የባንክ ሒሳብ ደብተር ቁጥር ይፋ አድርገዋል

    የአገሪቱ ህገ መንግስት ከሚፈቅድላቸው ውጪ ለሶስተኛ ዙር በምርጫ ለመወዳደር መወሰናቸው ከፍተኛ ተቃውሞና የመፈንቅለ መንግስት ሙከራ ያደረሰባቸው የብሩንዲው ፕሬዚደንት ፔሪ ንኩሩንዚዛ፣ ህዝቡ ምርጫውን በገንዘብ እንዲደግፍ ጥሪ ማቅረባቸውን ሲኤንኤን ዘገበ፡፡

ከምርጫው ራሳቸውን እንዲያገሉ የሚደርስባቸውን ውስጣዊና ውጫዊ ጫና አልሰማም ብለው ለመወዳደር የቆረጡት ፕሬዚዳንቱ፣ አለማቀፉ ማህበረሰብ ለምርጫው ማስፈጸሚያ ቃል የገባውን የገንዘብ ድጋፍ ላለመስጠት በመወሰኑ ህዝቡ የገንዘብ ድጋፍ እንዲያደርግ በፌስቡክ ገጻቸው ጥሪ አድርገዋል፡፡

“የኔን በምርጫ መወዳደር የደገፍክ የአገሬ ህዝብ ሆይ!... ለምርጫው ስኬታማነት በፈቃድህ የቻልከውን ያህል የገንዘብ ድጋፍ አድርግ” ያሉት ፕሬዚዳንት ኑኩሩንዚዛ፣ ህዝባቸው ለምርጫው የገንዘብ ድጋፍ የሚያደርግበትን የባንክ የሒሳብ ቁጥርም ይፋ አድርገዋል፡፡

የፕሬዚዳንቱ በምርጫ የመወዳደር ውሳኔ ይፋ መደረጉን ተከትሎ በአገሪቱ የተቀሰቀሰው ግጭት ያሰጋቸው ከ100 ሺህ በላይ ዜጎች ወደ ጎረቤት አገራት መሰደዳቸውን ያስታወሰው ዘገባው፣ የተወሰነ መረጋጋት ቢፈጠርም ተቃውሞው እንደቀጠለ መሆኑንና ፕሬዚዳንቱም ምርጫውን በመጪው ሰኔ መጨረሻ ለማካሄድ መወሰናቸውን አክሎ ገልጿል፡፡

      በ2000 የኢንተርኔት ተጠቃሚዎች 400 ሚ. ብቻ ነበሩ

    የተባበሩት መንግስታት ድርጅት አለማቀፉ የቴሌኮሙኒኬሽን ህብረት፤ ከዓለማችን ህዝብ ግማሽ ያህሉ እስከያዝነው የፈረንጆች 2015 አመት መጨረሻ የኢንተርኔት ተጠቃሚ ይሆናል ተብሎ እንደሚጠበቅ ማስታወቁን ቢቢሲ ዘገበ፡ህብረቱ ባለፈው ማክሰኞ ባወጣው ሪፖርት እንዳለው፤ እስከ መጪው ታህሳስ ወር ድረስ በአለማችን የኢንተርኔት ተጠቃሚ የሆኑ ሰዎች አጠቃላይ ቁጥር 3.2 ቢሊዮን እንደሚደርስና ከዚህ ውስጥም 2 ቢሊዮን ያህሉ ያደጉ አገራት ዜጎች እንደሚሆኑ መረጃዎች ያመለክታሉ፡፡

የሞባይል ብሮድባንድ አገልግሎት መስፋፋቱ በአብዛኞቹ የአለማችን አገራት የኢንተርኔት ተጠቃሚዎች ቁጥር ለማደጉ ከፍተኛ አስተዋጽኦ አበርክቷል ያለው ሪፖርቱ፣ በአሁኑ ወቅት በኢንተርኔት ተጠቃሚዎች ብዛት ቻይና፣ አሜሪካና ህንድ መሪነቱን ይዘው እንደሚገኙና በአመቱ መጨረሻ ግን ህንድ ሁለተኛ ትሆናለች ተብሎ እንደሚጠበቅ ገልጿል፡፡

የአለማችን ህዝብ የኢንተርኔት ተጠቃሚነት ባለፉት 15 አመታት ከ6.5 በመቶ ወደ 43 በመቶ ማደጉን ያመለከተው ሪፖርቱ፤ በቤታቸው የኢንተርኔት አቅርቦት ያላቸው ሰዎች ቁጥርም በ2005 ከነበረበት 18 በመቶ፣ ዘንድሮ 46 በመቶ ደርሷል ብሏል፡፡

እ.ኤ.አ በ2000 በአለማችን የኢንተርኔት ተጠቃሚዎች ቁጥር 400 ሚሊዮን ብቻ እንደነበር ያስታወሰው ሪፖርቱ፣ በአሁኑ ወቅት የአለማችን 69 በመቶ የሚሆነው አካባቢ የ3ጂ ኢንተርኔት ተጠቃሚ መሆኑን ጠቁሞ፣ ይሄም ሆኖ ግን 29 በመቶ የሚሆኑ የገጠር አካባቢዎች ብቻ የአገልግሎቱ ተጠቃሚ መሆናቸውን ገልጿል፡፡በሞባይል ብሮድባንድ ሽፋን ከአለማችን ዝቅተኛ ደረጃ ላይ የምትገኘው አፍሪካ ስትሆን፣ በዘርፉ አህጉሪቱ ያላት ሽፋን 17.4 በመቶ ብቻ ነው ብሏል ሪፖርቱ፡፡

