የገጣሚና ሐያሲ በለው ገበየሁ "እንኳንም መሃይም ሆንኩ" የተሰኘ መጽሐፍ  ቅዳሜ ነሐሴ 25 ቀን 2016 ዓ.ም ከቀኑ 8:00 ጀምሮ በብሔራዊ ቤተመዛግብት እና ቤተመጻሕፍት አገልግሎት (ወመዘክር) አዳራሽ ውስጥ ይመረቃል።

 “የመጨረሻው ፈተና” - ሂሳዊ ዳሰሳ
                                     ርእስ: የመጨረሻው ፈተና
                                     ደራሲ: ኒኮስ ካዛንታኪስ
                                     ትርጉም: ማይንጌ
                                     ዳሰሳ: ፍጹም ሰለሞን


        ክፍል 2~ የታችኛው ቅርፊት
ኢየሱስም ከተቸነከረበት መስቀል ወርዷል። የመላ ዓለሙን መዳኛ የመስቀል ቀንበር አሽቀንጥሮ ጥሎ ከጎሎጎታ መልስ ተለምዷዊ ኑሮውን የሚኖር አንድ ግለሰብ እናገኛለን።  ይህ የዳቦው የስረኛ ጠርዥ ነው ላልነው የመጽሐፉ መቋጫ፣ ከ55 ገጽ ያልበለጠው ንባባችን ነው። ደራሲው በብልሃቱ የትርክት እጥፋቱን ከቀለበሰ በኋላ፣ በስሜት እየወዘወዘን አዲስ ትረካ ውስጥ ይዘፍቀናል። ስለ ኢየሱስ ክርስቶስ ልብወለድ መጽሐፍ የመጻፉ አስቸጋሪው ነገር፣ ሁላችንም በምድር ሳለ የመጨረሻው የሕይወቱ ምእራፍ ላይ፣ ምን እንደተከሰተ በደንብ ማወቃችን ነው። መጨረሻው ይታወቃል። ስለዚህ “የመጨረሻ ፈተና” ሁነቶች የሚተረኩበት ሴራ ሳይሆን፣ አንባቢውን በተዋበ ዓለማዊ ቋንቋ በስሜት ሰቅዞ መያዝ መቻሉ፣ የመጽሐፉ ትልቅ ወጥመድ መሆን ይኖርበታል ብዬ አስባለሁ። ተሰቀለ ብለን ሞቱን እና ትንሳኤውን ስንጠብቅ፣ ንባቡ አስገራሚ የተረክ እጥፋት ያደርግና፣ ጊዜን ከምንመለከትበት የቀጥታ ፍሰት በመቀልበስ ወደ ኋላ ተመላሽ ትረካ ይፈጥራል።
ልክ መካከለኛ ዘመን ጽኁፎች ላይ የምናገኛቸውን ምስላዊ ምልክቶች፣ በተራኪው አንደበት ተፈጥረው በመወከያነት አልፎ አልፎ መጠቀም፣ የዚህም መጽሐፍ ሌላ መልክ ነው። መስቀሉ ወደ አበባ ዛፍ ይለወጣል፣ ጎሎጎታን ወደ ገነት፣ ሕመም ወደ ፈውስ፦ “ሩህሩሁ ዛፍ ግን አበቦቹን፣ አንድ በአንድ በእሾህ የተያያዘው ፀጉሩና በደም የተጨማለቁ እጆቹ ላይ ይረግፋል።” (ገጽ 428)
በዚህ የዳቦው ታች ቅርፊት ንባብ ውስጥ ልብ ብለን አትኩሮት ካልሰጠናቸው መደናገር መፍጠሩ አይቀርም። ምክንያቱም ሞቷል ብለን ያሰብነው ኢየሱስ በሆነ የትንሣኤ ሁነት ውስጥ እንዳለ እንዲመስል፣ ከጠባቂ መላእክ ጋር ሆኖ ሁኔታውን ወክሎ አብሮት ይታያል። መልአኩ ግርታን ለብሶ ከፈጣሪ እንደተላከ አድርጎ ኢየሱስን ይተዋወቀዋል። መልአኩ በሕልሙ ሁሉ ከኢየሱስ ጋር ሳይለይ ያጅበዋል። እንዲህ አድርግ፣ አይዞህ በርታ እያለ እየገፋፋው ሁሌም ካጠገቡ አናጣውም። በጥርጣሬ የሚታይ ሰው የሚመስል ስልምልም ውብ ዓይኖች ያሉት መልከኛ መልአክ ነው። “ፈጣሪ መልካም ነገርን ወደ ከንፈሮች እንዲደርስ ነው የላከኝ” ይለዋል። ሰዎች የበዛ መራራ እንድትጠጣ ሰጥተውሃል፣ ከሰማይም ተመሳሳይ ነገር ገጥሞሃል። ተሰቃይተኻል፣ ታግለሃል። በእድሜህ ሙሉ የአንድ ቀን እንኳን ደስታ አላየህም። እናትህ፣ ወንድሞችህ፣ ደቀመዛሙርትህ፣ ድሆቹ፣ አካለ-ስንኩላኑ፣ የተጨቆኑት በሙሉ፣ ሁሉም በመጨረሻዋ አሰቃቂ የቁርጥ ቀን ትተውሃል።” ሲለው መሲሑ በጣም ይደናገራል።
“ጠባቂ መላዕክ፣ እኔ ግራ ገብቶኛል አልተሰቀልኩም እንዴ?” እየሱስ ይጠይቃል።
“ውዴ ሆይ ጸጥ በል፣ አትረበሽ” በፍጹም እንዳልተሰቀለ መልአኩ እያባበለ ያስረዳዋል።
በገጾቹ ስጋጃ ላይ ኢየሱስ እና መልአኩ ወጋቸውን ይመላለሳሉ።
“ሁሉንም ስሜቶችህን የኖርከው በሕልም ነው” ለኢየሱስ ይነግረዋል። እውነታ እና ሕልም የተገለባበጡ ናቸው። እየሱስ ለሕልም እውነታን ይስታል። ለእውነታ ሕልምን ይገድፋል። ሕልሙ ምድራዊ ደስታን ያቀርብለታል፦ “የወይን ጠጅ፣ ሳቅ፣ የሴት ከንፈር፣ የመጀመሪያው ወንድ ልጅህ ጉልበትህ ላይ መቦረቅ” (ገጽ 430)
በፈተናና ስቃይ ያንከራተተችው ምድር፣ በድንገት ወደ ገነትነት የተቀየረች ትመስላለች፣ ምድር በቅጽበት ለኢየሱስ መልካም ትሆንለታለች። ናዝራዊው ግር ይለዋል። ብዙ ነገሮች እንዴት እንደዚህ ተለዋወጡ ብሎ ሸሪኩን መልአክ ይጠይቀዋል። “ምድር አልተለወጠችም - አንተ እንጂ። ከእለታት በአንድ ቀን፣ ያንተ ምድር አይፈለግም ነበር። ከእርሷ ፍቃድ ውጪ ይሄድ ነበር። አሁን ይፈልጉታል - ያ ነው ሚስጥሩ። የምድርና የልብ ህብር መፍጠር፣ ያ! ነው የእግዚአብሔር መንግሥት” ያብራራለታል።
