አንድ ኤርትራዊ እዚያው ኤርትራ ቤተ መንግስት ስብሰባ ላይ አንድ ሐሳብ አመጣ፡፡ ይኼ የኤርትራ ሕዝብ ኢትዮጵያዊ ነኝ ይላል፡፡ ኢትዮጵያን ይወዳል፤ ሆኖም ኢትዮጵያን አያውቅም፡፡ እናም እስቲ ገበሬውንም፣ ሠራተኛውንም ተራ ተራ  አስገብተን፣ ወደ  መሃል ሀገር ወደ ደቡብም፣ ወደ ሰሜንም፣ ወደ  ምዕራብም  እየወሰዳችሁ፣ ኢትዮጵያ ሀገሩ ምን እንደምትመስል አሳዩ፡፡ የሚል ሐሳብ አቀረበ፡፡  ኋላም አራት  መቶ አምስት መቶ ሰው በአንድ ጊዜ እያሰባሰብን፣  አሩሲ፣ ሲዳማ፣  ወለጋ በሙሉ ኢትዮጵያ ሀገሩንም ሰውንም እያሳየን፣ እንደ ትውውቅም እንደ ልምድ ልውውጥም የማድረግ ሙከራ አደረግን፡፡  በሌላ ጊዜ ኤርትራ ስሄድ ሰበሰብኩኝና፤ “እንዴት አገኛችሁት ሀገራችሁን?” ብዬ ጠየቅሁ፡፡ በመጀመሪያ በከፍተኛ ጭብጨባ ድጋፋቸውን  አሰሙ፡፡ በኋላም  አመስግነው ሲያበቁ፤ “በእርግጥም ኢትዮጵያን አናውቃትም” አሉ፡፡
ኤርትራ ጥሩ ሀገር አይደለም፤ ትንሽ ሀማሴንና ከረን አካባቢ ካልሆነ በቀር ለም አይደለም፡፡ ሳር የለም፤ ሜዳ የለም፡፡ በምጽዋ እሳት  የሆነ አሸዋ ነው ያለው፡፡ ቆላው አቧራና ሜዳ ነው፤ ሌላው ደግሞ የድንጋይ ተራራ ነው፡፡ አየሩ ሁለት ነው፤ እርር ንድድ ያለ ቆላ እና እላይ ያለው ደጋ፡፡ ደጋው መሬቱ ወጣ ገባ፣ ድንጋያማ ስለሆነ፤ መሬቱ ለእርሻ  ይኼን ያኽል  የሰጠ አይደለም፡፡ ዝናቡ በቋሚነት  እንዲኽ ነው ተብሎ የሚያስተማምን አይደለም፡፡ ደጋው ነፋሻማ ነው፣ አልፎ አልፎ ባልታመነ  መልኩ ኃይለኛ ዝናብ ይዘንባል፣ ሌላ ጊዜ  ጨርሶ ይጠፋል፡፡ ቆላው ግን  በአመዛኙ ዝናብ የለውም፡፡ ስለዚኽ  ቆላው በከብት አርቢነት ነው  የሚኖረው፡፡ ፍየል፣ በጎች፣ ግመሎች እነዚኽን ነው  የሚያረባው፡፡ አብዛኛው  ሕይወቱና የንግድ ግንኙነቱ ከሱዳን ጋር ነው፡፡  ከመሃል ሀገር ጋር ያለው ግንኙነት  ውሱን ነው፡፡
የትግራይ አማጽያን ከመጀመሪያው አንስቶ የቋንቋና የመልከዓ ምድርን ተቀራራቢነት በማስላት ከኤርትራ አማጽያን ጋር  ለመለጠፍ ጥረት አድርገው ነበር፡፡ ኤርትራውያን  ግን “ጥያቄያችን ከትግሬ የተለየ ነው” በማለት የትግራይ አማጽያንን አላቀረቧቸውም፡፡ በመጀመሪያ  ነገር፣ በኤርትራ ከጣሊያኖቹ ጋር ብዙ በመኖር ከሞላ  ጎደል የክልላዊ የሆነ ብሔርተኝነትና ናሽናሊዝም ጎልብቷል፡፡ እውነቱን ለመናገር፣ በጊዜው በነበረው ኤክስፖዠር አኳያም በንቃተ ህሊና ኤርትራውያኑ የተሻሉ ነበሩ፡፡ ወትሮም ካላቸው የተዋጊነት ጸባይ ጋር  ንቃተ-ህሊናቸው ከፍ በማለቱና ለምንድን ነው የምንዋጋው? የሚለውን  ጠንቅቀው ማወቃቸው አድቫንስ  እንዲያደርጉ  አደርጓቸዋል፡፡
የትግራይ ፖለቲከኞች ምንድን ነው ከኢትዮጵያዊነት  ይልቅ ወደ ኤርትራ ወገን የሚስባቸው?  እንዴትስ  ሆኖ ነው እነርሱ ከኤርትራ ጋር  ሊቀላቀሉ  የሚችሉት? ኤርትራ ሌላ፤ ትግራይ  ሌላ! ጣሊያን ኢትዮጵያን በወረረ ጊዜ ቢሆን ሌላውን ይዞ ሲዋጋ ቆይቶ እንደ ተቀሩት የኢትዮጵያ ግዛቶች እነርሱንም ጥሎ ነው የወጣው፡፡ ከኤርትራው ጋር  ስናስተያየው፣  ትግራይ በምንም ምክንያት ከኢትዮጵያ የሚገነጠልበት ምክንያት የለም፡፡
ከእዚያ በላይ ኤርትራውያን እርስ በእርስ ስለሚተባበሩ፣ እነርሱን (የትግራይ አማጽያንን) እንደ በለጧቸው ሁሉ እኛንም  ብዙ  እንዲያስከፍሉን አቅም ሆኗቸዋል፡፡ በሌላ በኩል፤ የትግራይ አማጽያን (ወያኔዎች) በብሔርተኝነት፣ አማራን በመጥላት፣ ታሪክ እየቆጠሩ  “ጥንት እኛ ነበርን አክሱምንና ሌላን ሌላን የገነባን፣ ያለንን ሥልጣንና ኃያልነታችንን የነጠቀን አማራ ነው” የሚል አጓጉል ነገር በህብረተሰብ ውስጥ ለመርጨት ይጥሩ ነበር፡፡