ከ4.6 ሚሊዮን በላይ ህዝብ አደገኛ ርሃብ ተጋርጦበታል

    የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የምግብ ፕሮግራም፤ ደቡብ ሱዳን በታሪኳ አስከፊ የተባለው የምግብ እጥረት እንደገጠማትና 40 በመቶው የአገሪቱ ህዝብ በመጪዎቹ ጥቂት ወራት አስቸኳይ የምግብ እህል እርዳታ እንደሚያስፈልገው መግለጹን ቢቢሲ ዘገበ፡፡

የእርስ በእርስ ግጭት፣ የምግብ ዋጋ መናርና እየተባባሰ የመጣው የኢኮኖሚ ቀውስ፣ በደቡብ ሱዳን ከፍተኛ የምግብ እጥረት መፍጠሩን ያስታወቀው የአለም የምግብ ፕሮግራም፣ 4.6 ሚሊዮን የሚሆነው የአገሪቱ ህዝብ በመጪዎቹ ሶስት ወራት አስከፊ ርሃብ ላይ ይወድቃል ብሏል፡፡

እያሽቆለቆለ የመጣው የአገሪቱ ኢኮኖሚ ችግሩን በአፋጣኝ ሊያባብሰው እንደሚችል ያለውን ስጋትም ገልጾ፣ አለማቀፉ ማህበረሰብ በአገሪቱ የተከሰተውን የምግብ እጥረት ለመፍታትና ርሃቡ የሚያደርሰውን ጥፋት ለመቀነስ አስቸኳይ የምግብና የነፍስ አድን እርዳታ ማድረግ ይጠበቅበታል ሲልም ጥሪውን አቅርቧል፡፡

የምግብ እጥረቱ በተለይም የመንግስትና የአማጽያን ሃይሎች ተደጋጋሚ ግጭት ሲያደርጉባቸው በቆዩትና በርካታ ዜጎች በተፈናቀሉባቸው በጆንግሊ፣ አፐር ናይልና ኒቲ ግዛቶች የተባባሰ እንደሆነ ከትናንት በስቲያ ብሉምበርግ ዘግቧል፡፡

በአፐር ናይል ግዛት የታየው የግብርና ግብዓቶች እጥረት በምርታማነት ላይ ከፍተኛ ተፅዕኖ ፈጥሯል ያለው የአለም የምግብ ፕሮግራም፣ በዚህም አገሪቱ በዘንድሮው አመት ማምረት ከሚገባት የጥራጥሬ እህል ምርት 249 ሺህ ሜትሪክ ቶን ጉድለት እንዲፈጠር አድርጓል ብሏል ብሉምበርግ፡፡

በደቡብ ሱዳን መንግስትና በአማጽያን መካከል በ2013 የተቀሰቀሰውና ተባብሶ የቀጠለው ግጭት፣ ከ2 ሚሊዮን በላይ የአገሪቱን ዜጎች እንዳፈናቀለም ዘገባው አስታውሷል፡፡

 -

(ስለገንዘብ)

የገንዘብ እጥረት የሃጢያት ሁሉ ሥር ነው፡፡

ማርክ ትዌይን

ብልህ ሰው ገንዘቡ በልቡ ውስጥ ሳይሆን በጭንቅላቱ ውስጥ ነው፡፡

ጆናታን ስዊፍት

ስግብግብነት የገንዘብ ጉዳይ አይደለም፤ የልብ ጉዳይ ነው፡፡

አንዲ ስታንሌይ

ሴቶች ባይኖሩ በዓለም ላይ ያለው ገንዘብ በሙሉ ትርጉም አይኖረውም ነበር፡፡

አሪስቶትል አናሲስ

ብዙ ገንዘብ ይዤ እንደ ምስኪን ድሃ መኖር እፈልጋለሁ፡፡

ፓብሎ ፒካሶ

ነፃ ምሣ የሚባል ነገር የለም፡፡

ሚልተን ፍሪድማን

ተበዳሪም አበዳሪም አትሁን፡፡

ዊሊያም ሼክስፒር

ገንዘብ መቆጠብ ስህተት ከሆነ ትክክል መሆን አልፈልግም፡፡

ዊሊያም ሻትነር

ገንዘብ ማለት ነፃነት ነው፡፡

ኬቪን ኦ‘ሊሪ

ገንዘብ ምርጥ ውሻ ሊገዛልህ ይችላል፤ ጭራውን እንዲቆላ የሚያደርገው ግን ፍቅር ብቻ ነው፡፡

ኪንኪ ፍሬድማን

ገንዘብ ገንዘብን እንደሚፈጥረው ሁሉ፣ ስኬትም ስኬትን ይፈጥራል፡፡

ኒኮላስ ቻምፎርት

ያለ ገንዘብ መኖር እችላለሁ፤ ያለ ፍቅር ግን መኖር አልችልም፡፡

ቤንጃሚን ፍራንክሊን

ለእያንዳንዱ ችግር ገንዘብ እንደ መፍትሄ ሲቆጠር ገንዘብ ራሱ ችግር ይሆናል፡፡

ሪቻርድ ኒድሃም

ገንዘብ ደስታን መግዛት አይችልም፤ ሊከራይ ግን ይችላል፡፡

ያልታወቀ ሰው

በገንዘብ ጉዳይ ሁሉም ሃይማኖቱ አንድ ነው።

ቮልቴር

ገንዘብ እንደ እጅ ወይም እንደ እግር ነው - ተጠቀምበት ወይም ጣለው፡፡

ሔነሪ ፎርድ

ሃሳብ የሁሉም ሃብቶች የመነሻ ነጥብ ነው፡፡

ናፖሊዮን ሂል

(ስለገንዘብ)