እንዲያም ሆኖ ከመስቀሉ አምልጦ ወደ ሌላ አዲስ ዓለሙ የገባው ክርስቶስ ሞትን እየሸሸ አለመኖርን ይጠላል። በቤዛነት ለዓለሙ ከመሰዋት ይልቅ መኖርን እየቀደሰ በራሱ ዓለም መሻት ውስጥ ሰው መሆንን ይመርጣል። እንደሰው ወዶ እና ወልዶ ከብዶ መኖር ይመኛል። ሰው ብቻ ስለመሆን ያልማል። _ _በማይገመት መልኩ መግደላዊት ማርያም ወደ ትረካው ትመጣለች። በደራሲው ደግነት ሴራውን ጠምዝዞ፣ ከብዙ ምእራፎች በኋላ ወደ መጽሐፉ መቋጫ መልሶ ከመስቀሉ ከወረደው ኢየሱስ ጋር በፍቅር ያገናኛቸዋል። የካዛንታኪስ ወንጌል ነባሩን ትርክት ደርምሶ፣ ምናቡ በሚሰግራቸው  ውድ ቃላት ትርክት እያበጀ፣  ስሙር ሴራ አቋልፎ ሀዲስ የክርስቶስን ገድል ያስነብበናል። ተፋቅሮ ትእይንቱ የሚተረክበት ውብ ምልልስ ምናልባት መጽሐፉ ካሉት መሳጭ ውበታም፣ የቋንቋ ለዛ መጣፈጥ ካላቸው ምልልሶች ውስጥ ይታያሉ።
ይች ማርያም (መቅደላዊት) ከሕልም ጋር የተቆራኘች የማታለያ መሳሪያ የሆነች ትመስላለች። መግደላዊት ኢየሱስን ከመከረኛ ሕይወት ወደ አዲሱ ምድራዊ እና የስጋ ደስታ “እምነት” ትጎትተዋለች። በፍቅሯ ዮርዳኖስ አጥምቃ  ታስገባዋለች፣ ከፈተናና ስቃይ ባርነት አውጥታው ገላዋን ባርካ ትሰጠዋለች፣ ከፍቅሯ ምንጭ አጠጥታው በፍቅር አቁርባ ምድራዊ ደስታ ትሰጠዋለች። “እየሱስ ያዛትና ጭንቅላቷን አንጋሎ አፏ ላይ ሳማት። ሁለቱም ጣዕረ-ሞት መሰሉ። ጉልበታቸው ከዳቸው።” (ገጽ 434)
በዚህ መጽሐፍ ውስጥ ሁሉም ቦታ ላይ ተደባች መንፈስ ውስጥ ያለውና የስነልቦና ውጥንቅጥ ያቆራመዱት እየሱስ፣ እዚህ የመጽሐፉ ምልሰታዊ ትርክት ላይ ስናገኘው በፍካት ያበበ ደስተኛ ሰው ይሆናል። የአካል እና የርዕይ መነጠቅ ሲያሰቃዩት እምናውቀው ጸሊሙ እየሱስ በፍሠሃ ኑሮውን በፍቅር ሲቀድስ እናገኘዋለን።  የሴት ገላ አማልእክትንም ያንበረክካል።
 … “ውዷ ሚስት! ዓለም ውብ መሆኗን ስጋም የተቀደሰ መሆኑን አላውቅም ነበር- እርሷም ለካ የእግዚአብሔር ልጅ ነች፣ የተከበረች የነፍስ እህት። የስጋ ደስታ ኃጢያት እንዳልሆነ አላውቅም ነበር” (ገጽ 434)
ቢሆንም በፍቅራቸው ያፈሰሱት ላቦት ሳይደርቅ፣ ያ አፍታ መዋወድ ወዲያው ወደ ትራጄዲ እዝን ይለወጣል። እራሷን ሕልም ከሆነው ገነት ውጭ “ድንጋይ፣ ባልጩት፣ ጥቂት ቋጥኞች” ባሉት እንግዳ ስፍራ ታገኘዋለች። እግዚአብሔር ነኝ ያለ ዳኛ፣ ርህራሄ የሌላቸው ደቦኞቹን አሰባስቦ መቅደላዊት ማርያምን በድንጋይ ወገራ ያስገድላታል። እራሷን ከገዳዮቹ ለማስጣል የምታደርጋቸው ልመናና ልምምጦች ልብ ይሰብራሉ። በነቀዘ የብሉይ ማኅበራዊ ስምምነት ውስጥ ሴትነቷ ብቻውን ገፍትሮ ለሞት ሲያበቃት ማንበቡ በራሱ ሀዘን ያዋርሳል። ደራሲው መሳል የቻለው መጠቆምን ታልፈው የመጡ ፍጽምና የጎደላቸው የዘመነ ብሉይ ማኅበረሰባዊ ንቅዘት ማሳያዎች ይገለጣሉ። ጊዜ ተሸፍኗቸው ባለመጠየቅ ተላምደን ችላ ብለን በማድበስበስ፣ መሸፋፈን ውስጥ ያሉ ተሻጋሪ ኋላ ቀር እሳቤዎችን መልሰን እንድንመረምር በነጠላ ገጽ የተወው የዛኛው ዘመን አዳፋ ይመስለኛል። የኪነትስ ግብሯ መጠቆምም አይደል። እየሱሰም ሞቷን በሰማ ጊዜ ያዝናል።
“ውሾች ብቻ ናቸው ዝም ብለው የመቀበል ተፈጥሮ ያላቸው። ውሾችና መላዕክት! እኔ ውሻም መላእክትም አይደለሁም። እኔ ሰው ነኝ። እናም እጮኻለሁ፣ ኢ-ኢፍትሃዊ! ኢ-ኢፍትሃዊ! ነው። ሁሉን ቻይ አምላክ እርሷን መግደል ትክክለኛ ፍርድ አይደለም።” እያለ ፈጣሪውን ይኮንናል፡፡ ስለወደዳት አንድ ሴት ሙሾ ያወርዳል። በርግጥ ቀደም ባለው የመጽሐፉ ንባብ ከበረሃ ንስሃ ገዞው የተመለሰው ኢየሱስ፤ ባጋጣሚ የደቦ ፍርደኛ በድንጋይ ወግረው ሊገድሏት ሲል ከሞት አስጥሏታል።
መለኮታዊ ጣልቃ ገብ ረድኤት የመሰለው የያኔው ማዳን፣ ሞትን ፈቀቅ አደረገው እንጂ ርቆ እንዲሄድ አላደረገውም ነበር። ትረካው እዚህ ቦታ ላይ የሚያስረዳው ሁነት አለ። ይሄ አዲስ አማራጭ እውነታን እንደገና በሌላ መልኩ ማደራጀት ይመስላል፣ የአማራጭ ታሪኩ መከሰት የመሲሑ ጣልቃ ገብ የማዳን ኃይል፣ በዚህኛው ልውጥ ተረክ እውነታ ውስጥ ፈጽሞ ጥቅም ላይ እንዳልዋለ ያስረዳል። መግደላዊት ማርያም ለተላለፈችው ሕገ ሙሴ ሙሉ ቅጣቷን የምትከፍልበት አማራጭ እውነታን አሳይቷል። እንዲህም ሲሆን የኢየሱስ አእምሮ ከአካሉ ወጥቶ በጭልፊት መልክ ይከተላታል።  ምናልባት ይህ ቅርፊት ከፈተናዎች ሁሉ “የመጨረሻው ፈተና” ውስብስብ እንድምታ “ምንነትን” ይጠቁማል። ዓለም በእርግጥም ኃጢአተኛ እንደሆነች እንረዳለን፤ ለኃጢአት ይቅርታ እንደሌለው እናያለን፤ አሮጌው የኦሪት ሕግ ሳይሻር ተግባራዊ ሲደረግ እንመለከታለን፤ በተጨማሪም የሰው ዘር ያልዳነ ፍጥረት መሆኑን ግልጽ ለማድረግ ይሞክራል።  
በመግደላዊት ሞት ሀዘኑን ያልጨረሰው ኢየሱስ፤ በድንገት በሌላ ሴት እንጉርጉሮ የበለጠ ይማልላል። ረገብ ያለ ዘለሰኛ ታንቋርራለች።  “ድምጿ መረዋና ቅሬታ የተሞላበት ነው” የአላዛር እህት ማርያም ነበረች። መልአኩ ከዚህች ሴት ጋር እንዲተኛ እየደለለ ያግባባዋል።
