዋቸው ምልክቶች መካከል ትውከት፣ መዝለፍለፍና የሆድ ማበጥ መሆናቸውን የጠቀሰው የክልሉ ጤና ቢሮ፤ ወረዳው ከጊዜያዊ ክልሉ የአስተዳደር መዋቅር ውጪ በመሆኑ በቦታው ተገኝቶ በሽታውን ለመፈተሽ፣ ብሎም አስፈላጊውን የሕክምና እገዛ ለማድረግ ሁኔታዎች አልፈቀዱም ብሏል።
“አሁን የሚስተዋለውን አደገኛ ሁኔታ የትግራይ ጊዜያዊ አስተዳደር፣ የፌዴራል ጤና ሚኒስቴር፣ የኢትዮጵያ ሕብረተሰብ ጤና ኢኒስቲትዩትን ጨምሮ ሌሎች የሚመለከታቸው አካላት ሊያውቁት ይገባል። አስፈላጊውን እገዛ እንዲያደርጉም እየሰራን ነው” ብሏል፣ የክልሉ ጤና ቢሮ።
የትግራይ ክልል ጤና ቢሮ፣ ከዓለም ጤና ድርጅትና የተባበሩት መንግስታት የሕጻናት አድን ድርጅት (ዩኒሴፍ)፣ እንዲሁም ከሌሎች የሕክምና ባለሞያዎች ጋር በመሆን የሕክምና ድጋፍ ለማድረስ መግባባት ላይ መደረሱን አመልክቷል።
ከዚህ ቀደም በትግራይ ክልል ዓዲያቦ ወረዳ፣ የኮሌራ በሽታ በወረርሽኝ መልኩ ተስፋፍቶ በርካቶችን ማጥቃቱን መዘገባችን አይዘነጋም።

የኢትዮጵያና ሶማሊያ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት መሻከር ለአልሸባብና ተመሳሳይ ሽብርተኛ ቡድኖች መጠናከር ዕድል ፈጥሯል ተባለ፡፡ በሰሜናዊ ሶማሊያ የእስላሚክ ስቴት (አይኤስ) ታጣቂዎች ቁጥር  በእጥፍ መጨመሩን በአፍሪካ የአሜሪካ ጦር ዕዝ (አፍሪኮም) አስታወቋል፡፡
በስፍራው የአይኤስ ታጣቂዎች ቁጥር በሁለት ዕጥፍ ማደጉን የተናገሩት የዕዙ ዋና አዛዥ ማይክል ላንግሊ፤ ቡድኑ በአካባቢው አዳዲስ ታጣቂዎችን እየመለመለ ከመሆኑም በተጨማሪ በተለያዩ አገራት የሚገኙ አባላቱን በስፍራው እያከማቸ እንደሚገኝ ገልጸዋል፡፡
አዛዡ ከአሜሪካ ድምጽ ራዲዮ ጋር ባደረጉት ቃለ መጠይቅ፤ በአሁኑ ወቅት በስፍራው የሚገኙ የአይኤስ ታጣቂዎች ቁጥር፣ ባለፈው ዓመት ከነበረው በሁለት እጥፍ ማደጉን ተናግረዋል፡፡ በዚህም መሰረት በሰሜን ሶማሊያ እስከ 6 መቶ የሚደርሱ የቡድኑ አባላት እየተንቀሳቀሱ ሊሆን እንደሚችል የተገመተ ሲሆን፤ የኢትዮጵያና ሶማሊያ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት መሻከር የሽብር መከላከል ስራውን እንዳዳከመው ተገልጿል።
በተመሳሳይ ሁኔታ፣ የአፍሪኮም ዋና አዛዥ ማይክል ላንግሊ የአልሸባብ ወታደራዊ አቅም በሰው ሃይልና ጦር መሳሪያ ከጊዜ ወደ ጊዜ እያደገ እንደሚገኝ  ተናግረዋል፡፡ ከ12 እስከ 13 ሺ ተዋጊዎች እንዳሉት የሚነገርለት አልሸባብ፤በሶማሊያና ኢትዮጵያ መካከል የተፈጠረውን ዲፕሎማሲያዊ ውጥረት እንደ ጥሩ አጋጣሚ እየተጠቀመበት እንደሚገኝ ዋና አዛዡ ጠቁመዋል፡፡
በተጨማሪም በሁለቱ አገራት መካከል የተፈጠረው ክፍተት የሽብር መከላከል ስራውን እንደጎዳው ገልጸው፣ አገራቱ በጋራ በሰሩበት ወቅት የቡድኑን አቅም በከፍተኛ ሁኔታ ማዳከም ችለው እንደነበረ አውስተዋል፡፡
በደቡብ ምዕራብ የአገሪቱ ክፍል መንግስት በከፈተው ወታደራዊ ዘመቻ ተሸንፎ በርካታ ቦታዎችን ለቆ የነበረው አልሸባብ፣ ማዕከላዊ ሶማሊያን ጨምሮ በሌሎች ስፍራዎች በመንግስት ጦር የተወሰዱበትን ስፍራዎች በድጋሚ እየተቆጣጠረ ነው ተብሏል፡፡ በዚህም ምክንያት በአካባቢው የሚገኘው የሽብር እንቅስቃሴ ማደግ ለቀጣናው አገራት፣ ለዓለምአቀፍ ሰላምና ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴ እክል ሊሆን እንደሚችል ተነግሯል፡፡