የገንዘብ እጥረት የሃጢያት ሁሉ ሥር ነው፡፡

ማርክ ትዌይን

ብልህ ሰው ገንዘቡ በልቡ ውስጥ ሳይሆን በጭንቅላቱ ውስጥ ነው፡፡

ጆናታን ስዊፍት

ስግብግብነት የገንዘብ ጉዳይ አይደለም፤ የልብ ጉዳይ ነው፡፡

አንዲ ስታንሌይ

ሴቶች ባይኖሩ በዓለም ላይ ያለው ገንዘብ በሙሉ ትርጉም አይኖረውም ነበር፡፡

አሪስቶትል አናሲስ

ብዙ ገንዘብ ይዤ እንደ ምስኪን ድሃ መኖር እፈልጋለሁ፡፡

ፓብሎ ፒካሶ

ነፃ ምሣ የሚባል ነገር የለም፡፡

ሚልተን ፍሪድማን

ተበዳሪም አበዳሪም አትሁን፡፡

ዊሊያም ሼክስፒር

ገንዘብ መቆጠብ ስህተት ከሆነ ትክክል መሆን አልፈልግም፡፡

ዊሊያም ሻትነር

ገንዘብ ማለት ነፃነት ነው፡፡

ኬቪን ኦ‘ሊሪ

ገንዘብ ምርጥ ውሻ ሊገዛልህ ይችላል፤ ጭራውን እንዲቆላ የሚያደርገው ግን ፍቅር ብቻ ነው፡፡

ኪንኪ ፍሬድማን

ገንዘብ ገንዘብን እንደሚፈጥረው ሁሉ፣ ስኬትም ስኬትን ይፈጥራል፡፡

ኒኮላስ ቻምፎርት

ያለ ገንዘብ መኖር እችላለሁ፤ ያለ ፍቅር ግን መኖር አልችልም፡፡

ቤንጃሚን ፍራንክሊን

ለእያንዳንዱ ችግር ገንዘብ እንደ መፍትሄ ሲቆጠር ገንዘብ ራሱ ችግር ይሆናል፡፡

ሪቻርድ ኒድሃም

ገንዘብ ደስታን መግዛት አይችልም፤ ሊከራይ ግን ይችላል፡፡

ያልታወቀ ሰው

በገንዘብ ጉዳይ ሁሉም ሃይማኖቱ አንድ ነው።

ቮልቴር

ገንዘብ እንደ እጅ ወይም እንደ እግር ነው - ተጠቀምበት ወይም ጣለው፡፡

ሔነሪ ፎርድ

ሃሳብ የሁሉም ሃብቶች የመነሻ ነጥብ ነው፡፡

ናፖሊዮን ሂል

 እንዴት ሰነበታችሁሳ!

እኔ የምለው…እንግዲህ ጨዋታም አይደል… “አንተ፣ እከሌ እኮ ሽበቱን ጥቁር ቀለም ግጥም አድርጎ ኑግ አያስመስለው መሰለህ!” ብለን ‘ጕድ’ የምንልበት ዘመን አለፈና አሁን፣ ‘ብሬስት፣’ አፍንጫ ምናምን ‘ሞዲፊክ’ የሚሠራበት ዘመን ደረስን አይደል! እኔ የምለው… ሙሉ ፊትን ‘ማሳመር’ ተጀመረ እንዴ! መጠየቅ አለብና… አንዳንድ ‘ኮመን’ የምንላቸው እንትናዬዎች በአንድ ጊዜ… “ደም ግባቷን አየህልኝ!” ምናምን የሚያስብል ‘ውበት’ ይይዙብን ጀምረዋላ!

ይቺን ስሙኝማ…ልጁ ለአባቱ “አባዬ ላገባ ነው…” ይለዋል፡ አባትም…

“ሸጋ፣  ሸጋ ነዋ! ለመሆኑ የምታገባት ምን አይነት ሴት ነች?” ይለዋል፡፡ ልጁም…

“አባዬ ቅር እንዳይልህ እንጂ የማገባት በዕድሜ የምትበልጠኝ ሴት ነች፡፡ የዘመኑ ወጣቶች ምንም አይመቹኝም፡፡ በዕድሜ ገፋ ያሉ ሴቶች የሚስብ ነገር አላቸው፡፡”

“ጥሩ፣ አንተን ደስ ካለህ ይሁን፡፡ ግን አንድ ነገር አለ…”

“ምን፣ አባዬ?”

“ነገ ተነገ ወዲያ ፊቷን ‘ማስተካከያ’ ለቀዶ ጥገና ገንዘብ አበድረኝ እንዳትለኝ!”

እንግዲህ ጨዋታን ጨዋታ ያነሳው የለ…በፊት እኮ አይደለም ጸጉር ማቅለም ምናምን ነገር ለየት ያለ ልብስ ለመልበስ እንኳን “ሰውስ ምን ይለኛል?” የጎረቤት ሀሜት ነው የሚዘለዝለኝ… ምናምን የሚባሉ ነገሮች ነበሩ፡፡ ዘንድሮ ‘ስልጣኔ’ እንዳለ ከእነተሳቢው ገባና…“ሰውስ ምን ይለኛል?” አይነት ነገር እየቀረ ነው፡፡

ግን እኮ… አለ አይደል… አንዳንዴ…“ሰውስ ምን ይለኛል?” ማለት ክፉ ነገር ላይሆን ይችላል፡፡ ገና ለገና… “በገዛ እንትኔ ማን ያገባዋል…” አይነት ነገር እየሆነ ህብረተሰቡን የሚያስቀይሙ፣ ከ‘አርአያነታቸው’ ይልቅ አፍራሽነታቸው የሚያመዝን ነገሮች ከማድረግ ሊጠበቀን ይችላል፡፡ ለምሳሌ ‘ሚኒስከርቷን’ና ‘ቦዲዋን’ ግጥም አድርጋ ማታ ለቅሶ ቤት ‘ለማስተዛዘን’ የምትሄድ እንትናዬ “በገዛ እንትኔ ማን ያገባዋል…” ብትል አሪፍ አይሆንም፡፡