“መግደላዊትስ?” ብሎ ይጮሃል ኢየሱስ። “አንዲት ሴት ብቻ ነች በዓለም ላይ የምትኖረው፣ አንዲት ሴት በእልፍ አእላፍ ፊቶች። አንዷ ስትወድቅ አንዷ ትነሳለች። መግደላዊት ማርያም ሞተች፣ ሌላኛዋ የአልዓዛር እህት ትኖራለች፣ ትጠብቀናለች። ትጠብቅሃለች። እርሷም መግደላዊት ራሷ ነች ግን በሌላ ፊት።” (ገጽ 442)
ኢየሱስም እንደ ነብያት ቀደምት አባቶቹ ሴሰኛ፣ ሴት አውል ግብር፣ ከአንድ ሴት ወደ ብዙ ሴቶች፣ አያሌ ጋብቻዎች ውስጥ ይንሸራተታል። በመልአኩ አማላይ ምክር እየተገፋ ሁለቱን የአላዛር እህቶች፣ ማርያም እና ማርታን ሁለቱንም ሚስቶቹ ያደርጋቸዋል። ነገር ግን ኢየሱስ እዚሁ ስጋዊ ተድላ ውስጥ እንዳለ አረመኔው ሳኦል በአዲስ የክርስትና ስም ተጠምቆ ጳውሎስን ሆኖ ኢየሱስ ወዳለበት ቤት ይመጣል። “መልካሙን ዜና ይዤላችሁ መጥቻለሁ” ጳውሎስ የአዲሱ ክርስትና ወንጌል አርበኛ ነው። በኢየሱስ ክርስቶስ የሚገኘውን ድነት እንዴት መሆን እንዳለበት ለአዳኙ ለእራሱ ለኢየሱስ፣ ጳውሎስ ለማስረዳት ሲጥር ስንመለከት አንዳች ትልቅ ምጸት ይፈጥራል። በሁለቱ መሀል ያለው ጡጫ ቀረሽ እንኪያ ስላንቲያ ትኩረት ይስባል። “ውሸታም!” “ውሸታም!”...”እኔ የናዝሬቱ እየሱስ ነኝ፣ አልተሰቀልኩም። ከሞትም አልተነሳሁም።” ይለዋል ኢየሱስ። ምናልባት ደራሲው እየሱስን ከጳውሎስ ጋር መልሶ ማገናኘት ታሳቢ እንዲሆን ሊያደርግ የሚችለው ሁነት ክርስቶስ በቤዛነት ያልሞተበት ዓለም፣ ምናባዊ እውነታን ምንነት እንዲያመላክት ለማሳየት የፈለገ ይመስላል። የሆነ ሆኖ ጳውሎስ የነብዩን ይሁንታን ባያገኝም፣ የኢየሱስን ሞትና ትንሳኤ የሚገልጽ ልብ ወለድ ፈጥሮ ከመሥራት ውጭ ምርጫ አልነበረውም፦ “በዚህ በበሰበሰ ኢ-ፍታዊነትና ድህነት በተንሰራፋበት ዓለም፣ የተሰቀለውና ከሞት የተነሳው ኢየሱስ፤ ለምስኪኑ፣ ለየዋሁና ለተጨቆነው ሰው በጣም ውድ የሆነ መጽናኛ ነው። እውነት ወይም ውሸት ስለመሆኑ ግድ አለኝ መሰለህ?! ዓለም ከዳነ በቂ ነው!” ጳውሎስ እያስተማረ ያለው እምነት ታሪካዊ የእውነታ መሠረት እንደሌለው ከተገነዘበ በኋላም ከተልዕኮው አይዛነፍም።  “እውነትን” እራሴ ፈጥሬያታለኹ ብሎ ይሟገታል። ኢየሱስ የጳውሎስን የሃይማኖት አስተምህሮ ያጣጥለዋል፤ ነገር ግን ሰውየው ያለውን ጹኑ ሀዋርያዊ እምነቱን አያናውጠውም። በምልልሳቸው አንዱ ሲግል ሌላው በርዶ ያዳምጣል። “እሱን ማን ጠየቀህ፤ ያንተን ፍቃድ አልፈልግም? በኔ ጉዳይ ለምን ትገባለህ?” እየሱስን ያፋጥጠዋል።
በእየሱስ አና በጳውሎስ መሀል ያለውን አተካራ ጋብ ያደርገውና፣ ካዛንታኪስ ወደ ሌላ ትረካ ይዞን ይገባል። የደቀመዛሙርቱ ወደ ትረካው መምጣት ሌላ ሁነት ይገልጣል። ጠባቂ መልአክ ተብዬው እራሱ ሰይጣን እንደነበር እናውቃለን። መልአኩ ሲተውነው የነበረ ድግምት መሰበሩን ይጠቁመናል። አስማቱ ይሟሟል፣ ቅዠቱም ይገለጣል።  ሁሉም ሕልምና ቅዠት ነበር።
የዚህ መጽሐፍ ዋና ምልክት እና እጅግ ድንቅ ነገር - ደራሲው በድንቅ ምናብን ማቆላለፍ ብልሃቱ፣ በአታላይ ውስብስብ ሕልም እና ራእይ መሰል ቅዠት በኩል “አማራጭ እውነታን” መተረኩ ነው። ኢየሱስ ለድቃቂት የቆይታ እድሜ ከቆየበት ተምኔታዊ ደስታው እልፍኝ ወጥቶ ወደ ጽልመት እውነታው ይገባል። ከቅዠታዊ ደስታ ወደ ተቸነከረበት ጣር ይመለሳል። የመጨረሻውን ሲቃ በመስቀል ላይ ተንፍሶ እስከ መሞት ድረስ ራሱን አሳልፎ ይሰጣል። “የመጨረሻው ፈተናም” የካንታኪስ ወንጌልም “ተፈጸመ”፡፡

 እንደሚከተለው ዓይነት የቻይናዎች ተረት አለ።
በአንድ ትልቅ ተራራ ላይ የሚኖር አንድ ዘጠኝ እራስ ያለው ግዙፍ ወፍ አለ። በአካባቢው ካሉት ወፎች ሁሉ ዘጠኝ አፍ፣ ለማስፈራራት ስለሚችል፣ ማንም ቀና ብሎ የሚያየው የለም። ስለዚህ እሱ በሚንቀሳቀሰበት ቦታ ሁሉ ዝር የሚል አንድም ሌላ ወፍ ባለመኖሩ ምድሩም፣ ዕፅዋቱም፣ ዛፉም የራሱ ሆኗል። ዛፉ ላይ በስሎ የተንዠረገገው ፍሬ፣ ረግፎ አገር ምድሩን የሞላው ፍሬ፣ የራሱ ጥም ማርኪያ ነው።  የጎጆ መቀለሺያው የመስክ ሣር ሁሉ በቁጥጥሩ ሥር ነው። ሁሉ በእጄ ሁሉ  በደጄ ያለ የኮራ ወፍ ነው። አንድ ሊፈታው ያልቻለው ችግር ግን አለ። ይኸውም በጠማው ጊዜ ውሃ ሲጠጣ፣ በራበውም ጊዜ ምግብ ሲበላ አንደኛው ራሱ ጎንበስ ባለ ጊዜ፣ ሌሎቹ ስምንቱ ራሶች ተሻምተው አፋቸውን ይልካሉ። በሽሚያው ወቅትም አንዱ አንደኛውን መግፋቱና መጠቅጠቁ አልቀረም። በዚያ ላይ ሁሉም በተለያየ አቅጣጫ የሚያዩ ስለሆነ፣ “በእኔ አቅጣጫ እንብላ በእኔ አቅጣጫ እንብላ” እየተባባሉ እየተጠማዘዙ ይተጋተጋሉ። ይደማማሉ። ይቆሳሰላሉ፡፤ አንደኛው በደሉን ሲናገር ሌሎቹም የየበኩላቸውን በአንድ ጊዜ ስለሚናገሩ ጫጫታ ይሆናል። የጨረባ ተዝካር እንደሚባለው መሆኑ ነው።
