ጐራዴን፣ እጀታዋን የያዘ ያሸንፋል

                    ***

(የትግሪኛ ተረት) በዓላት ሁሉ ቢሰባሰቡ መስቀልን አያህሉም!

ቂል ከሰረቋት በኋላ ትነግዳለች!

ያለ የማያልፍ ይመስለዋል፣ ያለፈ ያልነበረ ይመስለዋል!

(የጉራጊኛ ተረት)

                     ***

ሞኝ ባል ሚስቱን ይስማል!

ዕዳ የሌለበትን ድህነትና በሽታ የሌለበትን ክሳት የመሰለ የለም (የወላይታ ተረት)

ያለ ጊዜዋ የበቀለች ማሽላ፣ ወይ ለወፍ ወይ ለወንጭፍ! (የአማርኛ ተረት)

አንድ የጃፓኖች ተረት እንደሚከተለው ይተረታል፡፡ ከዕለታት አንድ ቀን ዛፍ ላይ በመውጣት በጣም ድንቅና አንደኛ የተባለ ሰው ነበረ፡፡ ምስኪን ደሃ ነው፡፡ ግን ባለሙያ ዛፍ - ወጪ ነው፡፡ አንድ እጅግ ረዥም የሆነ ዛፍ ላይ እንዲወጣ፣ ላንድ ሌላ ሰው ሊያስተምር መመሪያ እየሰጠው ነበር፤ አሉ፡፡ የሚማረውን ዛፍ-ወጪ ከላይ ከላይ ያሉትን ቅርንጫፎች እንዲቆርጣቸው፤ ትዕዛዝ ሲሰጠው፤ “በል፤ በጣም ከፍ ያሉትን ቅርንጫፎች በደንብ ቁረጣቸው” አለው፡፡ ዛፍ-ወጪው ተማሪም እንደታዘዘው የጫፍ የጫፎቹን ቅርንጫፎች ቆረጠ፡፡ እየቆረጠ ሳለ ግን ታች ወርዶ ሊከሰከስ የሚያስችልበት በጣም አንሸራታች ጫፍ ላይ ደረሰ! አስተማሪ ሆዬ አደጋ ላይ ሊወድቅ መድረሱን እያየ ዝም አለ፡፡ የዛፍ አወጣጥ ተማሪው እንደምንም አንሸራታቹን ቦታ አልፎ መውረድ ጀመረ፡፡

መሬት ሊደርስ በጣም ጥቂት ሲቀረው፤ “ተጠንቀቅ! የምትረግጠው እርከን እንዳያንሸራትትህ በጣም በጥንቃቄ፤ ውረድ!” አለው አስተማሪው፡፡ ይሄኔ አንድ መንገደኛ ሰማና፤ “ይገርማል! ዋናው አደጋ ጋ ሲደርስ ዝም ብለህ ስታበቃ አሁን ትመክረዋለህ እንዴ? ከዚህ ከፍታማ እራሱ በመረጠው መንገድ ዱብ ሊል ይችላል” አለና ጠየቀው፡፡ “ዋናው ነጥብ እሱ ነው፡፡ ሰውዬው በጣም አደገኛ ከፍታ ላይ ሳለማ ከአሁን አሁን ወደቅሁኝ በሚል ሥጋት፣ እራሱ ይጠነቀቃል፡፡ እራሱ ለራሱ ይፈራል፡፡ አሁን መሬት ሊደርስ ሲል ግን ሀሳቡን ጥሎ፣ ሰውነቱን ያላላና ሁሉን ይንቃል! ይሄኔ ነው አደጋ ያለው! ሁሌ ስህተቶች የሚሠሩት ሰዎች ቀለል ያለ ቦታ ሲደርሱ ነው” ይህንን ሀሳብ ያቀረበው አስተማሪ ሰው በጣም ደሀ ከሆነ መደብ የተፈጠረ ሰው ነው፡፡ የተናገረው ነገር ግን ከጠቢባን ደረጃ የሚመደብ ነው፡፡ በእግር ኳስ ጨዋታም ላይ ይሄ አባባል ሚዛን የሚደፋ ነው፡፡ በጣም ከሚያጨናንቅ አዳጋች ሁኔታ ውስጥ ኳሷን ካራቁ በኋላ፤ የምትቀጥለው ኳስ ቀላል ትመስላለች፡፡ ያለ ጥርጥር ግን ብዙ ጊዜ ኳሷን ይስቷቷል!