የኤርትራ አማጽያን መጀመሪያም በንጉሡ ዘመንና በለውጡ ሂደት ወቅት ሠራዊታችን ተመናምኖ፣ ተዳክሞ በነበረበት ጊዜ እየገፉ እየገፉ ብዙ አስከፍለውን ነው አስመራን የከበቡት፡፡ እንደሚታወቀው ሁለቱም አንድ  ቋንቋ ተናጋሪዎች ናቸው፡፡ ሁለቱም አምሳያ ቢሆኑም በየራሳቸው የመኖሪያ ክልል የሚኖሩ ሕዝቦች ናቸው፡፡ ከዚኽም በተጨማሪ በየትም አካባቢ ሊፈጠር እንደሚችለው በታሪክ፣ በኑሮና፣ በህይወት ዘይቤ ሁለቱ የተለያዩ ናቸው፡፡ ይኼም ሁኔታ በአብዛኛው ከጊዜ በኋላ  በውጭ ኃይሎች ጣልቃ ገብነትና በወረራ የተፈጠረ ነው፡፡ የሰሜኑን ክልል ጣልያኖችም፣ ግብፆችም፣ ዐረቦችም እየተመላለሱ ብዙ ችግር የፈጠሩበት ሆኖ የኖረ በመሆኑ፣ ያ ሁኔታ በሁለቱ ሕዝቦች መካከል ልዩ ልዩ  መልክ ከማላበሱ ባሻገር፣ በክልሉ ከፍ ያለ የውጊያ ልምድ ሰጥቷል፡፡  የአካባቢያዊነት ስሜትንና የብሔርተኝነትን ባኅርይ ፈጥሯል፡፡ ለዚህ  ሁሉ ምክንያት በዚያም ሆነ በዚህ በኩል “አንበገርም ሀገር አናስወርርም” ከሚል መከላከል፣ የረጅም ጊዜ የተዋጊነት ሥነ-ልቦና ተገንብቷል፡፡
በአልበገርም  ባይነት ለብዙ ሺህ ዓመታት ተከባብረን፣ ኋላ ላይ ተሸንፈን ሰሜኑ (ኤርትራ) በጣሊያኖቹ ቁጥጥር ሥር ሲውል፣  በስድሳ ዓመታት ጊዜ ውስጥ ከጣሊያኖቹ ጋር በመኖር አዳዲስ ሁኔታዎች  ተፈጠሩ፡፡  ይሄም  ሁኔታ በእነዛ ዓመታት አንደኛ፣ ከኢትዮጵያዊነት ይበልጥ በተለየ መልኩ ኤርትራዊ ብሔርተኝነት ተገንብቷል፡፡ ሁለተኛ፣ “ኢትዮጵያ ለጠላት ባትሰጠን ልትከላከልልን ሲገባ፣ ኋላም ምኒልክ ሊዋጋና  ጣሊያንን ማባረር ሲችል፣ ለጣሊያን ሸጦናል” ብለው ያምናሉ፡፡ ይሄንን ሐሳብ ከመሃል ሀገር ሰዎችም አንዳንዶች ይጋሩታል፡፡
በግሌ ግን ይሄን ሐሳብ ተንተርሼ ለመፍረድ አስቸጋሪ  ይሆንብኛል፡፡ እርግጥ ነው በዚያ ጊዜና ቦታው ላይ የለንም፡፡ በራሱ  አህያና አጋሰስ የራሱን መሳሪያና ጥይት ይዞ፣ በሶና ቆሎ እየበላ ያን ሁሉ  ነገር  የሠራ ሠራዊት፣ ከእዚያ ተነስተህ ሂድና እንደ ገና አስመራና ምጽዋ ተዋጋ ቢባል፣ በጦርነት ጊዜ ያለውን ችግር ስለማውቅ፣ በእውኑ “ምኒልክ ሲቻላቸው ነው ሳይፈልጉ የቀሩት” ብሎ ለመፍረድ እቸገራለሁ፡፡
ብዙ ሰዎች ግን “ይቻላል፤ ጣሊያን ተፍረክርኮ እየሸሸ ነው፤ ቢከተሉት እስከ ባህሩ ድረስ አይቆምም፡፡ ከዚያ በኋላ  አካባቢው ለአንዴና ለመጨረሻ ጊዜ ከውጭ ወራሪዎች ነጻ ይሆን ነበር” ይላሉ፡፡ “ያ የተተወ ሁኔታ  እንደገና መልሶ ተደራጅቶ አርባ ዓመት አድብቶ ኢጣሊያ  በ1928  ኢትዮጵያን  ወረረ፡፡ ይሄ የምኒልክ ጥፋት ነው” ብሎ የሚያምን ከመሃል ሀገር ብዙ ሰው አለ፡፡ ኤርትራውያኑ ደግሞ “ሆን ብሎ ነው፣  ለመሳሪያ ነው የሸጠን” ብለው ያምናሉ፡፡
በነገራችን ላይ፣ ወታደሩም ውስጥ ሲቪልም  ውስጥ እንደ ቀልድ እንደ ፌዝ፤ “እናንተ የመውዜር ሽያጮች” እየተባለ ይፎተት ስለነበር፣ ኤርትራውያኑ “ተሸጠናል” ነበር የሚሉት፡፡ ምኒልክ በደቡብና ምዕራብ ያን ያህል ተጋድሎ አድርገው ሀገሩን ሲያድኑ፣ ቀይ  ባህርንና ኤርትራን የመሰለውን ሀገር ሸጠዋል (እየቻሉ ሳይከላከሉ ቀርዋል) መባላቸው ለማመን ያስቸግረኛል፡፡ “የዚህ ጉዳይ ብልቱ ምንድን ነው?” ብሎ  መጠየቅ ከሁላችንም የሚገባ  ጉዳይ ይመስለኛል፡፡ ሻዕቢያ እና  የሰሜኑ አማጽያን፣ ይሄን “ተሸጠናል” የሚለውን የተንኮል ፕሮፓጋንዳ፣ የሕዝብን ልብ ለማስሸፈት ከተገቢው በላይ  አስተጋብተውታል፡፡ በመካከላችን ልዩነቱ እንዲሰፋ የሚፈልጉ ወገኖች ጥላቻውን ለማክረር ይኼንን ሬቶሪክ ተጠቅመውበታል፡፡ ሕዝቡ ውስጥ በሚገባ እንዲሠራጭ አድርገውታል፡፡ አዲስ የተወለደው ወጣቱ ሁሉ  ሳይመረምረው  ውጦታል፡፡ ሁሌም  ቢሆን የሀገራችን ዋና ችግር ይኼው  ነው፡፡
 በኤርትራ የጣሊያኖች ጣልቃ ገብነት ባይከሰት፣ ከላይ ያነሳነው  በአካባቢው የተፈጠረው ስሜት ባይመጣ  ኖሮ፣ ያ ሀገር  የስልጣኔዎቻችን በር፣ የመጀመሪያው የመንግሥታችን  ማዕከል ከመሆኑ አንጻር ከተቀረው ኢትዮጵያዊ ሁሉ የተሻለ  የኢትዮጵያዊነት ስሜት  መፍጠር የነበረበት ቦታ ነበር፡፡ ነገር ግን ያ ሳይሆን ቀርቶ የተቀረነው ትውልድ  ሁሉ ስንት ከፈልንበት?... ስንት?!… እኔ እንጃ… የኢትዮጵያ ሕዝብ የከፈልነውን ዋጋ በቅጡ የሚያውቀው  አይመስለኝም፡፡ ስንቱ ደማ!?  አስራ ሰባት ዓመት ሀገር  በማልማትና ብዙ ግንባታ  በመሥራት ፈንታ፣  ሁል ጊዜ ሥራችን ጦርነት ነው፣ መሞት ነው፤ መግደል ነው፡፡
(ከይታገሱ ጌትነት ገበየሁ ”መንግሥቱ ኃ/ማርያም፤ የስደተኛው መሪ ትረካዎች”፤ ከገጽ 126-129 የተቀነጨበ)