በቅርቡ የንብ ባንክ ፕሬዚዳንት ሆነው ተሹመው የነበሩት ዶ/ር እመቤት መለሰ፣ የኢትዮጵያ ልማት ባንክ ፕሬዚዳንት ሆነው መሾማቸው ተሰምቷል።

የገንዘብ ሚኒስቴር መስከረም 20 ቀን 2017 ዓ.ም  በፃፈው  ደብዳቤ ላይ እንደተገለጸው፤ ዶ/ር እመቤት መለሰ  ከጥቅምት 1 ቀን 2017 ዓ.ም. ጀምሮ የኢትዮጵያ ልማት ባንክ  ፕሬዚዳንት ሆነው ተሹመዋል።

ዶ/ር እመቤት፣ የልማት ባንክ ፕሬዚዳንት ከመሆናቸውም በፊት የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ስትራቴጂ ፕላኒንግና ትራንስፎርሜሽን ምክትል ፕሬዚዳንት ሆነው ማገልገላቸው ይታወቃል፡፡

የፖሊሲ ባንኩን ላለፉት 4 ዓመታት በፕሬዚዳንትነት ሲመሩ የነበሩት ዶ/ር ዮሐንስ አያለዉ  በግል ምክንያት ከኃላፊነታቸው መልቀቃቸውን ካስታወቁ በኋላ፣ የአማራ ባንክ ዋና ስራ አስፈፃሚ ሆነዉ በቅርቡ መሾማቸው ይታወሳል።

የኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ፣ ለአምስት ባንክ ላልሆኑ የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች የሥራ ፈቃድ መስጠቱን በዛሬው ዕለት አስታወቀ፡፡

 ብሔራዊ ባንክ፣ የውጭ ምንዛሪ አገልግሎትን ተደራሽነት ለማስፋፋትና የሀገሪቱን የውጭ ምንዛሪ ግኝት ለማዳበር ከባንክ ጋር ዝምድና ለሌላቸው የግል የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች ፈቃድ ለመስጠት የሚያስችል መመሪያ ማውጣቱ ይታወሳል፡፡

በዚሁ መሠረት፣ አምስት ድርጅቶች ተፈላጊውን መስፈርት ማሟላታቸው ተረጋግጦ የሥራ ፈቃድ እንደተሰጣቸው ተመልክቷል፡፡  እነዚህ ድርጅቶችም፡- ዱግዳ ፊደሊቲ ኢንቨስትመንት ኃ.የተ.የግ.ማ፣ ኢትዮ ኢንዲፕንደንት ፎረን ኤክስቼንጅ ቢሮ፣ ግሎባል ኢንዲፐንደንት ፎረን ኤክስቼንጅ ቢሮ፣ ሮበስት ኢንዲፐንደንት ፎረን ኤክስቼንጅ ቢሮ እና  ዮጋ ፎሬክስ ቢሮ  መሆናቸውን ባንኩ ገልጿል፡፡


የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች በዋናነት የሚያካሂዱት የውጭ ምንዛሪ ሽያጭም ሆነ ግዥ ወዲያውኑ የሚፈጸም (spot transaction) ብቻ እንደሚሆን ተነግሯል፡፡

የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች ያለ ጉምሩክ ዴክላራሲዮን ከደንበኞች እስከ 10 ሺ የአሜሪካን ዶላር፣ የጉምሩክ ፈቃድ ከሚያቀርቡት ደግሞ ከዚያ በላይ የውጭ ምንዛሪ በጥሬ ገንዘብ መግዛት እንደሚችሉ ተገልጿል፡፡ በተጨማሪም፣ ተፈላጊ የጉዞ መረጃ ላላቸው የግል ተጓዦች እስከ 5 ሺ የአሜሪካን ዶላር፣ ለንግድ ሥራ ተጓዦች ደግሞ እስከ 10 ሺ የአሜሪካን ዶላር በጥሬ ገንዘብ መሸጥ ይችላሉ ተብሏል፡፡

 የውጭ ምንዛሪ ቢሮዎች በኢትዮጵያ ብሔራዊ ባንክ የወጡ የአሠራር፣ የደህንነት፣ ሪፖርት አደራረግና የመዝገብ አያያዝ መስፈርቶችን በአግባቡ ተግባራዊ ስለማድረጋቸው ባንኩ ጥብቅ ቁጥጥርና ክትትል የሚያደርግ መሆኑን አስታውቋል፡፡

አርቲስት ዘለቀ ገሰሰ ያዘጋጀውን “ኑ፣ እንመካከር” የተሰኘ  አዲስ የሙዚቃ ክሊፕ ትናንት መስከረም 21 ቀን 2017 ዓ.ም. ለአገራዊ ምክክር ኮሚሽን አስረክቧል።

ይዘቱን በአገራዊ ምክክር አስፈላጊነት ላይ ባደረገው በዚህ የሙዚቃ ክሊፕ ላይ በርካታ ባለሞያዎች እንደተሳተፉ አርቲስት ዘለቀ ገሰሰ ለጋዜጠኞች ተናግሯል።

 የሙዚቃውን ቅንብር ካሙዙ ካሳ እንደሰራው የገለጸው አርቲስቱ፤ በሥራው ላይ ለተሳተፉ ባለሞያዎችና ዕገዛ ላደረጉ ወገኖች ምስጋናውን አቅርቧል።

“የመገናኛ ብዙኃን ዘፈኑን በተደጋጋሚ ሊያጫውቱት ይገባል” በማለት በአጽንዖት የተናገረው አርቲስት ዘለቀ፣ ወደፊት ሙዚቃው በተለያዩ የአገሪቱ ቋንቋዎች እንደሚዘጋጅ አስረድቷል።

በሌላ በኩል፣ የአዲስ አበባ ዳያስፖራዎች ማሕበር፣ ለአገራዊ ምክክር ኮሚሽኑ የምክክር አጀንዳዎችን እንዳስረከበም ተሰምቷል፡፡

-አምነስቲ ኢንተርናሽናል-

በአማራ ክልል በሚገኙ ዋና ዋና ከተሞች በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰዎች በዘፈቀደ በጅምላ መታገታቸውን ዓለም አቀፉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች አምነስቲ ኢንተርናሽናል አስታወቀ።

አምነስቲ ትላንት ማክሰኞ  መስከረም 21 ቀን 2017 ዓ. ም. ባወጣው መግለጫ፤”ይህ የዘፈቀደ የጅምላ እገታ፣ የህግ የበላይነት መሸርሸርን የሚያባብስ ነው፡፡” ብሏል፡፡

ከመስከረም 18 ቀን 2017 ዓ. ም. ጀምሮ በአማራ ክልል፣ ምሁራንና ሲቪል ሠራተኞችን ጨምሮ በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰዎች በጅምላ ተይዘው መታገታቸውን ሪፖርቶች እንደደረሱት ተቋሙ  ገልጿል።