ስሙኝማ…የሀዘን ነገር ካነሳን አይቀር… ብዙ ቦታ የሠልስት ስርአት መቅረቱ ጥሩ ነው፡፡ ሀዘንተኞቹ ከአላስፈላጊ መጉላላት ይተርፋሉ፣ ሰዉም ከመቸጋገር ያተርፈዋል፡ ግንላችሁ… ደግሞ ሠልስት መቅረቱ ብዙ እንትናዬዎች ውጪ የሚያድሩበትን ሰበብ አስቀርቶባቸዋል፡፡ ልክ ነዋ…“ሠልስት አዳር አለብኝ…” እየተባለ እንትን ሆቴል ክፍል ሠላሳ ሦስት ውስጥ የሚያድሩ እንትናዬዎች መአት ነበሯ! ቂ…ቂ…ቂ…

እናላችሁ… የጎረቤቱ እንትናዬ ላይ ቀልቡ የወደቀው እንትና ወደ ‘ስትራቴጂ ቀረጻ’ና ወደ ‘ተግባራዊ እርምጃ’ ከመግባቱ በፊት መጀመሪያ የሚመጣበት “ጎረቤትስ ምን ይላል?” አይነት ነገር ነበር፡፡ የኮተቤዎቹ እሱና እሷ ሸጎሌ የሚቃጠሩት እኮ… አለ አይደል… “መንደረተኛው አብረን ቢያየን ምን ይላል?” በሚል ነበር፡፡ (‘ነበር’ የሚለው ‘ኃላፊ ጊዜ’ ልብ ይባልልንማ! ቂ…ቂ…ቂ…

ዘንድሮማ ምን ችግር አለ! ከኮተቤ ሸጎሌ የለ… ከቦሌ ጉለሌ የለ…ከፒያሳ መካኒሳ የለ…ምን አለፋችሁ… እንዲህ ሁሉም ነገር ‘ግልጥ በግልጥ’ ሆኖ… ብቻ፣ ‘አገር አናት ላይ ምን እንደወጣ’ እሱ ይወቀው! ቂ…ቂ…ቂ…

ኮንዶሚኒየምን የመሰለ መብራት የሌለው ‘ሬድ ላይት ዲስትሪክት’ እያለ…ማንስ አየ አላየ ግድ ሊሰጠን ነው! እኔ የምለው…ይሄ የኮንዶሚኒየም ነገር…በቃ መኖሪያ ብቻ መሆኑ በሰርኩላር ምናምን ነገር ተሰረዘ እንዴ! አሀ…የምንሰማውና ወዳጆቻችን የሚነገሩን ነገር ሁሉ…የሆነ የሃያ አንደኛው ክፍለ ዘመን ‘ሶዶምና ገሞራ’ ምናምን የሆነ ይመስላል፡፡ ኮንዶሚኒየም የሚኖሩ ወላጆች ለሴት ልጆቻቸው በሰላም መውጣትና መግባት ቢጨነቁ አይገርምም! እናላችሁ… “ሰውስ ምን ይለኛል…” የማይባልበት ነገር ሆነና ‘ለመኖሪያነት’ እየተሠሩ ያሉት ኮንዶሚኒየሞች ኑሮን የሚያሳጥሩ ነገሮች እየበዙባቸው ነው፡፡

እናላችሁ…እነኚህ ነገሮች ሁሉ የበዙብን… አለ አይደል…ስልጣኔ እየተባለ ነው፡፡ (ለ‘ፖርኖው’ና ለምናምኑ ‘ሽግግር’ የምንጨነቀውን አንድ አሥረኛ ለቴክኖሎጂና እውቀት ሽግግር ብንጨነቅ ይሄኔ የት በደረስን!)

ስሙኝማ…ድሮ በ‘ሪቮዎች’ ምናምን ዘመን… አለ አይደል… “በኢምፔያሊስት ባህል በከሉን…” እየተባለ… አለ አይደል… “ያንኪ ጎ ሆም!” ይባል ነበር፡፡ ልጄ፣ ዘንድሮ… “ጎ ሆም…” ምናምን ብሎ ነገር የለም፡፡ መፈክር አስጽፈን አደባባይ አንውጣ እንጂ…“ያንኪ ካም ሆም!” የምንል ነው የሚመስለው፡፡ ብቻ በየምኗና በየምናምኗ ያየናትን ነገር ለቀም አድርገን ‘አዳብረን’ና ‘አገሪኛ ቀለም ሰጥተን’ (ቂ…ቂ…ቂ…) ጣራ እናደርሳታለን፡፡ እናላችሁ… ዘንድሮ በተለይ በ‘እነሆ በረከት’ ጉዳይ “ሰው ምን ይለኛል!” ምናምን ብሎ ነገር የለም፡፡

ስሙኝማ…እግረ መንገዴን የሆነ ነገር ትዝ አለኝማ፡፡ ጥያቄ አለን… ያሁኖቹ ወዳጆቻችን ‘ያስቀየሙን’ ጊዜ “ጃኪ ቻን ጎ ሆም!” ልንል ነው? ቂ…ቂ…ቂ… ልክ ነዋ…በኋላ መፈክርም ለመጻፍ ካሁኑ ብናውቀው አሪፍ ነው፡፡ 

“ምን አለ በሉኝ ከጥቂት ዓመታት በኋላ የአባቶቻቸው ማንነት የሚያከራክሩ ልጆች ባይበዙ…” ያልከን ወዳጃችን…እውነት ብለሀል፡፡ አዝማሚያው ምንም ደስ የሚል ነገር የለበትም፡፡ የአባትነት ነገር ካነሳን አይቀር ይቺን ስሙኝማ…