ውሽንፍር ለብሼ

ይኸው ሰማይ በራ… ህዋው ቦገግ አለ፣
 የኮከቦች መንደር ….ተመሰቃቀለ፣
 ከበደ ነጎድጓድ…. በረዶም ወረደ፣
 ዘመናት የፀናው… አለት ተንጋደደ፣
  …………………….
በዚህ ምፅዓት መሀል…ወንጀሌን ቆጥሬ፣
መጥፋቴ ነው አልኩኝ፣
ከሃያል ክንዱ ላይ… ቅንጣት ቢልክብኝ፣
እንክርዳድ አከልኩኝ፣
በቆምኩበት ራድኩኝ፣
………………………..
እናም ባሻገሬ…በፅናት የቆመ
ታየኝ እና ፃድቅ፣
ሸሸሁኝ ወደ እርሱ…ቢሸሽገኝ ብዬ
ከዚያ ሁሉ ድቅድቅ፣
ግን ከፋ ነጎድጓድ…ብልጭታ ጨመረ፣
ምድርን ይንጣት…ያስጮሃት ጀመረ፣
ፍጥረት ተከተተ፣
ከፃድቅ ሰው ጉያ… ከእግሮቹ ስር ሆኜም
ቁጣ በረከተ፣
…………………………
አዘንኩ ለዚያ ሰው… እኔ በእሱ ልድን
ስገባ በእቅፉ፣
እሱ በእኔ ሰበብ..ታሰበኝ መርገፉ፣
ለኃጥዓን የመጣ… እንዲል መፅሐፉ፣
………………………
ፃድቅ ከሚጠፋ…ልጥፋ ከአጠገቡ
ከእቅፉ ወጥቼ፣
ሄድኩኝ ከእርሱ ርቄ
ቆምኩኝ ለብቻዬ…አንገቴን አቅንቼ፣
    ድንገት ልብ ገዛሁ፤
ምህረቱ እንደማያልቅ… ሲታወሰኝ ክብሩ
ጀገንኩኝ በዶፉ፣
ሊያጠፋኝ በበራው…ሄድኩኝ በብልጭታው
     በብርሃን አክናፉ፣
ፍፁም ጠፋሁ ካለም…ከመቅደሱ ገባሁ
    ቆምኩኝ ከደጃፉ፣    
    ወንጀሌን ሳልቆጥር…በምህረቱ ሳምን
    እንደ ንስር ፀናሁ…ጀገንኩኝ በዶፉ፣
    ዙፋኑ ስር ሆኜ…ቅጣቶቼ አለ.፡፡ (አብዱራሕማን ጀማል፤ ከ“ደቦ 60 ደራስያን” መድበል)

የመክፈቻ ጉባኤያቸወን እያደረጉ ያሉት ሁለቱ ምክር ቤቶች የኢፌዲሪ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ሆነው ሲያገለግሉ የቆዩት አምባሳደር ታዬ አጽቀሥላሴን በአምስት ድምጸ ተአቅቦ የኢፌዲሪ ፕሬዝዳንት አድርገው ሰይመዋል።

ፕሬዝዳንቱ በምክር ቤቱ ቃለ መሀላ ፈጽመዋል።

ዛሬ ምሽት በአዲስ አበባ የተለያዩ አካባቢዎች የተከሰተው የመሬት ንዝረት ለ18 ሰከንድ ያህል መቆየቱን በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የጂኦ ፊዚክስ ስፔስ ሳይንስ እና አስትሮኖሚ ተቋም አስታውቋል፡፡
 
የተቋሙ ዳይሬክተር ዶ/ር ኤልያስ ሌዊ በመዲናዋ የተከሰተው የመሬት ንዝረት በአዋሽ ፈንታሌ ተራራ አካባቢ በተከሰተ የመሬት መንቀጥቀጥ ሞገድ አማካይነት የተፈጠረ መሆኑን ገልጸዋል።    
 