የአምነስቲ ኢንተርናሽናል የምሥራቅና ደቡብ አፍሪካ ቀጠናዊ ኃላፊ ቲጌሬ ቻጉታ፤ “የኢትዮጵያ ወታደሮችና ፖሊሶች በአማራ ክልል የከፈቱት የዘፈቀደ እገታ ዘመቻ፣ መንግሥት የሕግ የበላይነትን ሙሉ በሙሉ ችላ ማለቱን ያሳያል” ብለዋል፤ በመግለጫው፡፡

 “የመንግሥት ባለሥልጣናቱ ሰዎቹን ከመያዛቸው አስቀድሞ የእስር ማዘዣም ይሁን ፍተሻ ለማድረግ ፈቃድ አላሳዩም” ያሉት ቲጌሬ ቻጉታ፤ “የታገቱት ሰዎችም በህጉ መሠረት በ48 ሰዓታት ውስጥ ፍርድ ቤት አልቀረቡም” ብለዋል።

የዓይን እማኞች ለአምነስቲ እንደጠቆሙት፤ በአማራ ክልል በሚገኙ ዩኒቨርስቲዎች ያሉ ምሁራን በጅምላ ከታገቱት መካከል ይገኙበታል፡፡

“የኢትዮጵያ መንግሥት ይህንን የዘፈቀደ የጅምላ እገታ በአፋጣኝ ማቆም አለበት። በታገቱት ሰዎች ላይ ሕግን ተከትሎ ክስ መመሥረትና የሕግ ሥርዓትን መከተል ይገባዋል። አሊያም ሰዎቹን መልቀቅ አለበት። መንግሥት የዘፈቀደ እገታን ለጭቆና ማዋልን ማቆም አለበት” ሲሉም ኃላፊዋ አሳስበዋል፡፡

ባለፉት ጥቂት ወራት የኢትዮጵያ መንግሥት በጋዜጠኞችና የሰብአዊ መብት ተሟጋቾች ላይ ማስፈራሪያ፣ ተከታታይ ጥቃትና ወከባ  ማድረጉን ያስታወሰው አምነስቲ፤በዚህም ምክንያት ብዙዎች እየተሰደዱ ነው፤ ብሏል።

በብልሽቱ ምክንያት ተሽከርካሪዎች ለዕንግልት እና ተደራራቢ ወጪዎች መዳረጋቸው ተጠቁሟል

ከድሬዳዋ መገንጠያ እስከ ጂቡቲ ድረስ ያለው 200 ኪሎሜትር መንገድ ብልሽት “ገጥሞታል” ተብሏል። በዚህም ሳቢያ ተሽከርካሪዎች ለዕንግልት እና ተደራራቢ ወጪዎች መዳረጋቸው ተነግሯል።

የኢትዮጵያ ትራንስፖርት አሰሪዎች ፌዴሬሽን ፕሬዝዳንት አቶ ብርሃኔ ዘርዑ ለአዲስ አድማስ እንደተናገሩት፣ ከድሬዳዋ መገንጠያ ቢኬን እስከ ጂቡቲ ወደብ መግቢያ ድረስ ለብልሽት ከተዳረገ ከሰባት ዓመት በላይ እንደሆነ አመልክተዋል። አክለውም፣ በዚሁ መስመር ላይ እየተሰሩ ያሉ መንገዶች ቢኖሩም ለአገልግሎት ክፍት አለመሆናቸውን ጠቅሰዋል።

“በዚህ የተነሳ እየሄድን ያለነው በተለዋጭ መንገድ ነው።” ያሉት አቶ ብርሃኔ፣ ተሽከርካሪዎቹ የሚጓዙት በጋላፊ መስመር መሆኑን ገልጸዋል። “ይሁንና ይህ መንገድ የመኪና መለዋወጫን የሚያበላሽ፣ ጊዜን የሚወስድ እና ተሽከርካሪዎች እንዲወድቁ የሚዳርግ ነው” ብለዋል።