                                                        ***

ዛፍ አወጣጥ የሚያስተምረን ሰው አወራረድ ያስተምረን ዘንድ እንመኝ፡፡ የወጣ ሁሉ አይቆይም፡፡ የቆየ ሁሉ ደግሞ መውረድ አይቀርለትም፡፡ በአናቱ ቅቤ ጣል ያለበት ሽሮ ከበላን በድህነታችን ላይ ካፒታሊዝም ሥርዓት እንደመጨመር ነው፡፡ የታደልን እኛ ብቻ ነን ብንል ምፀቱ አይገለንም!! በአናቱ ከሚጨመር ሥርዓት ያድነን!! አንድ ኢትዮጵያዊ ፀሀፊ የሮዛ ሉክሰምቡርግን አስተሳሰብ በመጥቀስ የነቆጠውን፤ ስለ ምርጫ ስናስብ አቅም ይሆነን ዘንድ አሁን እናስበው፡- “ነፃነት፣ ቁጥራቸው የፈለገውን ያህል በርካታ ቢሆን፣ ለመንግሥት ደጋፊዎችና ለፓርቲ አባሎች ብቻ የሚሰጥ መብት አይደለም፡፡ ነፃነት ሁልጊዜም የተለየና ተቃዋሚ ሀሳብ ያለው ወገን መብት ነው፡፡ ይህን የምለው ለፍትህና ለርትዕ፣ ልዩና አምልኮ - ባዕዳዊ ፍቅር አድሮብኝ አይደለም፡፡ የፖለቲካ ነፃነት ህብረተሰብን የሚያድሰው፣ በዚህ ሀቅ ላይ ሲመሰረት ብቻ በመሆኑ ነው፡፡ ነፃነት የተወሰኑ ምርጥ ወገኖች ልዩ-መብት (ፕሪቪሌጅ) ከሆነ የይስሙላ ነፃነት ነው የሚሆነው፡፡ ከላይ የጠቀስነው አበሻ ፀሀፊ፤ የምርጫውን አሀዝ ብቻ ሳይሆን የህዝቡን ልብ እንገነዘብ ዘንድ የሚከተለውን እንመርምር ይለናል፡- “ወድቀው ከታሪክ ፊት በሀፍረት ሊሰናበቱ ሳምንት ሲቀራቸው ሁሉ 98 ከመቶ በሆነ ድምፅ ይመረጡ የነበሩት የምስራቅ አውሮፓ “ዲሞክራቶች” ነበሩ፡፡ “ዲሞክራሲያዊ ምርጫ”ን የይስሙላ ያደርገው የነበረውም ይኸው ነው፡፡ 90 በመቶም በላይ ድምፅ እያገኘ በሕዝብ ዘንድ ይጠላ የነበረውን የ (ምስራቅ) ጀርመን ኮሙኒስት ፓርቲ አስመልክቶ “ሕዝቡ ሌላ ፓርቲ መምረጥ ካልቻለ፣ ፓርቲው ሌላ ሕዝብ ይምረጣ እንግዲህ” ብሎ ቀልዶ ነበር ቤርቶልድ ብሬሸት፡፡” ለለውጥ ያህል ደግሞ የዛሬን ትንተና በተረቶቻችን ግንዛቤ እናጅበው፡፡ ስለ ፊውዳላዊ ሥርዓት ቅሪታችን ይህን ልብ እንበል፡- እንኳን ራሳቸውን ተመተው፣ ምንጊዜም ካሣ ተቀባይ ናቸው!! ስለምርጫችን ይህን ልብ እንበል፡- ልቅደም እንጂ፣ የሩጫ መልክ አለው ወይ! እማሆይ የተቆረጠ ማሽላ ይጠብቃሉ እናቷ መራቂ ልጇ አሜን ባይ! ቂል ከሰረቋት በኋላ ትንግዳለች ያለጊዜዋ የበቀለች ማሽላ፣ ወይ ለወፍ ወይ ለወንጭፍ ብትሸልም ለሚስትህ፣ ብትፎክር በሠርግህ ዋዜማ! ብትቆርጥ እሾሃም ዛፍ፣ ብትፎክር በሰርግ ዋዜማ! ስለተቃውሞዋችን ይህን አንርሳ አህያ ቢጠፋው ደውላ ገልጦ አየ! ሰለ ጊዜ ምርጫችን ይህንን እናስምር ያለጊዜዋ የበቀለች ማሽላ፣ ወይ ለወፍ - ወይ ለወናፍ ንገሥ ቢሉት ዛሬ ሰንበት ነው አለ፣ ስለ ፕሬሳችን ይሄን በጥልቅ እንመርምር አፌ ዝም ብሎ እጄን ይጐራረሱበታል ስለሙስናችን ይህን እንፀልይ ካመጡ እንበላለን፣ ከሞቱ እንሰማለን፤ አለች የሌባ ማስት ስለ መልካም አስተዳደራችን ይህን እንበል ምን እንዳታደርግ ያሏትን በቅሎ፣ ሙጃ ላይ ያስሯታል ስለ ኢኮኖሚ መብታችን ይህን እንነቁጥ የደሀ ጀርባ በይሰጡኛል ያልቃል? ስለ ፖለቲካ ሥልጣን ይህን ምንጊዜም አንርሣ ጥፍሯን ሳትቆረጥ ቀለበት አደረጉላት ከላይ የርዕሰ አንቀጽ ፍሬ - ርዕስ ያደረግናቸው ተሰብስበው የነገ ምርጫችንን ይባርኩልን ዘንድ እንፀልያለን!!