ህብረተሰቡ በአዲስ አበባ የተከሰተው የመሬት ንዝረት መሆኑን አውቆ፤ የእለተ እለት እንቅስቃሴውን በተረጋጋ መንገድ መቀጠል እንዳለበትም አስገንዝበዋል።
 
በፈንታሌ ተራራ አካባቢ የተከሰተው የመሬት መንቀጥቀጥ በሬክተር ስኬል 4.9 ሆኖ የተመዘገበ መሆኑን ዶ/ር ኤልያስ ሌዊ በተለይ ለኢቢሲ ተናግረዋል።

(በጓድየ ብሽየ ኤረማ) - የቤተ ጉራጌ ምሳሌያዊ አነጋገር


አንድ በጣም ባለፀጋ የሆኑ የተከበሩ ባላባት ባንድ መንደር ይኖራሉ። ጌታዬ ጌታዬ የማይላቸው የለም። እኚህ የተከበሩ ባላባት፣ አንድ ብርቄ የሚባል አሽከር ነበራቸው። ብርቄ አሽከርነት ያምርበታል። ሲልኩት ወዴት፣ ሲጠሩት አቤት ማለት ይችልበታል፡፡ ዘወትር ግብር ገብቶ፣ ድግሱ ተበልቶ ጌትየውን ብርቄ እጅ ሲያስታጥብ፤
“ሰማህ ወይ ብርቄ” ይሉታል።
“አቤት ጌታዬ” ይላል ብርቄ።
“አሁን እኔ ብሞት ምን ታደርግ ይመስልሃል?”
“ጌታዬ እርስዎ ከዚህ አለም ተለይተው፣ እኔ አዚህ ቤት አልቀመጥም”
“ታዲያ ምን ትሆናለህ?”
“እመንናለሁ። ዓለም በቃኝ እላለሁ። ጀርባዬን ለዓለም፣ ፊቴን ለገዳም እሰጣለሁ”
“ተው አታረገውም ብርቄ?”
“በጭራሽ። እርስዎ ሞተው እኔ እዚህ ቤት አንዲት ቀን እህል ውሃ አልቀምስም!”
“መልካም። ለዚህ ታማኝነትህ አንድ ኩታ ተሸልመሃል!”
 ብርቄ እጅ ነስቶ ኩታውን ያገኛል።
ሌላ ቀን “ብርቄ እኔ ብሞት ምን ታደርጋለህ?” ይሉታል።
“ምን ያጠያይቃል ጌታዬ? መመነን ነዋ! ከእርስዎ ወዲያ ዓለም ለምኔ!” ይላል።
“ብርሌ ጠጅ ስጡት ይባላል!”
ሌላ ቀን። “ብርቄ እኔ ብሞት ምን ታደርጋለህ?”
“ዕለቱን ቅሌን ጨርቄን ሳልል ወደ ገዳም ነዋ ጌታዬ!”
“ዕውነት ታደርገዋለህ ብርቄ?”
“አይጠራጠሩ ጌታዬ! ምን ቀረኝ ብዬ እዚህ ቤት እቀመጣለሁ?”
“እኔ እምልህ ብርቄ?”
“አቤት ጌታዬ?”
“እንዲያው ለነገሩ ከእኔ ቀድመህ መሞት ታስቦህ ያውቃል? አንዳንዴ ለምን እኔ ቀድሜዎት ልሙት እንኳ አትለኝም?”
ብርቄም ትንሽ አሰብ አድርጎ፤
“አይ ጌታዬ ሳላስበው ቀርቼ መሰለዎት? አስቤዋለሁ። ግን ከተናገርኩ የጌታዬን ሞት የተሸማሁ እንዳይመስልብኝ ብዬ ነው።”
ሌላ ቀን። ብርቄን ጠርተው ደግመው በጨዋታ መሀል፤
“ከእኔ ቀድመህ የምትሞት አይመስልህም?”
“ኧረ በጭራሽ ጌታዬ!”
“ለምን?”
“እኔ ከሞትኩ ማን እንደኔ ያለቅስልዎታል ጌታዬ! ኧረ በጭራሽ እግዜር እንደዚያ ያለ ነገር አያድርስብን!! እርስዎ ከሞቱ ግን እዚች ቤት አንዲት ጀምበር አላድርም - ወደ ገዳም ነው!”
“ይሄን ያህል ትወደኛለሃ?”
ከባድ ጉርሻ ያጎርሱትና “ጠጅ ስጡት!” ብለው ያዙለታል።
ጌታዬው እንዳሉት እሳቸው ቀድመውት ሞቱ። ከሚስታቸው አንድ ትንሽ ወንድ ልጅ ብቻ ነው ያላቸው። ሚስታቸው 6 ወር ካዘኑና መንፈቃቸውን ካወጡ በኋላ ሌላ ባል አገቡ። ብርቄም ያዲሱ ጌታ አሽከር ሆነ። “እርስዎ ከሞቱ  እመንናለሁ ጌታዬ!” ማለቱን ቀጠለ።
አንድ ቀን አዲሱ ጌታው ግብር አግብተው፣ ሰው በድንኳን ግጥም ብሎ እየተበላ እየተጠጣ፣ ብርቄ እንደ ልማዱ ተፍ ተፍ እያለ እያስተናገደ ሳለ፣ አንድ አዝማሪ ተነስቶ መሰንቆውን እየገዘገዘ ጨዋታ ጀመረ።
ድምፁን አዝልጎ፤ “ትላንትና ማታ ጌታዬን አግኝቼ” አለና ጀመረ። ህዝቡ በከፊል፣ አዝማሪው የሞቱትን ጌታ በማንሳቱ “ምን ሊል ይሆን?” በሚል አይነት ፀጥ አለ። አዝማሪው ደገመና፤
“ትላንትና ማታ ጌታዬን አግኝቼ
….ሚስቴስ ደህና ናት ወይ? (ወደ ሚስትየው እያየ)
…ልጄስ አደገ ወይ? (ወደ ልጅየው እያየ)
…ብርቄስ መ…ነ…ነ ወይ?” (ወደ ብርቄ ቀና ብሎ) ብለው ቢጠይቁኝ፤
ሚስትዎ ደህና ናቸው ልጅዎትም አድጓል።
(ቆም አድርጎ ወደ ብርቄ እያየና እያንዳንዱን ቃ  እየረገጠ)
..ብ..ር..ቄ..ም አ..ል…መ..ነ..ነ…ም!! ብዬ ብነግራቸው
አይ ጉድ! አይ ጉድ! አይ ጉድ! ያሉበት ረገፈ ጣታቸው!!”
ሲል ገጠመ። ሰው ሁሉ ወደ ብርቄ ተመለከተ። ብርቄን የሰው ዐይን ከአገር አስወጣው።
*  *  *