ከተራራው ግርጌ ባህር ውስጥ የምትኖር አንዲት ብልህ የባህር-ወፍ አለች። ባለዘጠኝ እራሱ- ወፍ እርስ በርስ እየተሻሙ፣ እየተጠቃጠቁ ደማቸውን ሲያዘሩ፤ ላባቸውም እየተነቀለ ሲወድቅ አስተዋለችና በመገረም ሳቀችባቸው።
“በማን ላይ ነው የምትስቂው?” ሲሉ ጠየቋት።
“በሁላችሁም ላይ” አለች የባህሩዋ-ወፍ፤ አሁንም ከትከት ብላ እየሳቀች።
“ለምንድን ነው የምትስቂብን?” ሲሉ ደግመው ጠየቋት
“ያገናችሁትን ጥራጥሬ ለመብላት በምታደርጉት ትግል፣ የምትቋሰሉበትንና የምትዳሙበትን ትርዒት እያስተዋልኩ ነዋ! ጥራጥሬውን ማንም ያግኘው ማን ወደ አንድ ሆድ እንደሚገባ፣ የማንኛችሁም ጭንቅላት ለማሰብ አለመቻሉ፤ በጣም አስገርሞኝ ነው የምስቅባችሁ።” አለቻችው።
***
የዘጠኝ እራስ ችግር በሀገራችን በተለያዩ ዘመናትና ሁኔታዎች ውስጥ የታየ ነው። በታሪክ፤ ከነገሥታት የግዛት ዘመን ጀምሮ፣ በየመንግሥታቱ ላይ ሁሉ የታየ ነው። በተቋቋሙ የፖለቲካ ፓርቲዎችና ድርጅቶች ውስጥ ሁሉ የታየ ነው። በየሚኒስቴሩ መሥሪያ ቤት ውስጥ ነጋ ጠባ የሚታይ ጉዳይ ነው። በመስተዳድር አካት ሁሉ ከታህታይ እስከ ላዕላይ መዋቅሩ ድረስ ካንሰር-አከል በሽታ ሆኖ የቆየ ችግር ነው። ዘጠኝ እራስ ላይ ያሉ ዘጠኝ አፎች፣ ዘጠኝ የተለያዩ ጉዳዮችን በአንደ ጊዜ ያወሳሉ። አንዱ አንዱን አያዳምጥም። አንዱ ለአንዱ አጀንዳ ልቡን አይሰጥም። የትኛውንም አጀንዳ መናቆሪያና መጠላለፊያ ከማድረግ ወደ ኋላ አይሉም። የትኛውንም ምግብ ይሻማሉ። ለዚያ ምግብ ሲሉም ይታገላሉ። ለዚያ ምግብ ሲሉ ይቋሰላሉ። ለዚያው ምግብ ሲሉ ይገዳደላሉ። በመጨረሻ የየመስዋዕትነቱ ሁሉ ፍሬ ለማን ጥቅም እንደሚውል  አያስተውሉም። ከቶውንም “አገር አገር” የሚሉት ከልባቸው ከሆነ ድካሞቹን፣ ጥረቶቹንና መስዋዕትነቶቹን ሁሉ አዋህደው ለሀገር ሊያውሉ በተገባቸው ነበር።
ስለአንድነት በሚነሱ መድረኮች ሁሉ ይኸው ችግር በየዘመኑ ፈጥጦ ይታያል። ስለአገር ኢኮኖሚ ችግሮች ለመወያየት በሚታደሙ ምሁራን መካከል የሚታየው አለመግባባትም የዘጠኝ እራስ ችግር ነው። ስለ ከፍተኛ የፖለቲካ ችግር ለመወያየት ባንድ አዳራሽ በሚቀመጡ (ያውም እሺ ብለው ከተቀመጡ ነው) የተለያየ ቡድን አቀንቃኝ የፖለቲካ ሰዎች መካከል ገና “ሀ” ብለው በዲሞክራሲ ፅንሰ-ሀሳብ ላይ ውይይቱን ሲጀምሩ የሚጣሉት፤ በዚሁ በዘጠኝ እራስ ባህሪ መዘዝ ነው። የሁሉም ድካም አንድ ሀገር ለማዳን መሆኑን ይዘነጋሉ።
ዛሬ በሀገራችን ከራስ ጠጉር እስከ እግር ጥፍር ድረስ በተሰራጨው በሙስና ጉዳይ ላይ እንኳ ተስማምቶ ተወያይቶ የሙስናውን ቁንጮ ለመለየት በወገንተኝነት፣ የሥልጣን ጡት- በመጣባት፣ በታግሎ- አደግነት፣ ወዘተ እርስ በርስ በሚደረጉ ሽኩቻዎች “ግምገማው” ግቡን ሳይመታና እውነቱ ሳይወጣ፣ ጉዱ በየጓዳው በምሥጢር እንደተቋጠረ ይቀራል። የሙስና መጥፋት ለሀገር ደህንነት የሚበጅ መሆኑ ከታመነ፣ በሙስና ተጠያቂው አለቃም ይሁን ምንዝር፣ የፓርቲ አመራርም ይሁን ተራ ዜጋ፣ ማንም ይሁን ማን ሙስናው በወጉ ተገልጦ ሊታይ፣ በአግባቡም ሊጠየቅና ሊወገዝ፣ ለህዝብም ሊነገር ይገባል፡፡ በዘጠኝ እራስ ምክንያት አንድ አገር እንዳለን መርሳት የለብንም።
አለበለዚያ ታዋቂው ያገራችን ገጣሚ፤ “ማነው ምንትስ?” በሚለው ግጥሙ ውስጥ እንዳለው፡-
“…ለሰባት ዕምነት ሲምሉ፣ በሰባት ምላስ ሲያወሱ
ባንደኛው ሲነካከሱ
በሌላው ሲሞጋገሱ
በሦስተኛው ሲካሰሱ
ሌት ዓይኑን ላፈር ያሉትን፣ ሳይነጋ የሚያወድሱ
እነሱን አርጎብን ጨዋ፣ ሸንጎ የባሕል አዋይ
የሥነ-ስርዓት ደላዳይ
መራጭ ቆራጭ ቀናን ከአባይ
ጨዋ መሳይ፣ ንፁሕ መሳይ
ከኔ ምንም ላይሻሉ፣ ደሞ እኔን ምንተስ ባይ”
ማለት ግድ ይሆንብናል። ያም ሆኖ ዛሬም ደግመን ለአንድ አገር የማሰቡን ነገር ለሁሉም አደራ ከማለት ወደ ኋላ አንልም።

 “እጅ መንሻ የሚቀበሉ” ባለስልጣናቱን መንግስት አደብ እንዲያስገዛ ጠይቋል


       መንግስት በቅርቡ ተግባራዊ ያደረገው የማክሮ ኢኮኖሚ ፖሊሲ ማሻሻያው መድሃኒት ሳይሆን የዕድሜ ማራዘምያ ክኒን ነው ያለው እናት ፓርቲ፤ “እጅ መንሻ መቀበል ሥራዬ ብለው የያዙትን ባለስልጣናቱን መንግስት አደብ እንዲያስገዛ አሳስቧል ያስገዛ” ሲል እናት ፓርቲ አሳሰበ። ፓርቲው ባለፈው ሰኞ ነሐሴ 20 ቀን 2016 ዓ.ም. ባወጣው ጋዜጣዊ መግለጫ፤ አጠቃላይ የማክሮ ኢኮኖሚ ማሻሻያው ትችቷል።
“በያለፉት ስድስት ዓመታት ኢኮኖሚው ወዴት እንደሚሄድ ፍኖተ ካርታ ባለመቀመጡ ለትንበያ እንኳን እስከሚያስቸግር ድረስ ሲታመስ ቆይቷል፡፡” ያለው ፓርቲው፣ “በቅርበት ለሚከታተል ሰው ግን አንድ ቀን  የማይወጣው ማጥ ውስጥ ገብቶ ኢኮኖሚው በዓለም አቀፍ የገንዘብ ተቋማት ጫና ውስጥ እንደሚወድቅ ሳይታለም የተፈታ ነበር፡፡” ብሏል።