ቅዱስ ጊዮርጊስ እና ደደቢት ወደ ሻምፒዮንስ ሊግ እና ኮንፌዴሬሽን ካፕ የሁለተኛው ዙር የማጣርያ ምእራፍ ለመግባት ነገ ወሳኝ የመልስ ጨዋታዎቻቸውን ያደርጋሉ፡፡ በኮንፌደሬሽን ካፕ ተሳታፊ የሆነው ደደቢት ነገ በአዲስ አበባ ስታድዬም በመጀመርያ ዙር የመልስ ጨዋታ የሱዳኑን አልሼንዲ ያስተናግዳል፡፡ ከ2 ሳምንት በፊት ደደቢት የመጀመርያ ጨዋታውን ከአልሼንዲ ጋር በሱዳን አድርጎ 1ለ0 ተሸንፎ የነበረ ሲሆን ነገ በሜዳው ይህን ውጤት ለመገልበጥ 2ለ0 በላይ ማሸነፍ ይጠበቅበታል፡፡በኮንፌደሬሽን ካፑ የመልስ ጨዋታ ከደደቢት እና ከአልሼንዲ የሚያሸንፈው በሁለተኛ ዙር ሊገናኝ የሚችለው ከግብፁ ኢስማኤልያ እና ከማላጋሲው ቲኮ ቦኒ አሸናፊ ነው፡፡ ሁለቱ ክለቦች በመጀመርያ ጨዋታቸው ሲገናኙ 2ለ0 ያሸነፈው ኢስማኤልያ ነበር፡፡ በሌላ በኩል በአፍሪካ ክለቦች ሻምፒዮንስ ሊግ ተሳታፊ የሆነው ቅዱስ ጊዮርጊስ ለመጀመርያ ዙር የመልስ ጨዋታ ከዲጆሊባ ጋር ለመፋለም ወደ ማሊ ዋና ከተማ ባማኮ ትናንት ተጉዟል፡፡

ቅዱስ ጊዮርጊስ ከሁለት ሳምንት በፊት በሜዳው የማሊውን ዲጆሊባ 2ለ0 አሸንፎ እንደነበር አይዘነጋም፡፡ በሻምፒዮንስ ሊጉ የመልስ ጨዋታ ከቅዱስ ጊዮርጊስ እና ከዲጆሊባ የሚያሸንፈው በሁለተኛው ዙር ሊገናኝ የሚችለው ከግብፁ ዛማሌክ እና ከዲ.ሪ. ኮንጎው አኤስ ቪታ አሸናፊ ነው፡፡ ሁለቱ ክለቦች በመጀመርያ ጨዋታ ተገናኝተው 1ለ0 ያሸነፈው ዛማሌክ ነበር፡፡ የአፍሪካ ሻምፒየንስ ሊግ በአዲስ የውድድር አካሄድ ከ15 አመታት በፊት ከተጀመረ ወዲህ ኢትዮጵያን በመወከል ዘንድሮ 10ኛውን ተሳትፎ የሚያደርገው ቅዱስ ጊዮርጊስ ከሁለተኛው ዙር ለማለፍ ተቸግሮ መቆየቱን ስለክለቡ የአህጉራዊ ውድድር ታሪክ በኢትዮፉትቦል ድረገፅ የቀረቡ መረጃዎች ያመለክታሉ፡፡ የአፍሪካ ሻምፒየንስ ሊግ በአዲስ የውድድር አካሄድ ሲጀመር ተሳታፊ ሊሆን የበቃው ቅዱስ ጊዮርጊስ በመጀመሪያው ዙር ከውድድሩ የተሰናበተው በግብፁ ክለብ ዛማሌክ ተሸንፎ ነበር፡፡

ግብፅ ላይ 2ለ0 ተሸንፎ በመልሱ ጨዋታ አንድ አቻ ተለያይቶ 3ለ1 በሆነ ድምር ውጤት ተበልጦ ነበር ፡፡ ቀጣይ ተሳትፎውን ያገኘው ከ2 የውድድር ዘመናት በኋላ ነበር፡፡ በቅድመ ማጣሪያው የኡጋንዳውን ቪላ ካምፓላን 5ለ2 በሆነ ድምር ውጤት ረትቶ አለፈ፡፡ ከዚያ በኋላ በመጀመሪያው ዙር ከቡሩንዲው ክለብ ቪታሎ ተገናኘ፡፡ ከሜዳው ውጭ 2ለ2 አቻ ቢለያይም በሜዳው 2ለ1 ተሸንፎ በድምር ውጤት በቪታሎ ተበልጦ ወደቀ፡፡ በቀጣዩ የውድድር ዘመን ደግሞ በቅድመማጣርያው ነው ውድደሩን የተሰናበተው፡፡ ከኬንያ ተስካር ጋር ተገናኝቶ አዲስ አበባ ላይ 1ለ1 ኬንያ ላይ ደግሞ ያለግብ አቻ ተለያይቶ ከሜዳ ውጭ ባገባ በሚለው ህግ መሰረት ተስካር ሊያልፍ በቅቷል፡፡በ2003 እኤአ ላይ በሻምፒዮንስ ሊጉ የመሳተፍ እድል ባገኘበት ወቅትም ቅድመ ማጣሪያውን ማለፍ አልቻለም፡፡

በኡጋንዳ ክለብ አዲስ አበባ ላይ 3ለ1 ተሸንፎ ከሜዳው ውጭ 1ለ0 ቢያሸንፍም አላለፈም፡፡ በ2004 እኤአ ላይ በመጀመሪያ ዙር ከውድድሩ ሲሰናበት በሱዳኑ አልሂላል ኦምዱርማን ተሸንፎ ነበር፡፡ በመጀመሪያው ጨዋታ በሜዳውና ደጋፊው ፊት 2ለ1 ተሸንፎ ስለነበር ካርቱም ላይ አንድ አቻ መለያየቱ ሊያሳልፈው አልቻለም፡፡በ2006 እኤአ የሻምፒዮንስ ሊግ ተሳትፎው በመጀመሪያው ዙር የተገናኘው ከግብፁ ኢኤንፒፒአይ ጋር ነበር ፡፡ ከሜዳው ውጭ 0ለ0 በመለያየት በሜዳው ደግሞ 1ለ0 በማሸነፍ ወደ ሁለተኛው ዙር ገባ፡፡ ያጋጠመው የጋናውን ኸርትስ ኦፍ ኦክ ነበር፡፡ በሁለተኛው ዙር የመጀመሪያ ጨዋታ አዲስ አበባ ላይ 4ለ0 በሆነ ውጤት ሀርትስ ኦፍ ኦክን አሸነፈ፡፡ በመልሱ ጨዋታ ግን ያልተጠበቁ ክስተቶች ተፈጠሩ፡፡ በጊዮርጊስ ላይ በጋና ዋና ከተማ አክራ እንግልት ደረሰበት፡፡