ለእምነታቸው የሚኖሩ፣ ማተባቸውን የማይበጥሱ፣ የተናገሩትን የማያፈርሱ፣ በምላሳቸው የማይኖሩ ብቻ ናቸው በህዝብ የሚታመኑ። ቤታቸውንና አለቃቸውን ለማስደሰት ወይም ለመሸንገል ሲሉ ብቻ “አቤት!” “ወዴት!” የሚሉ የየሥርዓቱ አሸርጋጅ ይሆናሉ እንጂ፣ በየተደገሰበት ሁሉ ከበሮ መቺ ይሆናሉ እንጂ፣ ለህሊናቸውና ለእምነታቸው አያድሩም።
“ህዝቡን ልናገለግል”፣ “ሀገርን ልናድን”፣ “ምድር ሰማዩን ልናለማ”፣ “የህዝቡን የአኗኗር ዘይቤ ልንለውጥ”፣ “ከተማ ልናሰፋ”፣ “የገጠሩን ህዝብ ልናሰለጥን”፣ ወዘተ የሚል አይነት ቃል መግባትና “ይህ ካልሆነ ወንበሬን እለቃለሁ”፣ “ይህ ካልሆነ የጓዶች አጥንት እሾህ ሆኖ ይውጋኝ!”፣ “ይህ ካልሆነ ማናቸውንም ፍዳ ልቀበል!” ማለት የተለመደ ሆኗል። እንደ ብርቄ “እርስዎ ከሞቱ በቃ እመንናለሁ” ማለት። ከዚያ ምንም ለውጥ ሳያመጣ ሲቀር ለአዲሱ ጌታ ማደር። አይንን በጨው ታጥቦ “ዛሬም እንደትላንት በአላማ ጽናት ራእዬን እውን ለማድረግ እስከመጨረሻው የደም ጠብታ፣ እስከመጨረሻው አንድ ሰው፣ እታገላለሁ” ሲሉ ቃለ መሀላ ማዥጎድጎድ። ጌታዬ ከሞቱ እዚች አገር አንዲት ቀን አልውልም አላድርም ማለት!.. ቃል መግባት… ዕቅድ ማቀድ…. ፖሊሲ መንደፍ….በየወንዙ መማል….. መማማል መመሪያ ማውጣት ….አዋጅ ማወጅ…. በየፌርማታው አበጀህ አበጀህ መባባል…. መግለጫ ማውጣት…. መጽሀፍ መግለጥ… ፕሮጄክት መቅረጽ… መርቆ መክፈት… መጨባበጥ… “ከመቼውም በበለጠ በአዲስ መንፈስ ተነስተናል” ማለት… ትላንትናን በላጲስ ማጥፋት…ነገን በእርሳስ መሳል…ተግባርና “አፈፃፀም” ግን የለም። ቃል ይፈርሳል። ቃል ይበላል። የሚወገዝ ይወገዛል። መካድ። መካካድ ይቀጥላል። የሚረገም ይረገማል። በትብብር በደቦ፣ በብዙኃን ድምፅ መራገም እንጂ ከልብ የሚሆን ምንም ነገር የለም እንደ ማለት ነው። “ሲቸግር የእንጀራ እናትን እምዬ  ይሏል” ነውና፣ የትላንቶቹን ለመርገም የትላንት ወዲያውን መጥቀስና ማወደስ ይቀጥላል።
አዲስ መፈክር ይቀመራል። በህብረት ያንን መፈክር ማስገር ይቀጥላል። በልብ መክዳት፣ በአካል አለሁ ማለት ይዘወተራል። እስከሌላ መከዳዳት… እስከሌላ ቃል ማፍረስ… “ልጅ እገሌ”፣ “ጓድ እገሌ”፣ “ክቡር እምክቡራን” መባባል። ሆኖም “በጨለማ ማፍጠጥ ደንቆሮን መቆጣት ነው” እንደሚባለው ልብ ውስጥ እውነተኛው ፍቅር፣ እውነተኛው አገር መውደድ፣ እውነተኛው ለህዝብ የመቆም ስሜት ሳይኖር፣ ዓላማና እቅድን በስራ ላይ ማዋል ከቶም ዘበት ነገር ነው። መሪና መሪ፣ አለቃና አለቃ፣ ፓርቲና ፓርቲ፣ ባለስልጣንና ባለስልጣን፣ ዜጋና ዜጋ በመካከላቸው ልባዊ መተማመን ከሌለ ሥራ አይሰራም። ዕቅድ አይፈፀምም። ፕሮግራም አይተገበርም። ቃል ህይወት አይሆንም። ይስሙላ፣ ለበጣ፣ የአደባባይ ማስመሰል፣ የሸንጎ ዲስኩር፣ የስብሰባ ንግግር ብቻ ሆኖ ይቀራል።
የሀገራችን አንዱ አንኳር ችግር፣ ከእቅድ ነዳፊ እስከ ፈፃሚው ድረስ ልባዊ መተማመን አለመኖር ነው። “ይህን ያለው ይህን ሊል ፈልጎ ነው” በሚል የግራ ትርጉም የታጠረ አስተሳሰብ ይበዛል። ቡድንና ቡድን አይተማመንም። መስመሩን ሳይሆን በመስመሮች ማህል ማንበብ (Between the lines እንዲሉ) ነው ፈሊጡ። በውስጥ የተቀበረ ፍላጎት (Hidden Motive) ካለ ምንዛሪ ይበዛል። ቅጥያና ዘርፍ እያበዙ “ትርጉም የኔ”፣ “ስርዝ ያንተ”፣ “ቅንፍ የነሱ” ማለት ቋንቋ ይሆናል። አፍአዊ የሆነ ያሸበረቀ ቃል ሲበዛ ተግባር ባዶውን ይቀራል። ዞሮ ዞሮ ወሳኙ ግን ልባችን ውስጥ ምን አለ የሚለው ነው። ልባችን ትግል እያሰበ፣ አፋችን ድል ቢያወራ ዋጋ የለውም። ልባችን ሹመት እያሰበ፣ አፋችን የኢኮኖሚ ልማት ቢያወራ ነገ የሚጋለጥ ከንቱ ዲስኩር ይሆናል። ሁሉም የሚያስተጋባውና የሚተገብረው ጥንት የተሰራበትን ንጥረ-ነገር ነው፤ የውስጡን። የጠዋቱን።
እውነተኛ ፍሬ ከእውነተኛ ተግባር፣ ከእውነተኛ እምነት ነው የሚገኘው። ያ ሳይኖር ፍሬ መጠበቅ ከንቱ ነው። ነጭ ባህር ዛፍ ላይ፣ ቀይ ባህር ዛፍ አይበቅልም ማለትም ይሄው ነው።