ሆሊዉድ ውስጥ ነው አሉ፡፡ እናማ… ልጅየው ትምህርት ቤት ውስጥ እየበጠበጠ ያስቸግራል፡፡ ርዕሰ መምህሩም ያስጠራውና፤ 

“በሚቀጥለው ወር እናትህ ትምህርት ቤት እንድትመጣ ንገራት፣” ይለዋል፡፡ ልጅዬውም…

“ለእናቴ መንገር አልችልም፡፣” ሲል ይመልሳል፡፡ ርዕሰ መምህሩም…

“ማለት እናትህ የሚቀጥለው ወር የት እንደምትሆን አታውቅም ማለት ነው?” ብሎ ሲጠይቀው ልጁ ምን ብሎ ቢመልስ ጥሩ ነው…

“አይ፣ በሚቀጥለው ወር አባቴ ማን እንደሚሆን አላውቅም፡፡”

አሪፍ አይደለች፡፡ እኛ ዘንድ እናት ለማምጣት የወር ቀጠሮ የሚሰጡ መኖራቸውን እንጃ እንጂ በሚቀጥለው ወር ‘ተባባሪ አባቱ’ (‘አሶሺዬት ፐሮፌሰር’ እንደማለት፡ ቂ…ቂ…ቂ…) ማን እንደሚሆን የማያውቅ መአት ልጅ ባይኖር ነው! ቂ…ቂ…ቂ… እናላችሁ…አንዳንድ ጊዜ ነገሩ ሁሉ ግራ፣ ግራ ሲሆንባችሁ፤ “ሰውስ ምን ይለኛል?” የሚሏት ነገር የሆነ መልካም ነገር ነበራት ትላላችሁ፡፡ ቢያንስ፣ ቢያንስ ድርጊቶች እኛ ደስ ስላለን ወይ ስላለን ሳይሆን ህብረተሰቡ ላይ ስለሚፈጥረው ነገርም እንጨነቅ ነበር፡፡ ለህብረተሰብ ማሰብ ደግሞ ለትውልድም ማሰብ ይሆናል፡፡ ስሙኝማ…አንዳንዷ እንትናዬ ዕድለኛ አይደለችም፡፡ ዶክተሩ የሚሠራበትን የአእምሮ በሽተኞች ሆስፒታል ለጓደኛው እያስጎበኘው ነው፡፡

“እዛ ጋ ያለው ሰውዬ ይታየሀል?” ሲል ዶክተሩ ይጠይቃል፡፡“አዎ፣ ይታየኛል፡፡ ምን ሆኖ ነው እዚህ የገባው?”

“የሠርጉ ዕለት ማታ ሙሽራው ክዳው ከሌላ ጋር ኮበለለችበት፡፡”

“አትለኝም! በጣም ያሳዝናል፡፡”

ጉብኝታቸውን ይቀጥላሉ፡፡ አንድ በብረት የታጠረ ክፍል ውስጥ ጭንቅላቱን ብረቱ ላይ በሀይል የሚደበድብ ሰው ያያሉ፡፡

“ያ ማን እንደሆነ ታውቃለህ?” ሲል ዶክተሩ ይጠይቃል፡፡“አላውቅም፣ ማነው እሱ?”

“እሱ ደግሞ የኮበለለችውን ሙሽራ ያገባው ነው፡፡”

አጅሪት…ሁለቱንም ፉዞ አድርጋቸው አረፈች! እኛ ዘንድ በመጡ…ሀያ ሁለቱን ‘ፉዞ’ ማድረግ የምትችል መአት አለች፡፡

ከዚች አይነቷ ሙሽራ ይሰውራችሁ፡፡

ስሙኝማ…አንድ ሰሞን የሠርጋቸው ዕለት ማታ ከሚዜ ጋር እነሆ በረከት ሲባባሉ የነበሩ ሙሽሮች እንዳሉ ይወራ ነበር፡፡ ነገርዬውማ ምን መሰላችሁ…ይሄ የሰው እንትናዬ እነሆ በረከት መባባል ከመብዛቱ የተነሳ አንድ ቤተ መጻሕፍት ሙሉ የሚወጣ ታሪክ አለ አሉ፡፡ እናማ… “ሰውስ ምን ይለኛል?” በአጉል ይሉኝታ መሥራት ያለብንን ነገሮች እንዳንሠራ ቢያግደንም አንዳንድ ጊዜ ደግሞ መሥራት የሌለብንን ነገሮች ከመሞከር ይከላከለን ነበር፡፡

ነገሮችን እያመዛዘንን የምንሠራበትን ዘመን ያቅርብልንማ!

ደህና ሰንብቱልኝማ!

(ሰማይ ከይንድይብ ረሐቐና፣ ምድሪ ከይንጥቐልል ገፊሑና)

 ከዕለታት አንድ ቀን በአንድ ሩቅ አገር የሚኖር አንድ ባለፀጋ ንጉሥ ነበር፡፡ 5 ልጆች አሉት፡፡ ዕድሜው ወደሞት እየተቃረበ ሲመጣ ዙፋኑን ለማን እንደሚሰጥ ግራ ይጋባል፡፡ በመጨረሻ ግን አምስቱንም ልጆቹን ይጠራና፤

“ውድ ልጆቼ! እነሆ ሰው ነኝና እንደንጉሥ ብኖርም እንደሰው መሞቻዬ ደረሰ፡፡ ከመካከላችሁ ለአንዳችሁ ዙፋነ -መንግሥቴን መስጠት የግድ አለብኝ፡፡ ለዚህ የመረጥኩት መንገድ እናንተን ማወዳደርና የተሻለ ውጤት ያመጣ ሥልጣነ - መንግሥቴን እንዲወርስና ሁላችሁንም በእኩል - ዐይን እያየ፣ ሳያዳላ፣ ሥርዓቱን ጠብቆ እንዲያስተዳድር፤ ሌሎቻችሁም ወንድማችሁን አንድም እንደወንድምነቱ፤ አንድም እንደመሪያችሁ አድርጋችሁ በቀና ዐይንና በፍቅር እያገዛችሁት እንድትተዳደሩና አገራችሁን እንድትጠብቁ ማድረግ ነው፡፡”