“የገንዘብ የመግዛት አቅም መዳከም፣ ለምርት ግብዓት የሆኑት እንደማዳበሪያ፣ ትምሕርትና ጤና መሰል አገልግሎቶች ላይ የሚደረገው ድጎማ መቆም በህብረተሰቡ ላይ መጠነ ሰፊ ጫና እያሳረፈ ነው” የሚለው እናት፤ “ሰሚ በመጥፋቱ የማታ ማታ መንግስት ከዓለም አቀፍ የገንዘብ ድርጅት ከነአደገኛ ግዴታዎቹ ብድር ለመውሰድ ተገድዷል” ብሏል።   
“እነዚህ ዓለምአቀፍ አበዳሪ ድርጅቶች ለደሃ የሚራራ ልብ የላቸውም። አሁን የአንድ ወታደር፣ የመንግስት ሰራተኛ፣ የአስተማሪ ደመወዝ በግማሽ ወርዷል። 11 ሺህ ብር ይከፈላቸው የነበሩ ሰራተኞች ደመወዛቸው 500 ዶላር ነበር፤” በአሁኑ የዶላር ምንዛሪ ይህ ደመወዝ 100 ዶላር ወይም ከዚያ በታች ሆኗል ብሏል በመግለጫው።
 “የሚፈራው ማሕበራዊ ቀውስ ሊታከም ከማይችልበት ደረጃ ከመድረሱ በፊት መንግስት የማክሮ ኢኮኖሚ ማሻሻያ ትግበራውን እንደገና እንዲያጤነው”  መንግስትን ያሳሰበው እናት ፓርቲ፣ “መንግስት፤ የሰራተኛውና ደመወዝተኛው የዛሬ ስድስት ዓመቱ የኑሮ ደረጃን የሚመልሰውን የደመወዝ ጭማሪ በአስቸኳይ እንዲያደርግ” ጥሪውን አቅርቧል።
በናይጄሪያ፣ ኬንያ፣ ሱዳንና ግብጽን ጨምሮ በተለያዩ የዓለማችን አገራት “ዕድገትን ለማነሳሳት” ሲባል የተፈጸሙ የገንዘብ አቅርቦት መጨመርን የመሳሰሉ የማስፋፊያ የገንዘብ ፖሊሲዎች የተተለሙባቸውን የስራ አጥነትን ማስወገድ ዓላማ ሳያሳኩ፣  ከፍተኛ የዋጋ ንረት ማስከተላቸውንም ነው የፓርቲው መግለጫው የጠቀሰው። አያይዞም፣ “መንግስት ራሱ ፈቅዶና ፈርሞ ያመጣው ፖሊሲ የፈጠረውን ምስቅልቅል በነጋዴው ማሕበረሰብ ላይ እያመካኘ፣ ሱቅ ማሸግና እጅ መንሻ መቀበል ‘ስራዬ’ ብለው የያዙትን ባለስልጣናቱን አደብ እንዲያስገዛ” እናት ፓርቲ አሳስቧል፡፡

 በሴቶች ላይ የሚደርሱ ጾታዊ ጥቃቶችን ለመቀነስ የወንጀል ሕጉን ጨምሮ ሌሎች ተያያዥ ሕጎች መሻሻል እንደሚገባቸው ተነግሯል። የኢትዮጵያ የሕግ ባለሞያ ሴቶች ማሕበር የሕግ አማካሪ ወይዘሪት ሕይወት ሙሴ ከአዲስ አድማስ ጋር ባደረጉት ቆይታ፤ በወንጀል ሕጉ ላይ ያልተጠቀሱ ጾታዊ ጥቃቶች በመኖራቸው ሳቢያ ለወንጀል ድርጊቶቹ ተመጣጣኝ ፍርድ እየተሰጠ አለመሆኑን አመልክተዋል።
ወይዘሪት ሕይወት፤ ማሕበራቸው በወንጀል ሕጉ መሻሻል ያለባቸውን ክፍተቶች በመመርመር፣ የሕግ ለውጥ እንዲደረግ የተለያዩ ስራዎችን አጠናቅቆ ለሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ለማስረከብ በዝግጅት ላይ እንደሚገኝ ተናግረዋል። አክለውም፤ የወንጀል ሕጉና ተያያዥ ፖሊሲዎች ተፈጻሚነታቸው እንዲጠናከር ማሕበራቸው እንቅስቃሴ እያደረገ መሆኑን ያብራሩት የሕግ ባለሙያዋ፣ እነዚሁ ሕጎችና ፖሊሲዎች ተሻሽለው ለሌሎች አስተማሪ ውጤትን እንዲያመጡ የተለያዩ ስራዎች በመሰራት ላይ መሆናቸውንም ገልጸዋል።
“ተጎጂዎች ወደ ማሕበራችን ከማመልከታቸው በፊትም ሆነ ጥቃቶች እንደደረሱ መረጃዎች ሲመጡ ወይም ተጎጂዎቹ ሲያመለክቱ፣ የማሕበራችን ባለሞያዎች ፖሊስ ጣቢያ ድረስ በመሄድ ድጋፍ ያደርጋሉ። ፍርድ ቤት በመገኘት የጉዳዩን ሂደት ይከታተላሉ። በሕግ አግባብ ውሳኔ መሰጠቱን ከመከታተል ባለፈ፣ ከባለጉዳዮቹ ጋር ጉዳዩ ዳር እስኪደርስ ድረስ የክትትል ስራ እንሰራለን።” ሲሉ ማሕበራቸው ሌሎች ለተጎጂ ሴቶች የሚያደርገውን ድጋፍ ዘርዝረዋል።
ማሕበራቸው የወንጀል ሕጉ ላይ በርካታ ስራዎች መሰራት “ይገባቸዋል” ብሎ እንደሚያምን የጠቆሙት ወይዘሪት ሕይወት፤ “የቤተሰብ ሕጉና  (የስራ ሕጉን) ጨምሮ -- ተያያዥ ሕገ መንግስታዊ አንቀጾችን ስንመለከት የሴቶችን መብት ያካተቱ የተዘረዘሩ ነጥቦች አሉ። ይሁንና ተፈጻሚነታቸው እጅግ አናሳ ነው” ሲሉ ተናግረዋል።
የወንጀል ሕጉ አስተማሪ ቅጣት እንዲኖረውና በሕጉ ላይ “ይስተዋላሉ” ያሏቸው ክፍተቶች ተመርምረው እንዲስተካከሉ የኢትዮጵያ የሕግ ባለሞያ ሴቶች ማሕበር ዕንቅስቃሴዎችን በማድረግ ላይ እንደሚገኝ ነው የገለጹት።
በቅርቡ  በማሕበራዊ ሚዲያዎች ላይ የመነጋገሪያ ርዕስ ሆኖ  ባሰናበተው በሕጻን ሔቨን ዓወት ላይ የተፈጸመው ጾታዊ ጥቃት ዙሪያ ማሕበራቸው ምን ዓይነት ዕንቅስቃሴ እያደረገ እንደሆነ ከአዲስ አድማስ የተጠየቁት፣  ወይዘሪት ሕይወት፣ ማሕበራቸው ጉዳዩ ሚዲያ ላይ ከመውጣቱ በፊት እንደሚያውቅና በአማራ ክልል፣ የኢትዮጵያ የሕግ ባለሞያ ሴቶች ማሕበር የባሕር ዳር ከተማ ቅርንጫፍ ይከታተለው እንደነበር ጠቅሰዋል። የሕጻን ሔቨንን እናት ከማግኘት ባለፈ፣ ማሕበራቸው የወንጀል ድርጊቱን የፍርድ ሂደት ሲከታተል መቆየቱንም የሕግ ባለሞያዋ አስረድተዋል።
“በተከሳሽ ላይ የተፈረደው የ25 ዓመት ፍርድ ‘ይበቃል’ የሚያስብል አይደለም። ያንሳል። ከዚህ የበለጠ ተጠናክረው መቀጠል ያለባቸው ሂደቶች ይኖራሉ። ባለሞያ በመመደብ፣ ጉዳዩ በሚታይበት ችሎት ተገኝቶ ይግባኝ የሚቀርብበት መንገድ ካለ የማየት ስራዎችን ለመስራት እየሞከርን ነው። በሌላ በኩል የተወሰነው ውሳኔ ተፈጻሚነት እንዲኖረው ማሕበሩ እስከመጨረሻው ይከታተላል” ብለዋል።