የጨዋታው ዳኛ አወዛጋቢ ውሳኔዎችን አሳለፉ፡፡ ባለሜዳዎቹ 2ለ0 እየመሩ ተጨማሪ የፍፁም ቅጣት ምትም አገኙ፡፡ በዚህ ወቅት በደሉን መቋቋም ያልቻሉት የቅዱስ ጊዮርጊስ ተጫዋቾች የኦህንጃን ስታድየምን ሜዳን ጨዋታው ሳይጠናቀቅ አቋርጠው ወጡ፡፡ የውድድሩ አስተዳዳሪ ካፍ ውሳኔም ወደ ጋናው ክለብ አጋደለ፡፡ ቅ/ጊዮርጊስ ወድቆ ኸርትስ ኦፍ ኦክ እንዲያልፍ ተደረገ፡፡በተከታዩ የውድድር ዘመን በ7ኛው የሻምፒዮንስ ሊግ ተሳትፎ ቅዱስ ጊዮርጊስ በመጀመርያ ዙር የኮንጎ ብራዛቪሉን ኤቶል ዲ ኮንጎን በማስተናገድ 1ለ0 አሸነፈ፡፡ በመልሱ ጨዋታ ግን 2ለ0 ተሸነፉ ፡፡

ከዚህ በኋላ በቀጣዮቹ ሁለት የውድድር ዘመናት በኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን ውስጥ በተፈጠረው ውዝግብ ምክንያት ፊፋ ሀገሪቱን ከማንኛውም ኢንተርናሽናል ውድድር በማገዱ ቅ/ጊዮርጊስም መሳተፍ በነበረበት ሻምፒዮንስ ሊግ ላይ በ2009 እኤአ ላይ ሣይሳተፍ ቀረ፡፡ በ2010 እኤአ ላይ ወደ የአፍሪካ ሻምፒዮንስ ሊግ ውድድር ቅዱስ ጊዮርጊስ ተመለሰ፡፡ በቅድመ ማጣርያ የተደለደለው ከሱዳኑ ኤልሜሪክ ጋር ነበር፡፡ የመጀመሪያው ጨዋታ አዲስ አበባ ላይ ሁለቱ ክለቦች አንድ እኩል አቻ ተለያዩ፡፡ የመልሱ ጨዋታ በኤልሜሪክ ስታዲየም ሲደረግ ቅ/ጊዮርጊስን 3ለ1 ተሸንፎ ከውድድሩ ተሰናብቷል፡፡ ነገስ ምን ይገጥመው ይሆን?

የ2005 ዓ.ም የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ ‹መለስ ዋንጫ› የመጀመርያ ዙር ትናንት የተጠናቀቀ ሲሆን ነገ በጊዮን ሆቴል በሚደረግ ስብሰባ አጠቃላይ ሂደቱ ሊገመገም ነው፡፡ የሊጉ ውድድር ዘንድሮ በኢትዮጵያ ብሄራዊ ቡድን የአፍሪካ ዋንጫ ተሳትፎ እና የዓለም ዋንጫ የማጣርያ ግጥሚያ እንዲሁም ቅዱስ ጊዮርጊስ እና ደደቢት በአህጉራዊ ውድድሮች በነበራቸው ተሳትፎ በተደጋጋሚ እየተቋረጠ ፉክክሩ ከመደብዘዙም በላይ፤ በተመልካች ድርቅ እና በየስታድዬሙ በሚያጋጥሙ የዲስፕሊን ግድፈቶችም አስቀያሚ ገፅታ የተላበሰ ነበር፡፡ የ2005 ዓ.ም የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ ‹መለስ ዋንጫ› የመጀመርያ ዙር ሲጠናቀቅ እሰከ 13ኛ ሳምንት በተደረጉ 85 ጨዋታዎች 186 ጎሎች ከመረብ ሲያርፉ በሊጉ አንድ ጨዋታ በአማካይ 2.19 ጎሎች ሲመዘገቡ ቆይቷል፡፡ የኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌደሬሽን ለስፖርት አድማስ በላከው መግለጫ እንዳመለከተው የሊጉ የመጀመርያ ዙር አፈፃፀም ነገ በግዮን ሆቴል ሲገመገም በስብሰባው ላይ የክለቦች የቦርድ ሰብሳቢዎች ወይም ፕሬዝዳንቶች እንዲሁም ስራ አስኪያጆቻቸው እንደሚሳተፉ ይጠበቃል፡፡