•  በክልሉ በቀጠለው የጸጥታ ችግር ሳቢያ ነው ተብሏል


በአማራ ክልል የሚገኙ ዩኒቨርሲቲዎች በክልሉ እየተባባሰ በመጣው የጸጥታ ችግር ሳቢያ የዘንድሮን የተማሪዎች ቅበላ ጊዜ  ላልተወሰነ ጊዜ ማራዘማቸው ተነገረ፡፡

ዩኒቨርሲቲዎቹ ተማሪዎቻቸውን ለመቀበል በይፋ ጥሪ አድርገው የነበረ ቢሆንም፣ በክልሉ በቀጠለው ግጭት ሳቢያ የቅበላ ጊዜያቸውውን ላልተወሰነ ጊዜ ማራዘማቸው ታውቋል፡፡ ደብረማርቆስ ዩኒቨርሲቲ፣ኢንጅብራ ዩኒቨርሲቲ፣ ደብረ ብርሃን ዩኒቨርሲቲ፣ ወሎ ዩኒቨርሲቲና ደብረታቦር ዩኒቨርሲቲ የቅበላ ጊዜያቸውን ያራዘሙ ሲሆን፤ ባህርዳር ዩኒቨርሲቲ ደግሞ ለተማሪዎች ያደረገውን ጥሪ ከትስስር ገጹ ላይ ማንሳቱ ተዘግቧል፡፡

የባህርዳር ዩኒቨርሲቲ ካሉት 9 ካምፓሶች ውስጥ ሁለቱ ማለትም፡- ዘንዘሊማ እና ሰባታሚት ጥበበ ጊዮን ካምፓሶች በጸጥታ ችግር ሳቢያ መዘጋታቸው  ተነግሯል፡፡

ከዚሁ ጋር ተያይዞ በአማራ ክልል ከመንግሥት ጋር በመዋጋት ላይ  የሚገኘው ታጣቂው የፋኖ ቡድን፣ የክልሉን ዋና መንገዶች ሙሉ በሙሉ መዝጋቱ ተነግሯል፡፡ መንገዶቹ የተዘጉት ከትላንት በስቲያ ሐሙስ ጀምሮ ሲሆን፤በዚህም የተነሳ የተሽከርካሪዎች እንቅስቃሴ በእጅጉ መገደቡ ነው የተጠቆመው፡፡

የፋኖ ታጣቂዎች ከመንግሥት ጋር ግጭት ውስጥ የገቡት ባለፈው ዓመት ሲሆን፤ ይህም በክልሉ ከፍተኛ ሰብአዊና ቁሳዊ ቀውስ አስከትሏል፡፡ በርካታ ቁጥር ያላቸው ተማሪዎችም ከትምህርት ገበታቸው መስተጓጎላቸው ይታወቃል፡፡

በሌላ በኩል፣ ባለፈው ሳምንት የመከላከያ ሃይልና የአማራ ክልላዊ መንግሥት በፋኖ ታጣቂዎች ላይ ከፍተኛ ወታደራዊ ዘመቻ መጀመራቸውን አስታውቀዋል፡፡