በኢትዮጵያ ሴቶች ላይ የሚፈጸሙ ጾታዊ ጥቃቶች መባባስ ምክንያቶች አንዱ የወንጀል ሕጉ ክፍተትና የቅጣቱ አናሳ መሆን “ነው” የሚሉት ወይዘሪት ሕይወት፣ ሕጉ ሲወጣ በነበረበት ወቅት ላይ የተወሰነ በመሆኑ አሁን ላይ የሚወሰኑ ቅጣቶችን ተመጣጣኝነት ጥያቄ ውስጥ ማስገባቱን ተናግረዋል። ለዚህም እንደአብነት የሚጠቅሱት አሲድ በፊትና በሌሎች የሰውነት ክፍሎች ላይ በመድፋት የሚፈጸመውን ጥቃት ሲሆን፣ ለዚህም ጥቃት የሚመጥን ቅጣት በወንጀል ሕጉ ውስጥ ባለመኖሩ ምክንያት ለወንጀል ድርጊቱ መስፋፋት ሰበብ መሆኑን አመልክተዋል።
“ወቅቱን ያማከለ ድንጋጌ መኖር አለበት። ማሕበረሰቡ ተጠያቂነትንና የሃላፊነት ስሜትን ማጎልበት አስፈላጊ ነው። ኢትዮጵያ የተቀበለቻቸው ድንጋጌዎች አሉ። የአቅም ግንባታ ስልጠና ያስፈልጋል።” ሲሉ፣ የማሕበራቸውን የመፍትሔ አቅጣጫ አስቀምጠዋል።
በሌላ በኩል፣ የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ኢሰመጉ) በሴቶች እና ሕጻናት ላይ የሚፈጸሙ ጥቃቶች “አሳስቦኛል” ያለ ሲሆን፣ “ወንጀል ፈጻሚዎች አስተማሪና ተመጣጣኝ ቅጣት ባለመቀጣታቸው እና ወንጀል ሰርቶ ያለመያዝ ልምድ በመበራከቱ” የጥቃቶቹ መስፋፋት መንስዔ መሆናቸውን ጠቁሟል። ጉባዔው ይህንን የጠቆመው ባለፈው ረቡዕ ነሐሴ 21 ቀን 2016 ዓ.ም. ባወጣው ጋዜጣዊ መግለጫ ነው።
ከዚህም ጋር በተያያዘ ኢሰመጉ “የፌደራል መንግስት ከወንጀል ሕጉ ዓላማና ግብ አንፃር የሴቶችና ሕፃናትን አስገድዶ መድፈር እና ጥቃት የሚመለከተው ክፍል ላይ ተገቢውን ጥናት በማድረግ፣ ሕጉ ለሚፈጸሙት ወንጀሎች ተመጣጣኝና አስተማሪ በሆነ መልኩ እንዲሻሻል ጥረት እንዲያደረግ” ጥሪውን አቅርቧል። በተመሳሳይ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት፣ የሴቶቸና ህጻናት መብትን የሚመለከቱ ሕግና ፖሊሲዎች እንዲጸድቁ ተገቢውን ድጋፍ እንዲያደረግም ጉባዔው ጥሪ አድርጓል።

 ”ለተፈናቃዮች በቂ እርዳታ እየቀረበ አይደለም”


        በማዕከላዊ ኢትዮጵያ ክልል፣ ስልጤ ዞን በደረሰው የጎርፍ አደጋ ከአንድ ሺህ በላይ አባወራዎች መፈናቀላቸው ተገለጸ። ለተፈናቃዮች እየቀረበ ያለው ዕርዳታ ከብዛታቸው ጋር የሚመጣጠን አለመሆኑም ተጠቁሟል።
የዞኑ የአደጋ ስጋት ስራ አመራር ጽሕፈት ቤት ሃላፊ ወይዘሮ ወሲላ አሰፋ፤ የጎርፍ አደጋው የደረሰው በሁለት ወረዳዎች፣ በስምንት ቀበሌዎች ላይ እንደሆነ ለአዲስ አድማስ ተናግረዋል። ችግሩ ከተከሰተበት ጊዜ አንስቶ መፍትሔ ለማምጣት ርብርብ እየተደረገ ነው ያሉት ሃላፊዋ፣ ሰዎቹን ከአደጋ ቀጣና የማውጣትና እንዲጠለሉ የማድረግ ስራ መከናወኑን አመልክተዋል።
ከአንድ ሺህ በላይ አባወራዎች የጎርፉ አደጋ ከደረሰባቸው አካባቢዎች እንዲወጡ የተደረጉ ሲሆን፤ ተፈናቃዮቹ በትምሕርት ቤቶች፣ በአርሶ አደር ማሰልጠኛ ተቋምና ዘመዶቻቸው ዘንድ እንዲጠለሉ መደረጉን ሃላፊዋ ገልፀዋል። ምግብና ምግብ ነክ ያልሆኑ ቁሳቁሶች ከክልል ጀምሮ የዞን፣ የወረዳና ሌሎች አካላትን በማስተባበር ለተፈናቃዮቹ እየቀረቡ መሆናቸውን ጠቅሰዋል።
“ችግሩን በዘላቂነት ለመፍታት ስራዎች ተጀምረዋል። የችግሩ መነሻ የመኸር ዝናብ መጠን እጅግ በጣም ስለጨመረ ደለል የሚወርድበትን አቅጣጫ ውሃ ሞልቶታል። ጥናት የማጥናትና የሚመለከታቸው ሴክተር መስሪያ ቤቶች ቦታውን እንዲያዩ የማድረግ፣ ቀጣይ የዕቅዳቸው አካል እንዲያደርጉ እየሰራን ነው” ብለዋል፣ ወይዘሮ ወሲላ።
የተፈናቃዮቹ ቁጥር ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መሆኑን ሃላፊዋ ያስረዱ ሲሆን፣ “አስፈላጊውን ዕርዳታ ለተፈናቃዮቹ ማቅረብ ያስፈልጋል” ሲሉ ተናግረዋል።  አክለውም፣ “ከተፈናቃዮች ብዛት ጋር የምናቀርበው ዕርዳታ በቂ አይደለም፤ የተለያዩ አካላት እንዲያግዙን ጥሪ አቅርበናል።
የባንክ ሀሳብ ተከፍቶ ዕገዛ እንዲሰባሰብ እየተደረገ ነው። ክልሉ ምግብና ምግብ ነክ ያልሆኑ ቁሳቁሶችን እያቀረበ  እያገዘን ነው” ብለዋል።
ሌሎች መንግስታዊ ያልሆኑ ግብረሰናይ ድርጅቶች ዕርዳታ እያቀረቡ እንደሆነ የተጠየቁት ወይዘሮ ወሲላ  ሲመልሱ፣ የተለያዩ የሕብረተሰብ ክፍሎች ድጋፋቸውን እየለገሱ ነው።
ሌሎችም ሁኔታውን እያዩ ሊለግሱን ይችላሉ” ብለዋል።
በዞኑ በደረሰው የጎርፍ አደጋ በበልግና መኽር የለማ አንድ ሺህ ሄክታር ላይ የነበረ ሰብል በውሃ መጥለቅለቁን የጠቆሙት ሃላፊዋ፤ “ዝናቡ በዚሁ ከቀጠለ ሰብሉ ከጥቅም ውጭ ይሆናል።” ሲሉ ስጋታቸውን ገልፀዋል።