ልጆቹ በአባታቸው ማርጀትና መድከም ቢያዝኑም፤ ሌላ ምርጫ ስለሌላቸው፤

“የመወዳደሪያ ጥያቄው ምንድን ነው?” ሲሉ ጠየቁ፡፡

ንጉሡም፤

“እያንዳንዳችሁ፤ በየበኩላችሁ እስከዛሬ ደግ ሠርተናል የምትሉትን እጅግ ትልቅ ነገር አምጡና ንገሩኝ፡፡ የተሻለ ደግ ነገር የሰራውን ልጅ መርጬ እኔ ዳኝነት እሰጣለሁ፡፡ አሁን ሂዱና ነገ ከነግ - ወዲያ ተመለሱ” ብለው አሰናበታቸው፡፡

ልጆቹም ወደየክፍላቸው ሄዱ፡፡

በየፊናቸው ካሰቡበት  ከሁለት ሶስት ቀን በኋላ ሁሉም ወደአባታቸው ተመለሱ፡፡

ንጉሡም፤

“እህስ እጃችሁ ከምን? ምን ምን ደግ ሥራ ይዛችሁልኝ መጣችሁ?” ሲል ጠየቀ፡፡

የመጀመሪያው፣ የበኩር ልጃቸው፣

“ንጉሥ ሆይ፣ አንድ ቀን በሠፈራችን ከፍተኛ የቤት ቃጠሎ ደርሶ አይቼ አንዲት ልጃገረድ ቤት ውስጥ ልትቃጠል ስትል ለነብሴ ሳልሳሳ ገብቼ ተሸክሜ አውጥቼ አድኛታለሁ” አለ፡፡

ሁለተኛው ልጅ ቀጠለ:-

“ንጉሥ ሆይ፤ አንድ አዛውንት ዐይናቸው፣ በቅጡ የማያይ ናቸውና ገደል አፋፍ ላይ ተንጠልጥለው አይቼ፤ ሰው “ጉድ! ጉድ!” እያለ ሲተራመስ እኔ አፋፉን ወርጄ ከሥር ተሸክሜ አወጣሁዋቸው፡፡ ነብሳቸው ዳነ” አለ፡፡

ሶስተኛው ልጅ ደግሞ የሚከተለውን ተናገረ:-

“ንጉሥ ሆይ፤ እኔ ደግሞ አንድ ነብስ ያላወቀ ህፃን ከቤቱ ደጃፍ ካለ አውራ ጐዳና ላይ እየዳኸ ሲሄድ፤ ታኮ ያልተደረገለት ከባድ መኪና ወደኋላ እየተንሸራተተ መጥቶ ሊደፈጥጠው ሲል፣ ከሩቅ እየሮጥኩ ደርሼ ከጐማው ስር አፍሼ አውጥቼ አድኜዋለሁ”

አራተኛው ወንድምም፤

“ንጉሥ ሆይ፤ እኔም አንዲት አሮጊት መንገድ ላይ ወድቀው፣ የወደቁበት ድንጋይ ጭንቅላታቸውን መቷቸው ደም ሲፈሳቸው ደርሼ፤ ተሸክሜ ወደአቅራቢያው ጤና ጣቢያ ወስጄ አሳክሜ አድኛቸዋለሁ!” አለ፡፡

የመጨረሻው ወንድም እንዲህ አለ:-

“ንጉሥ ሆይ! እኔ ያደረግሁት ቀላል ነገር ነው፡፡

አንድ ቀን አንድ ከዚህ ቀደም በድሎኝ ተጣልተን፣ ተደባድበን የነበረ ሰው፤ ውሃ ውስጥ ገብቶ፣ እየሰመጠ ሳለ እኔ ደረስኩ፡፡ ሰውዬው “እባክህ በድዬሃለሁና ከመሞቴ በፊት ይቅርታ አድርግልኝ?” አለኝ፡፡ እኔም ወዲያው ልብሴን አወላልቄ ውሃው ውስጥ ገብቼ እየቀዘፍኩ በዋና ይዤው ወጣሁ - ዳነ!”

ንጉሡም፤

“ልጆቼ ሆይ! ሁላችሁም የፈፀማችሁት ወደር የሌለው መልካም ነገር ነው፡፡ የመጨረሻው ትንሹ ልጄ ግን ለበደለው ሰው ይቅርታ ማድረጉን፣ ያንንም በተግባር ማሳየቱን የሚያህል ትልቅ ነገር አይገኝም፡፡ እሱ መንግሥቴን ይውረስ፡፡ እናንተ ደግሞ ምንም ሳትመቀኙት የተለመደውን የደግነት እገዛችሁን ለግሱት!” ብለው ልጆቻቸውን አሰናበቱ፡፡

                                       ***

ይቅር - ባይነት የደግነት ሁሉ የበላይ ነው! ከእኔ ይቅር ማለት ታላቅ ፀጋ ነው፡፡ ብጐዳም እኔ ልለፈውና የጋራ ህልውናና ደህንነታችን፣ የጋራ ቤታችን በጠነከረ ሁኔታ ይቆይ ማለት፤ አርቆ አስተዋይነት ጭምር ነው፡፡ የመጨረሻ ትንሹ ልጅ ጠላቱን “እንዳሰመጠ ይቅር!” ማለት አቅቶት አይደለም! ለጠላቱ ሳይቀር ትምህርት ሊሰጥ የሚችል ልባዊ ደግነት ስላለው ነው! ይህን መቀዳጀት ወደፍፁም ፍቅር፣ ያለሂሳብ ወደሚሰጥ ፍቅር መጠጋት ነው! በአንፃሩ በስሌት የሚሰጥ ደግነትና ፍቅር፣ ዛሬ ይሄን ባደርግለት ነገ ይሄን ይከፍለኛል የሚባል ዓይነት ፍቅር ወይም ደግነት፤ ዞሮ ዞሮ ወደ ንግድ የሚገባ ነው! ዲሞክራሲም የዚህ ዓይነት ባህሪ አለው፡፡ ያለሂሳብ ስንሰራው ደግነት አለው፡፡ መስዋዕትነትን ይጠይቃል፡፡ በሚታሰብ ትከፍለኛለህ ሲባል ግን ዞሮ መግቢያው ንግድ ነው፡፡ ያ ንግድ ደግሞ በዋጋው የሚነገድ አይደለም፡፡ “ዋናውን ከመለሰልኝ ይበቃኛል” በሚል ተጀምሮ፤ “ባመጣሁበት ውሰደው” እየተባለ ሥንጥቅ ይተረፍበታል፡፡ ውሎ ሲያድር ደግሞ የተትረፈረፈ ጥቅም ለማግኘት ደባልቆ መሸጥ ይመጣል፡፡ ቅቤው ሙዝ ይገባበታል፣ የማሩ ጠጅ የስኳር ጠጅ ይሆናል፡፡ (በአራዳ ቋንቋ “የተወጋ” ነው ይባላል)