በሌላ በኩል የሃገር ውስጥ ተጨዋቾች ዝውውርን በተመለከተ አዲስ የዝውውር ወቅት እንደሚጀመር የፌደሬሽኑ ኢመርጀንሲ ኮሚቴ አሳውቋል፡፡ ኢመርጀንሲ ኮሚቴው መደበኛው የሃገር ውስጥ ተጨዋቾች የዝውውር መስኮት ከየካቲት 30 እስከ መጋቢት 15 መካሄዱን ገልፆ አዲሱ የዝውውር መስኮት ሁለተኛው ዙር ከተጀመረ በኋላ ለ15 ቀናት እንዲካሄድ ወስኗል፡፡ የ2005 ዓ.ም የኢትዮጵያ ፕሪሚዬር ሊግ ‹መለስ ዋንጫ› ሁለተኛ ዙር ሚያዚያ 3 እንደሚጀመር ሲታወቅ አዲሱ የሃገር ውስጥ ተጨዋቾች የዝውውር መስኮት እሰከ ሚያዝያ 18 የሚካሄድ ይሆናል፡፡ በተያያዘ ዜና በፊፋ እውቅና የሚያገኝ የተጨዋቾች ወኪልነትን ለመስራት ለሚፈልጉ አመልካቾች ባለፈው ማክሰኞ ፈተና የተሰጠ ሲሆን ከፊፋ የመጣውን የፅሁፍ ፈተና 5 ሴት እና 15 ወንድ አመልካቾች እንደተፈተኑ ለማወቅ ተችሏል፡፡ ይህ በእንዲህ እንዳለ ባለፈው ሰሞን በአዳማ ከተማ በሚገኘው የአበበ በቂላ ስታዲየም አዳማ ከተማ እና መከላከያ ባደረጉት የሊግ ጨዋታ በተፈጠሩት የዲስፕሊን ግድፈቶች ላይ የሊግ ኮሚቴ ከውድድሩ አመራሮች በቀረበው ሪፖርት መሰረት ልዩ ልዩ መረጃዎችን በመመርመር ጉዳዩን አጣርቶ ውሳኔ መሰጠቱን ለዝግጅት ክፍላችን በላከው መግለጫ አስታውቋል፡፡

በአዳማ ከተማና በመከላከያ ክለቦች መካከል በተደረገው የሊግ ጨዋታ ላይ በተፈጠሩ አለመግባባቶች እና የዲስፕሊን ግድፈቶች ግጥሚያው ለ20 ደቂቃ ተካሂዶ እንደተቋረጠ ይታወሳል፡፡ከኮሚሽነሩ እና ከ4ኛ ዳኛው በቀረበው ሪፖርት መሰረት ዋና ዳኛ ደረጃ ገብሬ ለመከላከያ ቡድን በሰጡት የፍፁም ቅጣት ምት አግባብነት ዙርያ ውሳኔያቸውን በመቀያየር በራሳቸው ላይ ሁከት በመፍጠር ወጥ አቋም ይዘው የዳኝነት ተግባራቸውን ባለመወጣታቸው የሚመለከተው የኢትዮጵያ ብሔራዊ ዳኞች ኮሚቴ ውሳኔ እንዲሰጥበት መወሰኑን የሊግ ኮሚቴው መግለጫ አመልክቷል፡፡ የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ኮሚቴ ስለጨዋታው መቋረጥ ከዕለቱ የውድድር አመራር አካላት በቀረበው ሪፖርት መሰረት በየአዳማ ከተማ ክለብ ተጨዋቾችና አመራሮች ጨዋታውን አንቀጥልም በማለት ለመጫወት ፍቃደኛ አለመሆናቸውን መገለፁን ጠቅሶ፤ ጨዋታው በእነሱ ምክንያት የተቋረጠ በመሆኑ፤ በኢትዮጵያ የእግር ኳስ ፌዴሬሽን የዲሲፕሊን መመሪያ እና የክለቦች የውድድር ደንብ መሰረት 0 ነጥብና 0 ግብ ተመዝግቦለት ክለቡ በፎርፌ ተሸናፊ እንዲሆን ተወስኗል፡፡

በተጨማሪም ቡድኑ ለፈጸመው ጥፋት በኢትዮጵያ የእግር ኳስ ፌዴሬሽን የዲሲፕሊን መመሪያ ብር 15 ሺህ ብር እስከ ሚያዚያ 9 ቀን 2005 ዓ.ም. 6፡00 ሰዓት ድረስ በቅጣት ገቢ እንዲያደርግ ተወስኗል፡፡ የአዳማ ከተማ ተጨዋች ዳኛውን ጠልፎ በመጣሉ፤ የአዳማ ቡድን አመራር ቡድናችን ጨዋታውን አይቀጥልም በማለት ጨዋታው እንዳይቀጥል እና ለጨዋታው መቋረጥ ምክንያት በመሆናቸው በኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን የዲሲፕሊን መመሪያ መሰረት የዲሲፕሊን ኮሚቴ ውሳኔ እንዲሰጥበት ተወስኗል፡፡ የአዳማ ከነማ ቡድን በጉዳዩ ላይ ያቀረበው የክስ አቤቱታ በተመለከተ የሊግ ኮሚቴው ባስተላለፈው ውሳኔ አንድ የቴክኒክ ክስ የሚመሰረትበትን መስፈርት ስላላሟላ ከደንብ ውጭ ተመዝግቦ የቀረበ የክስ አቤቱታ በመሆኑ ክሱ ውድቅ እንዲሆን መወሰኑንም አስታውቋል፡፡ በሌላ በኩል የኢትዮጵያ ፕሪሚየር ሊግ ኮሚቴ የመከላከያ ቡድንን በተመለከተ ባሳለፈው ውሳኔ ክለቡ ጨዋታውን ለመቀጠል ፍቃደኛ ሆኖ እያለ የአዳማ ከነማ ቡድን ጨዋታውን ለመቀጠል ፍቃደኛ ባለመሆኑ ዳኛው ያሰናበተው እንደሆነ ገልፆ፤ በኢትዮጵያ እግር ኳስ ፌዴሬሽን የዲሲፕሊን መመሪያ መሰረት በፎርፌ አሸናፊ ሆኖ 3 ነጥብና 0 ግብ እንዲመዘገብለት ወስኗል፡፡