በአማራና ኦሮሚያ ክልል በቀጠሉ ግጭቶች ውስጥ የሚሳተፉ አካላት የተኩስ አቁም ስምምነት እንዲፈጽሙ የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ጉባዔ (ኢሰመጉ) ጥሪ አቅርቧል።
ኢሰመጉ ከትላንት በስቲያ ሐሙስ ባወጣው መግለጫ፤ በዜጎች ላይ የሚፈጸሙ ግድያዎች፣ እገታና አፍኖ የመሰወር ተግባር በእጅጉ እየተስፋፋ መምጣቱን በመጠቆም፣በዚህም ምክንያት የሰዎች በህይወት የመኖር መብትና የአካል ደህንነት መብት አሳሳቢ ደረጃ ላይ መድረሱን አስታውቋል።
ለእነዚህ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች ምክንያቱ በተለያዩ የሀገሪቱ ክፍሎች ተባብሰው የቀጠሉ ግጭቶች መሆናቸውን የገለጸው ኢሰመጉ፤ ግጭቶቹ በሰላማዊ መንገድ እንዲፈቱ ጥሪ ያቀረበ ቢሆንም፣ የሚመለከታቸው የፌደራልና የክልል መንግስታት፣ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶቹን ለማስቆም በሚፈለገው ደረጃ  አለመንቀሳቀሳቸውን አመልክቷል፡፡
 ተቋሙ በመግለጫው ተፈጽመዋል ያላቸውን የሰብአዊ መብት ጥሰቶች በመረጃ አስደግፎ አቅርቧል፡፡  ለአብነት ያህል፣ በአማራ ክልል ዋና ከተማ ባሕርዳር፣ አባይ ማዶ “አየር ጤና” ተብሎ በሚጠራው አካባቢ፣ መስከረም 11 ቀን 2017 ዓ.ም. የጋብቻ ስነ ስርዓታቸውን ለማከናወን ሲዘጋጁ፣ ሙሽሪት፣ ሚዜዋ እንዲሁም አንድ የቅርብ ዘመዷና ሰርጉን ለመታደም ከተገኙት ውስጥ 1 ሰው፣ በድምሩ 4 ሰዎች፣ በታጠቁ ሃይሎች ታግተው ወዳልታወቀ ስፍራ እንደተወሰዱ ኢሰመጉ  አብራርቷል። እኒህ ሰርገኞች ከተወሰዱበት ዕለት ጀምሮ፣ ኢሰመጉ ይህን መግለጫ እስካወጣበት ዕለት ድረስ፣ በምን ሁኔታ ላይ እንዳሉ ለማወቅ አለመቻሉን ገልጿል።
መስከረም 15 ቀን 2017 ዓ.ም. በምዕራብ ጎጃም ዞን፣ ቡሬ ወረዳ በዞኑ አገረ ስብከት ስር ከሚገኘው፣ የቁጭ ማዓልትን ቅዱስ ገብርኤል ቤተ ክርስቲያን፣ አገልጋዮችና በርካታ ቁጥር ያላቸው የቄስ ተማሪዎች በመንግስት አካላት ታስረው እንደነበር ያስታወሰው ኢሰመጉ፤ በጉዳዩ ላይ ክትትል ሲያደርግ መቆየቱንና እነዚህ ታሳሪዎች  መስከረም 23 ቀን 2107 ዓ.ም. መለቀቃቸውን ማወቁን በመግለጫው ጠቁሟል፡፡
ከመስከረም 19 ቀን 2017 ዓ.ም. ጀምሮ በተለያዩ አካባቢዎች የሚገኙ የወሎና የደብረማርቆስ ዩኒቨርሲቲ መምሕራንና የደብረ ብርሃን ከተማ የትምህርት ቤት ሃላፊዎች፣ ከክልል እስከ ወረዳ ያሉ በመንግስት የጸጥታ መዋቅር ውስጥ ያሉ አመራሮችና ባለሞያዎች፣ እንዲሁም  በመንግስት መስሪያ ቤት የሚያገለግሉ ሰራተኞችና የማሕበረሰብ አባላት በጅምላ መታሰራቸውንም ኢሰመጉ  አስታውቋል፡፡
በአማራና ኦሮሚያ ክልል በቀጠሉ ግጭቶች ውስጥ የሚሳተፉ ሁሉም አካላት፣ “ያለምንም ቅድመ ሁኔታ” የተኩስ አቁም ስምምነት እንዲያደርጉ ጥሪ ያቀረበው ኢሰመጉ፤ ችግሮች በሰላማዊ መንገድ የሚፈቱበትን ሁኔታም እንዲያመቻቹ አሳስቧል። ከዚህ በተጓዳኝም፣ እነዚህ አካላት በማንኛውም ግጭት ውስጥ አለም አቀፋዊ የሰብዓዊ መብቶችን ጥሰት ከመፈጸም እንዲቆጠቡ አበክሮ ጠይቋል፡፡
በተመሳሳይ፣ የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብት ኮሚሽን (ኢሰመኮ) ባለፈው ሳምንት ባወጣው የሩብ ዓመት ሪፖርቱ፣ በአማራ ክልል የተኩስ አቁም ተደርጎ፣ ለግጭቱ ሰላማዊ መፍትሄ እንዲፈለግ ጥሪ ማቅረቡን  መዘገባችን ይታወሳል፡፡
ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ ዓለም አቀፉ የሰብአዊ መብት ተሟጋች፣ አምነስቲ ኢንተርናሽናል ባለፈው ማክሰኞ ባወጣው መግለጫ፣ ከመስከረም 18 ቀን 2017 ዓ.ም ጀምሮ፣ በአማራ ክልል በሚገኙ ዋና ዋና ከተሞች ምሁራንና ሲቪል ሰራተኞችን ጨምሮ በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰዎች በዘፈቀደ በጅምላ መታገታቸውን አስታውቋል፡፡

በላዕላይ ፀለምቲ ወረዳ፣ ሰዎች  ምንነቱ ባልታወቀ በሽታ ምክንያት እየሞቱ መሆኑን የክልሉ ጤና ቢሮ ገለጸ። በዚሁ ምንነቱ ባልታወቀ በሽታ ሳቢያ  ቁጥራቸው ቀላል ያልሆነ ሕጻናት ለሞት መዳረጋቸው ተነግሯል።
በወረዳው “ደገርባይ” በተባለ የገጠር ቀበሌ፣ ከሁለት ዓመት ዕድሜ በታች የሆኑ አምስት ሕጻናት፤ “ምጫራ” እና “ዲማ” በተባሉ ቀበሌያት ደግሞ ሁለት ሕጻናት ለሞት መዳረጋቸውን ቢሮው ባወጣው መግለጫ ጠቅሷል። በዚሁ መግለጫ እንዳብራራው፤ ሕጻናቱ የሞቱት ከመስከረም 1 እስከ 19 ቀን 2017 ዓ.ም. ድረስ መሆኑን ከአካባቢው ነዋሪዎች ማረጋገጡን ጠቁሟል።
ታማሚዎች ከሚያሳዩዋቸው ምልክቶች መካከል ትውከት፣ መዝለፍለፍና የሆድ ማበጥ መሆናቸውን የጠቀሰው የክልሉ ጤና ቢሮ፤ ወረዳው ከጊዜያዊ ክልሉ የአስተዳደር መዋቅር ውጪ በመሆኑ በቦታው ተገኝቶ በሽታውን ለመፈተሽ፣ ብሎም አስፈላጊውን የሕክምና እገዛ ለማድረግ ሁኔታዎች አልፈቀዱም ብሏል።
“አሁን የሚስተዋለውን አደገኛ ሁኔታ የትግራይ ጊዜያዊ አስተዳደር፣ የፌዴራል ጤና ሚኒስቴር፣ የኢትዮጵያ ሕብረተሰብ ጤና ኢኒስቲትዩትን ጨምሮ ሌሎች የሚመለከታቸው አካላት ሊያውቁት ይገባል። አስፈላጊውን እገዛ እንዲያደርጉም እየሰራን ነው” ብሏል፣ የክልሉ ጤና ቢሮ።
የትግራይ ክልል ጤና ቢሮ፣ ከዓለም ጤና ድርጅትና የተባበሩት መንግስታት የሕጻናት አድን ድርጅት (ዩኒሴፍ)፣ እንዲሁም ከሌሎች የሕክምና ባለሞያዎች ጋር በመሆን የሕክምና ድጋፍ ለማድረስ መግባባት ላይ መደረሱን አመልክቷል።
ከዚህ ቀደም በትግራይ ክልል ዓዲያቦ ወረዳ፣ የኮሌራ በሽታ በወረርሽኝ መልኩ ተስፋፍቶ በርካቶችን ማጥቃቱን መዘገባችን አይዘነጋም።