ከዚህም አልፎ የእኔን ሸቀጥ ብቻ ግዛ ወደማለት ይሸጋገራል - የተወጋም ቢሆን ዲሞክራሲም “የተወጋ ዲሞክራሲ” የሚሆንበት ሰዓት አለ፡፡ ለሠራነው ዲሞክራሲ ዋጋ ከመጠየቅ አልፈን “የተወጋም” ቢሆን፡፡ “የእኔን ዲሞክራሲ ብቻ ተቀበል” ማለት ይመጣል፡፡ (የእኔን ሸቀጥ ብቻ ግዛው ወደሚል ንግድ እንደመሸጋገር ማለት ነው) ውስጡ ቅድመ ሁኔታ እንደረድራለን - መመሪያ፣ ደንብ፣ ህግ፣ ዓለም አቀፍ የንግድ ውል እያልን፡፡ “ንፁህ የማር ጠጅ ነው” የሚል ማስታቂያ እንለጥፋለን እንደማለት ነው፡፡

ከዚያ ይህን ካልገዛህ ህልውና የለህም ወደማለት እናድጋለን፡፡ እጅ መጠምዘዝ እንጀምራለን የሚገርመው፤  ይህ ሁሉ የሚሆነው “ስለዲሞክራሲ” ሲባል ነው፡፡ ስለሰው ልጆች መብት ሲባል ነው! ያለንበት ዓለም ይህን እሳቤ ከፍ አድርጐ “ጐሎባላይዜሽን” ይለዋል፡፡ በዚህ እንፈራረማለን፡፡ የብድር ግዴታ እናስፈርማለን፡፡ የዚህ ሁሉ ውስጡ፣ የዚህ ሁሉ ቡጡ፣ የዚያው የተወጋ ዲሞክራሲ፣ የዚያው በልካችን የተሰፋ ዲሞክራሲ፤ “በነፃ መስፋፋት” ነው፡፡ የዚያው “የመልካም አስተዳደር” መስፈን ማንሰራፋት ነው፡፡ የዚያው “የፍትሕና እኩልነት” ዜማ “የተሻሻለ ቅንብር በእገሌ ሙዚቃ ቤት” እየተባለ መለፈፍ ነው፡፡ ከጥንታዊት ግሪክ ዲሞክራሲ እስከዛሬው “ዲሞክራሲ” የሄድንበት መንገድ “የንግድ ህግን” የተከተለ ነው፡፡ ለትርፍ የተቀነበበ በመሆኑ መቼም ቢሆን ሙስና አያጣውም! እርግጥ ሙስናው ዝማሬ - ቃናው፣ ቅኔ ዘረፋና አቋቋሙ፣ ይለያያል፡፡ እንደየአገሩ የውጪ ምንዛሬ መጠኑም ይለያያል፡፡ እንጂ ውስጠ ነገሩ አንድ ነው፡፡ “የናይጄሪያው ይከፋል፣ የኬንያው ትንሽ መለስ ያለ ነው፡፡ የኢትዮጵያው ጠየም ይላል፡፡ የሱዳኑ በጣም አልለየለትም ወዘተ” እንበል እንጂ ሙስና ሙስና ነው!! ሁሉም በዲሞክራሲ ስም፣ ሁሉም በሠፊው ህዝብ ስም፣ ሁሉም በፍትሐዊነት ስም፣ ሁሉም በነፃና አድልዎ - አልባ ምርጫ ስም፣ ሁሉም ቡድን በሰላም ስም የሚፈፅመው ምዝበራ ነው፡፡ ግለሰብ ሠራው፣ ቡድን ሠራው፣ ፓርቲ ሠራው፣ መንግሥት ሠራው አያጨቃጭቅም፡፡ የሙስና ቦቃ የለውም፡፡ ስለዲሞክራሲ ስናወራም የአሜሪካ ተፅዕኖ፣ የእንግሊዝና የጀርመን ተፅዕኖ ያመጣው ወዘተ ማለትም አያዋጣም፡፡ ዞሮ ዞሮ “ለአምጪው እንዲከፈል ህግ ያስገድዳል” ይላልና መጽሐፉ! ሀገራችን ከላይ ካልነው የዲሞክራሲ ሂደት ውጪ አይደለችም፡፡ በእርግጥ የራሷ ንቅሳት፣ የራሷ ክትባት፣ የራሷ ዕትብት አላት፡፡ ውስጧ ስንገባ ጓዳ ጐድጓዳዋ ብዙ እንደመሆኑ ኢኮኖሚያዊ ፖለቲካዊ፣ እና ማህበራዊ ጣጣ - ፈንጣጣዋ ያለ ነው፡፡ ኢኮኖሚያዊና ኢኮኖሚስቷ፣ ወርቁ ቢጠፋ ሚዛኑ አይጥፋ የሚባል ዓይነት ነው፡፡ ማህበራዊ ኑሮዋና ነዋሪዋ የባሰ አታምጣ የሚል ነው፡፡ ፖለቲካዋና ፖለቲከኛዋ “ሰማይ እንዳንወጣ ራቀብን፣ ምድርን እንዳንጠቀልል ሰፋብን” የሚል፤ ራስ ሳይኖረው ትራስ ፍለጋ የሚዞር ምሁር ነው!