ዲያቆን ዳንኤል ክብረት በተለያዩ ማህበራዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ባህላዊና ሃይማኖታዊ ጉዳዮች ዙርያ መጣጥፎች የሚያቀርብበት “የዳንኤል ዕይታዎች” የጡመራ መድረክ (Blog) የተመሠረተበት ሶስተኛ አመት ሚያዚያ 5 ቀን 2005 ዓ.ም በአዲስ አበባ አክሱም ሆቴል አዳራሽ ከቀኑ 7፡00 ሰዓት ጀምሮ በሚካሄድ ፕሮግራም እንደሚከበር ተገለፀ፡፡ በዕለቱ በሚካሄደው ፕሮግራም ላይ “የዳንኤል እይታዎች” ጡመራ ላይ የቀረቡ ጽሑፎች ቅኝት፣ የኢትዮጵያውያን ማህበራዊ ድረ ገፆች ዳሰሳ፣ የማህበራዊ ሚዲያ ህጋዊና ሥነ ምግባራዊ ሃላፊነት በሚሉና ተያያዥ ርዕሰ ጉዳዮች ዙርያ ጥናታዊ ጽሑፎች እንደሚቀርቡና ሰፊ ውይይት እንደሚካሄድም የፕሮግራሙ አዘጋጆቹ ገልፀዋል፡፡

ከዚህ በተጨማሪ ትውልድን በመቅረጽ ለሀገርና ለህዝብ የሚበጁ በጐ ሥራዎች የሚያከናውኑና ሃሳብ የሚያመነጩ ግለሰቦችና ተቋማት እውቅናና ሽልማት እንደሚሰጣቸው ታውቋል፡፡ ዲያቆን ዳንኤል ክብረት፤ ደራሲና የቤተክርስቲያን ተመራማሪ ሲሆን፤ 16 መፃሕፍትን በግሉ፣ ሶስት መፃሕፍትን ከሌሎች ጋር ለህትመት አብቅቷል፡፡ በብዙ መቶዎች የሚቆጠሩ በተለያዩ ርዕሰ ጉዳዮች ላይ የሚያጠነጥኑ መጣጥፎችንም በጋዜጦችና መፅሄቶች ላይ አስነብቧል፡፡

ፊልሞች በህገወጥ መንገድ እንዳይገለበጡና እንዳይሰረቁ የሚከላከል “የጥበብ ዋርድያ” የተሰኘ ሶፍትዌር መስራቱን የገለፀው ሴባስቶፖል ሲኒማ፤ ከሚቀጥለው ወር ጀምሮ ሥራ ላይ እንደሚውል ሰሞኑን አስታወቀ፡፡ ሶፍትዌሩ ፊልም ሰሪዎች ፊልም በሚያሳዩ ወቅት “ይሰረቅብኛል” ከሚል ስጋት ያድናቸዋል ተብሏል፡፡

ባለፈው ረቡዕ በሴባስቶፖል ሲኒማ መግለጫ የሰጡት ሶፍትዌሩን ያዳበሩ ባለሙያዎች እንዳሉት፤ ሶፍትዌሩ አንድ ፊልም በሕገወጥ መንገድ ሳይገለበጥ በአንድ ጊዜ ብዙ ቦታ እንዲታይ ያስችላል ብለዋል፡፡ ፊልሙ ስንት ጊዜ እንደታየ ጭምር ለማወቅ ያስችላል የተባለው ሶፍትዌር፤ ፊልሞቹን በጥቂት ደቂቃዎች ውስጥ በማስቆለፍ ከስርቆት ስጋት ነፃ እንደሚያወጣ ተገልጿል፡፡

ታዋቂ ራፕሮች ከተለያዩ ኩባንያዎች ጋር በሚሰሯቸው የስፖንሰርሺፕ ውሎች እና ማስታወቂያዎች ሃብታቸውን እያሳደጉ መሆናቸውን ሴለብሪቴኔትዎርዝ አስታወቀ፡፡ የራፕ ሙዚቃን መጫወት፤ ማሳተም እና የተለያዩ የሙዚቃ ዝግጅቶችን በማቅረብ የሚገኘው ገቢ እጅግ እያነሰ መምጣቱን ዘገባው አመልክቷል፡፡ ሴሌብሪቲ ኔትዎርዝ ከሙዚቃ ውጭ የእውቅ ራፕሮች ገቢ በጣም እያደገ መምጣቱን ያመለከተው የ2013 የዓለም ራፕሮች የሃብት ደረጃን ሰሞኑን ይፋ ሲያደርግ ነው፡፡ ሲን ኮምበስ ወይም ፒዲዲ ባለፈው አንድ አመት በሃብቱ ላይ ተጨማሪ 80 ሚሊዮን ዶላር ገቢ አግኝቷል ያለው ሴሌብሪቲ ኔትዎርዝ 580 ሚሊዮን ዶላር አስመዝግቦ በአንደኝነት እንደሚመራ ገልጿል፡፡