የኢትዮጵያና ሶማሊያ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት መሻከር ለአልሸባብና ተመሳሳይ ሽብርተኛ ቡድኖች መጠናከር ዕድል ፈጥሯል ተባለ፡፡ በሰሜናዊ ሶማሊያ የእስላሚክ ስቴት (አይኤስ) ታጣቂዎች ቁጥር  በእጥፍ መጨመሩን በአፍሪካ የአሜሪካ ጦር ዕዝ (አፍሪኮም) አስታወቋል፡፡
በስፍራው የአይኤስ ታጣቂዎች ቁጥር በሁለት ዕጥፍ ማደጉን የተናገሩት የዕዙ ዋና አዛዥ ማይክል ላንግሊ፤ ቡድኑ በአካባቢው አዳዲስ ታጣቂዎችን እየመለመለ ከመሆኑም በተጨማሪ በተለያዩ አገራት የሚገኙ አባላቱን በስፍራው እያከማቸ እንደሚገኝ ገልጸዋል፡፡
አዛዡ ከአሜሪካ ድምጽ ራዲዮ ጋር ባደረጉት ቃለ መጠይቅ፤ በአሁኑ ወቅት በስፍራው የሚገኙ የአይኤስ ታጣቂዎች ቁጥር፣ ባለፈው ዓመት ከነበረው በሁለት እጥፍ ማደጉን ተናግረዋል፡፡ በዚህም መሰረት በሰሜን ሶማሊያ እስከ 6 መቶ የሚደርሱ የቡድኑ አባላት እየተንቀሳቀሱ ሊሆን እንደሚችል የተገመተ ሲሆን፤ የኢትዮጵያና ሶማሊያ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት መሻከር የሽብር መከላከል ስራውን እንዳዳከመው ተገልጿል።
በተመሳሳይ ሁኔታ፣ የአፍሪኮም ዋና አዛዥ ማይክል ላንግሊ የአልሸባብ ወታደራዊ አቅም በሰው ሃይልና ጦር መሳሪያ ከጊዜ ወደ ጊዜ እያደገ እንደሚገኝ  ተናግረዋል፡፡ ከ12 እስከ 13 ሺ ተዋጊዎች እንዳሉት የሚነገርለት አልሸባብ፤በሶማሊያና ኢትዮጵያ መካከል የተፈጠረውን ዲፕሎማሲያዊ ውጥረት እንደ ጥሩ አጋጣሚ እየተጠቀመበት እንደሚገኝ ዋና አዛዡ ጠቁመዋል፡፡
በተጨማሪም በሁለቱ አገራት መካከል የተፈጠረው ክፍተት የሽብር መከላከል ስራውን እንደጎዳው ገልጸው፣ አገራቱ በጋራ በሰሩበት ወቅት የቡድኑን አቅም በከፍተኛ ሁኔታ ማዳከም ችለው እንደነበረ አውስተዋል፡፡
በደቡብ ምዕራብ የአገሪቱ ክፍል መንግስት በከፈተው ወታደራዊ ዘመቻ ተሸንፎ በርካታ ቦታዎችን ለቆ የነበረው አልሸባብ፣ ማዕከላዊ ሶማሊያን ጨምሮ በሌሎች ስፍራዎች በመንግስት ጦር የተወሰዱበትን ስፍራዎች በድጋሚ እየተቆጣጠረ ነው ተብሏል፡፡ በዚህም ምክንያት በአካባቢው የሚገኘው የሽብር እንቅስቃሴ ማደግ ለቀጣናው አገራት፣ ለዓለምአቀፍ ሰላምና ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴ እክል ሊሆን እንደሚችል ተነግሯል፡፡

በቅርቡ የንብ ባንክ ፕሬዚዳንት ሆነው ተሹመው የነበሩት ዶ/ር እመቤት መለሰ፣ የኢትዮጵያ ልማት ባንክ ፕሬዚዳንት ሆነው መሾማቸው ተሰምቷል።

የገንዘብ ሚኒስቴር መስከረም 20 ቀን 2017 ዓ.ም  በፃፈው  ደብዳቤ ላይ እንደተገለጸው፤ ዶ/ር እመቤት መለሰ  ከጥቅምት 1 ቀን 2017 ዓ.ም. ጀምሮ የኢትዮጵያ ልማት ባንክ  ፕሬዚዳንት ሆነው ተሹመዋል።

ዶ/ር እመቤት፣ የልማት ባንክ ፕሬዚዳንት ከመሆናቸውም በፊት የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ ስትራቴጂ ፕላኒንግና ትራንስፎርሜሽን ምክትል ፕሬዚዳንት ሆነው ማገልገላቸው ይታወቃል፡፡

የፖሊሲ ባንኩን ላለፉት 4 ዓመታት በፕሬዚዳንትነት ሲመሩ የነበሩት ዶ/ር ዮሐንስ አያለዉ  በግል ምክንያት ከኃላፊነታቸው መልቀቃቸውን ካስታወቁ በኋላ፣ የአማራ ባንክ ዋና ስራ አስፈፃሚ ሆነዉ በቅርቡ መሾማቸው ይታወሳል።