አስመጪዎች እና አምራቾች ከሸማች ሕብረተሰቡ ክፍል እንደሚያገናኝ የታመነበት የአዲስ ዓመት ባዛር እና ኤክስፖ ተመርቆ ተከፍቷል። ባለፈው ሐሙስ ነሐሴ 23 ቀን 2016 ዓ.ም. የተከፈተው ባዛር እና ኤክስፖ እስከ አዲስ ዓመት ዋዜማ እንደሚቆይ ተነግሯል።
በመክፈቻ መርሃ ግብሩ ላይ የባሕል እና ስፖርት ሚኒስቴር ሚኒስትር ደኤታ ወይዘሮ ነፊሳ አልመሃዲን፣ የባሮክ ኤቨንት ኦርጋናይዘር ዋና ስራ አስፈጻሚ አቶ ሙሉጌታ ብርሃኑን ጨምሮ ሌሎች ጥሪ የተደረገላቸው ዕንግዶች ተገኝተዋል። ሚኒስትር ደኤታዋ ወይዘሮ ነፊሳ ባደረጉት አጭር ንግግር፤ “ንግግር ለማድረግ ሳይሆን ለሸመታ ነው የመጣሁት” ያሉ ሲሆን፣ የባዛሩ መሪቃል “ስለሰላም” መሆኑን አመልክተው፣ ሚኒስቴር መስሪያ ቤታቸው በሰላም ዙሪያ ከሚሰሩ አካላት ጋር በትብብር ለመንቀሳቀስ ዝግጁ መሆኑን ጠቁመዋል።
በዚህ የአዲስ ዓመት ባዛር እና ኤክስፖ ሸማቹ የሕብረተሰብ ክፍል በዓልን ምክንያት አድርጎ ከሚገጥመው  የዋጋ ንረት በተመጣጣኝ እና በቅናሽ ዋጋ ከራሱ ከአምራቹና ከአስመጪው የሚገበያይበት እንደሆነ ተጠቅሷል። የተለያዩ የመዝናኛ፣ የምግብ እና የመጠጥ ፕሮግራሞች እምደሚገኙበት በተነገረለት በዚህ ባዛርና ኤክስፖ፣ ከ2 ሺህ በላይ አስመጪና ሻጮች እንደሚሳተፉበት ተገልጿል።
በባዛርና ኤክስፖው ላይ በቀን ከ7 ሺህ እስከ 10 ሺህ ሸማቾች እንደሚገኙ የተገመተ ሲሆን፣ ዕውቅ የኪነ ጥበብ ባለሞያዎች የሙዚቃ ስራዎቻቸውን ለታዳሚዎች ያቀርባሉ ተብሏል። ኢትዮ ቴሌኮም እና ዳሽን ባንክን ጨምሮ፣ በርካታ ተቋማት ባዛር እና ኤክስፖው አጋር እንደሆኑም ተጠቅሷል።

ዕውቁ ምሁር ፕ/ር አንድርያስ እሸቴ (ፕ/ር) ባደረባቸው ሕመም በሕክምና ሲረዱ ቆይተው  ከትላንት በስቲያ ሐሙስ ነሐሴ 23 ቀን 2016 ዓ.ም. ከዚህ ዓለም በሞተ መለየታቸው ተዘግቧል። እኚሁ ምሁር በአወዛጋቢነታቸው የሚታወቁት ምሁሩ፤ በተለያዩ የአገር ውስጥ እና የውጭ አገር የትምሕርት ተቋማት በመምሕርነት ማገልገላቸው በሰፊው የተወሳላቸው ምሁር ነበሩ።
ፕ/ር አንድርያስ  ከአባታቸው ከአቶ እሸቴ ተሰማ እና ወይዘሮ መንበረ ገብረማርያም የካቲት 23 ቀን 1937 ዓ.ም. የተወለዱ ሲሆን፣ ሶስተኛ ዓመታቸውን እስኪደፍኑ ድረስ ከወላጆቻቸው ጋር ቆይተው፣ ከአጎታቸው አቶ ጀማነህ አላብሰው ዘንድ ቀሪ የልጅነት ዕድሜያቸውን አሳልፈዋል። የአጎታቸው የቤተ መጽሐፍት ባለሞያ መሆን በቀሪ የሕይወት ዘመናቸው የሙጥኝ ብለው ለገፉበት ጥልቅ የንባብ ልማዳቸው የራሱን አስተዋጽዖ ማበርከቱን ምሁሩ በአንደበቴቸው የመሰከሩት ዕውነታ ነው። እንዲሁም የታሪክ ተመራማሪው ሪቻርድ ፓንክረስት (ዶ/ር) ቤተሰብ ጥብቅ ወዳጅ መሆናቸውም ምሁራዊ ጎዳናቸውን እንደጠረገላቸው ይጠቀሳል።
ከአንደኛ እስከ 12ኛ ክፍል ድረስ በዳግማዊ ምኒልክ ትምሕርት ቤት የተማሩት አንድርያስ  ገና በልጅነታቸው ባመጡት የላቀ የትምሕርት ውጤት ከቀዳማዊ አጼ ሀይለ ሰላሴ እጅ ሽልማት ተቀብለዋል፡፡
ብሩህ አዕምሮ እና ልዩ የንባብ ፍቅር የነበራቸው ስለነበሩም፣ የሁለተኛ ደረጃ ትምሕርታቸውን በ16 አመታቸው ሲያጠናቅቁ ባገኙት ነጻ የትምሕርት እድል ወደ አሜሪካን አገር በመሄድ የዩኒቨርሲቲ ትምህርታቸውን ተከታትለዋል። በዊሊያምስ ኮሌጅ በፍልስፍና የመጀመሪያ ዲግሪያቸውን በ1958 ዓ.ም በማዕረግ ሲያጠናቅቁ፣ ከወቅቱ የአሜሪካ ፕሬዝዳነት አይዘንሃወር እጅ ዲግሪያቸውን በመቀበል ተመርቀዋል፡፡ ቀጥሎም ለድሕረ ምረቃ ፕሮግራም ወደ የል ዩኒቨርሲቲ የሄዱ ሲሆን፣ በየል ቆይታቸው የኢትዮጵያ ተማሪዎች ማሕበር በሰሜን አሜሪካ ሲመሰረት በማሕበሩ ውስጥ ንቁ ተሳታፊ ነበሩ፡፡አንድርያስ (ፕ/ር) የያኔውን የተማሪዎች ንቅናቄ ሲያወሱ በቁጭት፣ “አገሪቱን ከጠቀምነው ይልቅ የበደልነው ነገር ከፍተኛ ይመስለኛል፤ በፖለቲካ እልቂቶች አገሪቱ የተማረውን ዜጋዋን በማጣቷ እስካሁን ድረስ ተጎድታለች” ይላሉ።
በ1950ዎቹ ወደ ኢትዮጵያ ከተመለሱ በኋላ፣ በያኔው ቀዳማዊ ሃይለ ስላሴ ዩኒቨርሲቲ ኮሌጅ በማስተማር ስራ ላይ ተሰማርተው ነበር። እንደገና ወደ አሜሪካ ተመልሰው በመሄድ ከፍተኛ ተቀባይት በነበራቸው ‘የልሂቃን ናቸው’ በተባሉ የትምሕርት ተቋማት አስተምረዋል፡፡ ካስተማሩባቸው ተቋማት ውስጥም ዩሲኤልኤ UCLA (ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ካሊፎርኒያ፣ ሎስ አንጀለስ)፣  በርክሌይ፣  ፔንሲልቫኒያ ዩኒቨርሲቲ፣ ብራውን  ዩኒቨርሲቲዎች ይገኙበታል፡፡
በአሜሪካ አገር ቆይታቸው ከሌሎች የኢትዮጵያ የወቅቱ ፖለቲካ ከሚያሳስባቸው ሰዎች ጋር በመመካከር፣ ምሁራዊ እና ፖለቲካዊ ተዋስዖ የሚደረግበት ‘እምቢልታ’ የተሰኘ መጽሔት ላይ ሰርተዋል። የዚህ መጽሔት አንደኛው ባልደረባ የነበሩት ፖለቲከኛው አቶ ያሬድ ጥበቡ በይፋዊ የማሕበራዊ ትስስር ገጻቸው ላይ ስለአንድርያስ እሸቴ (ፕ/ር) እንዲህ ሲሉ ምስክርነታቸውን ሰጥተው ነበር፣