ለፒዲዲ ሃብት ማደግ ከአልኮል መጠጦች አንዱ ከሆነው የቮድካ አልኮል ብራንድ ሲሮክ የተባለ ምርት ላይ በሚሰራው ንግድ ሽያጭ በመድራቱ ነው ያለው ሴሌብሪቲ ኔትዎርዝ ራፕሩ ይህን ኩባንያ ቢሸጥ እስከ 150 ሚሊዮን ዶላር የተጣራ ገቢ ሊያገኝ እንደሚችል ጠቁማል፡፡ ባለፈው አንድ ዓመት በሃብቱ ላይ ተጨማሪ 25 ሚሊዮን ዶላር የጨመረው ጄይዚ በ500 ሚሊዮን ዶላር የሃብት ግምቱ ሁለተኛ ደረጃ ሲይዝ፤ ቢትስ ባይ ድሬ በተባለ የጆሮ ማዳመጫ ምርቱ ያለፈውን አንድ አመት 100 ሚሊዮን ዶላር ገቢ ሰብስቦ የሃብት መጠኑን 360 ሚሊዮን ዶላር ያደረሰው ዶር ድሬ ሶስተኛ ሆኗል፡፡ ሌሎች ራፕሮች ማስተር ፒ በ350 ሚሊዮን ዶላር፤ ሴንት በ260 ሚሊዮን ዶላር፤ በርድ ማን በ150 ሚሊዮን ዶላር፤ ኤሚነም በ140 ሚሊዮን ዶላር፤ ስኑፕ ዶግ በ130 ሚሊዮን ዶላር፤ አይስ ኪውብ በ120 ሚሊዮን ዶላር እንዲሁም ሊል ዋይኔ በ110 ሚሊዮን ዶላር የሃብት መጠን እስከ 10 ያለውን ደረጃ አግኝተዋል፡፡

አንጋፋና ወጣት ከያንያን የግጥም፣ የቅንጭብ ትያትር፣ የወግና ሌሎች የኪነጥበብ ሥራዎቻቸውን በጃዝ ሙዚቃ ታጅበው የሚያቀርቡበት “ግጥም በጃዝ” ሃያ አንደኛ ዝግጅት የፊታችን ረቡዕ ከቀኑ 11፡30 ሰዓት እንደሚካሄድ አዘጋጆቹ ገለፁ፡፡ ባሁኑ ዝግጅት ዶ/ር በድሉ ዋቅጅራ፣ ሞገስ ሀብቱ፣ ምስራቅ ተረፈ፣ በረከት በላይነህ፣ ግሩም ዘነበ ግጥሞቻቸውን ሲያቀርቡ፣ ወ/ሮ ሰሎሜ ታደሰ ዲስኩር እንዲሁም ዲያቆን ዳንኤል ክብረት ወግ ያቀርባሉ፡፡

ሚዩኒክ ሜይዴይ ኢትዮጵያ በሎሬት ፀጋዬ ገብረመድህን ታሪካዊ ተውኔቶች ላይ ነገ ከቀኑ 8 ሰዓት ጀምሮ አምስት ኪሎ በሚገኘው ብሄራዊ ቤተመዘክር ውይይት እንደሚያካሄድ አስታወቀ፡፡ ውይይቱን የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የትያትር ጥበባት መምህር ነብዬ ባዬ ይመሩታል ተብሎ ይጠበቃል፡፡

ጀስቲን ቲምበርሌክ ከ4 ዓመታት በፊት ከላይቭ ኔሽን ጋር በተፈራረመው የኮንሰርት ውል አስገዳጅነት ወደ ሙዚቃ ስራው ሊመለስ መወሰኑን ቢዝነስ ኢንሳይደር ዘገበ፡፡ አርቲስቱ የሙዚቃ ስራውን ለተወሰነ ጊዜያት በማቆም በፊልም ትወና ለማተኮር የነበረውን ፍላጎት ሲገልፅ ቆይቷል፡፡ ከአራት አመት በፊት ላይቭ ኔሽን ከተባለው የኮንሰርት አዘጋጅ ድርጅት ጋር የገባውን ውል በማደስ ጀስቲን ቲምበርሌክ ወደ ሙዚቃ ፊቱን ያዞረው የ20 ሚሊዮን ዶላር ስምምነቱ ስላማለለው እንደሆነ ቢዝነስ ኢንሳይደር በዘገባው አትቷል፡፡ ከእነ ማዶና እና ጄይዚ ጋር በመስራት ዓለም አቀፍ ሽፋን ያላቸውን ኮንሰርቶች የሚያዘጋጀው ላይቭ ኔሽን በውሉ መሰረት ለጀስቲን ቲምበርሌክ በመላው ዓለም ለሚያቀርበው ኮንሰርት 15 ሚሊዮን ዶላር እንደሚከፍል ገልጿል፡፡