ለአሽከርካሪዎች የሚሰጠው የጉዞ ፈቃድ በጋላፊ መስመር በኩል በመሆኑ፣ አሽከርካሪዎቹ በደወሌ መስመር በኩል ያለፈቃድ በማሽከርከራቸው ምክንያት ከ5 ሺህ እስከ 10 ሺህ ብር ድረስ መቀጮ እንደሚከፍሉ ፕሬዝዳንቱ አስታውቀዋል።

ነገር ግን በጋላፊ መስመር ከማሽከርከር ይልቅ መቀጮ እየከፈሉም ቢሆን ሾፌሮች በጋላፊ በኩል ማሽከርከሩን “ይመርጣሉ” በማለት የሚያስረዱት አቶ ብርሃኔ፣ “ምክንያቱም አንድ መኪና በዚያ መስመር ላይ ከወደቀ ወዲያው ከመንገድ እንዲነሳ አይደረግም። እንዲያውም ተጨማሪ መኪናዎች እስኪወድቁ ድረስ ነው የሚጠበቀው። የጂቡቲ የዕቃ ማንሻ ማሽን (ክሬን) እስኪመጣ ድረስ ይጠበቃል። ምክንያቱም የኛ ክሬን እንዲገባ አይፈቀድም። በተደጋጋሚ የራሳችንን ክሬን ለማስገባት ብዙ ጊዜ ጠይቀናል። ምላሽ ግን አልተሰጠንም” ሲሉ ተናግረዋል።

ይህን ተከትሎ ለክሬን እና ሌሎች ወጪዎች ከ400 ሺህ እስከ 800 ሺህ ብር ድረስ ክፍያ እንደሚጠየቅ ፕሬዝዳንቱ ገልጸዋል። በተጨማሪም፣ ክሬኖቹ አሮጌ ከመሆናቸው የተነሳ ለብልሽት ከተዳረጉ እንደገና ተጠግነው እስከሚመጡ ድረስ አንድ ወር እንደሚፈጅ ነው አቶ ብርሃኔ የሚያነሱት።

እንዲሁም በመንገዱ ብልሽት ምክንያት ሾፌሮች ለኩላሊት እና ሌሎች መሰል በሽታዎች እየተጋለጡ እንደሚገኙ የተናገሩት አቶ ብርሃኔ፣ “ችግሩ ከአቅማቸው በላይ የሆነባቸው የከባድ መኪና ሾፌሮች የስራ ዘርፋቸውን እየቀየሩ ወደ ራይድ ታክሲ አሽከርካሪነት ፊታቸውን እያዞሩ ነው” በማለት አብራርተዋል።

ፕሬዝዳንቱ የትራንስፖርት እና ሎጂስቲክስ ሚኒስቴር ለመንገዱ ብልሽት በቂ ትኩረት እንዳልሰጠው የገለጹ ሲሆን፣ መንገዱ የአገሪቱ የገቢ እና ወጪ በር መሆኑን አውስተው፣ “ከተሽከርካሪ ጥገና እና ከሌሎች ወጪዎች ጋር በተያያዘ እንደአገር ዋጋ እያስከፈለን ነው። ‘ወይ መንግስት ያድሰው፣ ወይም እኛ ገንዘብ አዋጥተን እንዲታደስ እናድርገው’ እያልን ነው። እኛ ማሳሰብ የምንፈልገው ከፍተኛ ባለስልጣናት ጉዳዩን በጥልቀት እንዲያጤኑት ነው።” ብለዋል።

አቶ ብርሃኔ አያይዘውም፣ በፀጥታ ችግር ሳቢያ ሾፌሮች ለዕገታ፣ በክልሎች አለአግባብ ለሚጠየቅ ክፍያ፣ ለመንገድ መዘጋትና ሌሎችም ችግሮች ከፍተኛ አደጋ እንደሚዳረጉ አመልክተው፣ እርሳቸው የሚመሩት ፌዴሬሽን ኢትዮጵያ በፈረመቻቸው ድንጋጌዎች መሰረት ሰላማዊ ኢንዱስትሪ መስፈኑን ማረጋገጥ ዋነኛ ዓላማ መሆኑን በማስታወስ፣ የአሰሪው መብት እንዲከበር ጥሪ አቅርበዋል።