“በእምቢልታ መፅሔት ህትመት ዓመታት ለጥቂት ወራት በቅርብ ለማወቅ የቻልኩት ሰው፤ ጨዋታና ለዛ የነበረው የማይጠገብ ምሁር ነበር። በሃሳብ ሲጋጭም እስከ መጨረሻው መከራከር፣ ካስፈለገም በዚያች በትንሽ ቁመናውም ቢሆን ለመጋተርም የማይመለስ ሰው እንደነበር በአንድ ወቅት ከፕሮፌሰር መስፍን አርአያ ጋር የነበራቸውን መካረር  አይቻለሁ። የፀቡን ያህል ይቅር ብሎም ሲታረቅ ልባዊ እንደነበርም አይቻለሁ”
ግንቦት 20 ቀን 1983 ዓ.ም. የኢትዮጵያ ሕዝቦች አብዮታዊ ግንባር (ኢሕአዴግ) አገሪቱን ሲቆጣጠር ወደ አገራቸው ተመልሰው በመምጣት፣ በ1980ዎቹ ዓመታት በሕገ መንግስት አርቃቂ ኮሚሽን እና በኢንተር አፍሪካ ግሩፕ ውስጥ ሰርተዋል። ከ1995 እስከ 2003 ዓ.ም. ድረስ ለስምንት ዓመታት ያህል የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ፕሬዘዳንት ሆነው ሲያገለግሉ ቆይተው፣ ከየካቲት 25 ቀን 2003 ዓ.ም. ጀምሮ ደግሞ ወደ ጠቅላይ ሚስትር ጽህፈት ቤት በመዛወር በሚኒስትር ማዕረግ የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ዜናዊ አማካሪ ሆነው ተሾመው አገልግለዋል።
ፕ/ር አንድርያስ እሸቴ ከቀድሞ ባለቤታቸው ወይዘሮ እሙዬ አስፋው በትዳር በቆዩባቸው ዓመታት፣ የአንድ ወንድ ልጅ (አሉላ አንድርያስ) አባት ነበሩ።

ሕልፈተ ሕይወቱ ድንገተኛ መሆኑ ለበርካታ ወዳጆቹ እና አድናቂዎቹ አስደንጋጭ ነበር። የቴአትር እና የፊልም ባለሞያው ኩራባቸው ደነቀ በሚመጡት ዓመታት በርካታ የኪነጥበብ ስራዎችን ለመስራት አቅዶ ሲንቀሳቀስ መክረሙን የሚያውቁ ሁሉ ሐዘናቸው ከባድ ሆኗል።
አርቲስት ኩራባቸው ደነቀ የተወለደው በ1957 ዓ.ም. በሐረር ከተማ፣ ልዩ ስሙ ሸንኮር በሚባለው መንደር ውስጥ ነበር። አርቲስት ኩራባቸው ደነቀ በትወና በመድረክ ቴአትሮች ላይ ከ1982 ዓ.ም. ጀምሮ ከተሳተፈባቸው ስራዎች መካከል፤ በሕፃናትና ወጣቶች ቴአትር  ‘የዝናቧ እመቤት’ እና ‘የገንፎ ተራራ’ ቴአትሮች፤ በአገር ፍቅር ቴአትር ‘የጨረቃ ቤት’፣ ‘ዓይነ ሞራ’፣ ‘ንጉሥ ሊር’፣ ‘ፍሬሕይወት’፣ ‘ጥሎሽ’፣ ‘አሉ’፣ ‘ጣውንቶቹ’፣ ‘ከራስ በላይ ራስ’ እና ‘የሸክላ ጌጥ’ ቴአትሮች፤ በአዲስ አበባ ቴአትርና ባሕል አዳራሽ ‘የጫጉላ ሽርሽር’ ቴአትር፤ በራስ ቴአትር ‘ቅርጫው’ ቴአትር ይገኙበታል።
ኩራባቸው ተዋናይ ብቻ ሳይሆን ዳይሬክተርም ጭምር ነበር። ከዳይሬክቲንግ ስራዎቹ፣ ይልቁንም ካዘጋጃቸው የመድረክ ቴአትሮች በአገር ፍቅር ቴአትር ‘ስጦታ’፣ ‘ጥሎሽ’ እና ‘መዳኛ’ ቴአትሮች፤ በአዲስ አበባ ቴአትርና ባሕል አዳራሽ ‘ሶስና’፣ ‘አንድ ክረምት’፣ ‘ጥቁሩ መናኝ’  እና ‘የጫጉላ ሽርሽር’ (ዝግጅቱ በቴአትሩ ተዋንያን ነበር) ቴአትሮች፤ በራስ ቴአትር ‘ትንታግ’ የተሰኘ ቴአትር በማዘጋጀት ተሳትፏል።
በሌላ በኩል፤ ካዘጋጃቸው ሙዚቃዊ ድራማዎች መካከል፣ በተለይ በአንጋፋዋ አርቲስት አስናቀች ወርቁ ህይወት ላይ ተመስርቶ የተፃፈውና ያዘጋጀው  ‘አስናቀች ኢትዮጵያ’ የተሰኘው ስራ በጉልሕ ይጠቀሳል። በበርካታ የራዲዮ ድራማዎች ላይ በተለይም፣ ደራሲ ሃይሉ ጸጋዬ በጻፋቸውና በቅዳሜ መዝናኛ ፕሮግራም በተላለፉት በአብዛኛዎቹ ላይ ተሳትፏል።
በእነዚህ የኪነጥበብ ስራዎች ሳይወሰን፤ የቴሌቪዥን ድራማዎች ‘ገመና 1’ እና ‘ገመና 2’፣ እንዲሁም ‘እረኛዬ’  ድራማዎች በርካታ አድናቂዎችን ያፈሩለት ስራዎች ናቸው። አርቲስት ኩራባቸው ደነቀ ከወይዘሮ አስቴር ታደሰ ጋር በ1985 ዓ.ም. በጋብቻ ተጣምሮ፣ ሁለት ወንዶች እና አንዲት ሴት ልጆች አፍርቷል።
ባሳለፍነው ሰኞ ነሐሴ 20 ቀን 2016 ዓ.ም. በድንገት ሕይወቱ ያለፈው አርቲስት ኩራባቸው፣ በነጋታው ማክሰኞ የቀብር ስነስርዓቱ ጓደኞቹ፤ የስራ ባልደረቦቹ እንዲሁም ሌሎች አርቲስቶች፣ ብሎም በርካታ ሕዝብ በተገኘበት በቀጨኔ መድሃኔዓለም ቤተክርስቲያን ተፈፅሟል።

        በተመሳሳይ በበርካታ ፊልሞች ላይ በመተወን የሚታወቀው አርቲስት ጌታቸው እጅጉ (ባቡጂ)፤ ባለፈው ቅዳሜ ነሐሴ 18 ቀን 2016 ዓ.ም ከዚህ ዓለም በሞት የተለየ ሲሆን፤ የቀብር ስነ ስርዓቱ ሰኞ ዕለት በቅዱስ ዮሴፍ ቤተክርስቲያ ንተፈጽሟል።
‘ሼፉ 2’፣ ‘ወደልጅነት’፣ ‘ጀማሪሌባ’፣ ‘ዕድሜለሴት’ የተሰኙና ሌሎች ከ60 በላይ ፊልሞች ላይ በመተወን በሙያው ለሀገሪቱ የራሱን አስተዋፅዖ አበርክቷል፡፡
በጥልቅ አንባቢነቱ ስሙ የሚነሳው ጌታቸው፤ መጽሐፍትን ስለመተርጎሙ፣ በብዕር ስም አዲስ አድማስ ጋዜጣ ላይ ስለመጻፉም በተለያዩ ጊዜያት መግለጹ አይዘነጋም፡፡