ከ4 ዓመት በፊት ጀስቲን ቲምበርሌክ ከላይቭ ኔሽን 5 ሚሊዮን ዶላር ቀብድ ተከፍሎት እንደነበር ያስታወሰው ቢዝነስ ኢንሳይደር ይህን ቀብድ መልሶ ውሉን የማፍረስ መብት ነበረው ብሏል፡፡ ጀስቲን ቲምበርሌክ ከ3 ወራት በፊት ‹‹ዘ 20 /20 ኤክስፒሪያንስ›› በሚል የሰራውን አልበም ለገበያ ካበቃ በኋላ ለተወሰኑ ዓመታት ከሙዚቃ ስራው ለማረፍ ፈልጎ እንደነበር የገለጸው ቢዝነስ ኢንሳይደር ሊመለስ መወሰኑ ያልተጠበቀ መሆኑን አብራርቷል፡፡ ከ2 ዓመት በፊት በትወና ስራው ትኩረት አድርጎ የነበረው የፖፕ ሙዚቀኛው 3ቱን ፊልሞች ‹‹ባድ ቲቸር››፤ ‹‹ፍሬንድስ ዊዝ›› እና ‹‹ኢንታይም›› ተውኖ ነበር፡፡ ባለፈው የፈረንጆች አመት ከክሊንት ኢስትውድ ጋር ትራብል ዊዝ ከርቭ የተባለውን ፊልም የሰራው ጀስቲን ቲምበርሌክ በሆሊውድ ፊልም ሰሪዎች ተፈላጊነት እያገኘ ነበር፡፡

አይረን ማን 3 ከወር በኋላ ይታያል በ2013 በመላው ዓለም ከሚታዩ የሆሊውድ ፊልሞች ከ1 ቢሊዮን ዶላር በላይ ማግኘት በተለይ ለአዲሶቹ ሊከብድ እንደሚችል ተመለከተ፡፡ በ3ዲ በድጋሚ በመሰራት ለእይታ የሚበቁ እና በተከታታይ ክፍል የሚሰሩ ፊልሞች ከ1 ቢሊዮን ዶላር በላይ ለመሰብሰብ ተስፋ አላቸው ተብሏል፡፡ በ3ዲ የተሰሩት ጁራሲክ ፓርክና ስታር ትሬክ ኢንቱ ዘ ዳርክነስ እንዲሁም አይረን ማን 3፣ ፋስት ኤንድ ፊውሪዬስ 6 የቢሊዮን ዶላር ገቢ ግምት ካገኙት ይጠቀሳሉ፡፡ ባለፈው የፈረንጆች አመት 4 ፊልሞች ከ1 ቢሊዮን ዶላር በላይ እንዳስገቡ ይታወሳል፡፡ የሆሊውድ ፊልሞች በ3ዲ በተፈጠረላቸው ውድ የትኬት ዋጋ እና እንደ ቻይና፤ ራሽያ እና ጃፓን የገበያ ከፍተኛ መስፋፋት ማሳየታቸው ከ1 ቢሊዮን ዶላር በላይ ዓለም አቀፍ ገቢ መሰብሰብን ፊልም ሰሪዎች ተስፋ እንዲያደርጉ ምክንያት ሆኗል፡፡

ከፊልም ሰሪ ኩባንያዎች፤ በሰራው ፊልም ዓለም አቀፍ ገቢውን 1 ቢሊዮን ዶላር በፍጥነት በማሳካት ፓርማውንት ፒክቸርስ ግንባር ቀደም ነው፡፡ፐርማውንት ከ4 ዓመታት በፊት ይህን የገቢ ጣራ በ174 ቀናት በማሳካት የመጀመርያውን ደረጃ ይዟል፡፡በመላው ዓለም ከ1 ቢሊዮን ዶላር በላይ ያስገቡ ፊልሞች ብዙዎቹ ተከታታይ እና እንደ ፍራንቻይዝ የሚሰሩ ሲሆኑ ይህን የገቢ ጣራ በመድረስ የተሳካላቸው ፊልሞች ብዛታቸው 15 ነው፡፡ ከእነዚህ 15 ፊልሞች መካከል 11 ያህሉ ባለፉት አምስት አመታት በመላው ዓለም ለመታየት የበቁ ናቸው፡፡

ከ2 ቢሊዮን ዶላር በላይ በማስገባት የምንጊዜም ከፍተኛውን የገቢ ሪከርድ ያስመዘገበው ደግሞ አቫታር በ2.78 ቢሊዮን ዶላር ገቢው እንደሆነ ይታወቃል፡፡ በተያያዘ ከወር በኋላ በመላው ዓለም ለመታየት የሚበቃው አይረን ማን 3 በሚኖረው ትእይንቶች ለቻይና ገበያ ተጨማሪ ቦነሶች ይዟል ተባለ፡፡ በማርቭል ስቱድዮስ በ200 ሚሊዮን ዶላር በጀት የተሰራው ፊልም ለቻይና ፊልም አፍቃሪያን የሚመቹ ትእይንቶች ተጨምረውለታል፡፡ በ2008 እኤአ ላይ ለመጀመርያ ጊዜ የታየው አየርን ማን 1 በመላው ዓለም 585.2 ሚሊዮን ዶላር ያስገባ ሲሆን በ2010 እኤአ ላይ የታየው አይረን ማን 2 ደግሞ 1.3 ቢሊዮን ዶላር ገቢ በዓለም ገበያ ሰብስቧል፡፡