ስለሆነም፤ ከፊሉ የሞተ ፈረስ ይጋልባል፤ ከፊሉ የሌለ ፈረስ አለኝ ይላል፣ ከፊሉ ያገኘውን ፈረስ ከመጋለብ ይልቅ አፉን ይዞ ይጐትታል፡፡ ደግሞ ከፊሉ፣ መውደቁን ረስቶ ፈረሱ ብቻውን እየሮጠ፤ አለሁ እየጋለብኩ ነው” ይላል፡፡ ከፊሉ ሲመቸው የሚጋልብ ሳይመቸው የሚተኛ ነው፡፡ ከፊሉ ደግሞ ከፈረሱ ይልቅ ራሱ ያልተገራ ሆኖ ይደነባበራል፡፡ አንዳንዴ ጋላቢው ፈረሱ፤ ተጋላቢው ባለፈረሱ ይሆናል፡፡ ብዙ ዘመን ጋልቤያለሁ የሚለው ደግሞ ራሱም ማርጀቱን፣ ፈረሱም መገጣጠቡንና ማነከሱን፣ ማለክለኩንና አረፋ መድፈቁን ሳያስተውል “መጭ!” ይለዋል፡፡ ከዚህ ሁሉ ይሰውረን! የተሻለ ቀን እንመኝ!

ገንዘቡን ለፍትህና እኩልነት ለሚታገሉ ድርጅቶች እሰጣለሁ ብሏል

 ባለፈው ወር መጨረሻ ላይ በእስራኤሏ ባት ያም ከተማ በፖሊስ የድብደባ ጥቃት የደረሰበት ኢትዮ-እስራኤላዊው ወታደር ዳማስ ፓካዳ፣ የተፈጸመብኝ ጥቃት ከዘረኝነት የመነጨ ነው ሲል በአገሪቱ ፖሊስ ላይ ክስ መመስረቱንና ለደረሰበት ጉዳት የ100 ሺህ ዶላር ካሳ እንዲሰጠው መጠየቁን “ታይምስ ኦፍ እስራኤል” ዘገበ፡፡የ19 አመት ዕድሜ ያለው ግለሰቡ ባለፈው ማክሰኞ በቴል አቪቭ ከፍተኛ ፍርድ ቤት በአገሪቱ ፖሊስ ላይ በመሰረተው ክስ፣ ለደረሰበት ጉዳትና ጉዳዩን በህግ ለመከታተል ላወጣው ወጪ ካሳ እንዲሰጠው የጠየቀ ሲሆን፣ ጠበቃውም በግለሰቡ ላይ የተፈጸመው ጥቃት የአገሪቱ ፖሊስ በዜጎች ላይ በተደጋጋሚ የሚፈጽመውን ስነምግባር የጎደለውና ሃይል የተቀላቀለበት ጥቃት የሚያሳይ ነው ብለዋል፡፡

ግለሰቡ በፖሊሶች ጥቃት ሲፈጸምበት በካሜራ ባይቀረጽና ለማስረጃነት ባይቀርብ ኖሮ፣ ምናልባትም ፖሊስን በመድፈር ከባድ ወንጀል ተከሶ ሊቀጣ ይችል እንደነበር የገለጸው ክሱ፣ ጥቃቱ በግለሰቡ ላይ አካላዊና መንፈሳዊ ጉዳት ከማድረሱ ባሻገር የመላውን ኢትዮጵያዊ ቤተ እስራኤላዊ ልብ የሰበረ ነው ብሏል፡፡  ፓካዳ በፍርድቤት ተከራክሮ ካሸነፈና የጠየቀውን የገንዘብ ካሳ የሚያገኝ ከሆነ፣ የተወሰነ ያህሉን ገንዘብ ለፍትህና ለእኩልነት ለሚታገሉ የኢትዮጵያውያን ማህበረሰብ ድርጅቶች ለመስጠት ማሰቡን ተናግሯል፡፡

ሁለት የፖሊስ ባልደረቦች በግለሰቡ ላይ ጥቃት ሲፈጽሙ የሚያሳየው አጭር የቪዲዮ ምስል፣ በስፋት መሰራጨቱንና በቴል አቪቭ በሚኖሩ ቤተ እስራኤላውያን ዘንድ ከፍተኛ ቁጣና ተቃውሞ መፍጠሩን ተከትሎ፣ የአገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ቤኒያሚን ኔታኒያሁና የፖሊስ ኮሚሽነሩ ዮሃናን ዳኒኖ ግለሰቡን በአካል አግኝተው ለተፈጸመበት ጥቃት በፖሊስ ስም ይቅርታ መጠየቃቸውና ከሁለት ሳምንታት በፊትም ጥቃቱን የፈጸመው አንደኛው ፖሊስ ከስራ መባረሩ ይታወሳል፡፡

*በአንዳንድ የምርጫ ጣቢያዎች ቅስቀሳ ሲካሄድ መታዘቡን  ጠቁሟል

የአፍሪካ ህብረት ታዛቢ ቡድን፤ ባለፈው እሁድ የተካሄደው የኢትዮጵያ አገራዊ  ምርጫ ከአንዳንድ ጥቃቅን ችግሮች በቀር ሰላማዊና ተዓማኒ ነው አለ፡፡  በአንዳንድ የምርጫ ጣቢዎች ለመምረጥ ከተመዘገበው ሰው በላይ ድምጽ የተሰጠባቸው ወረቀቶች መገኘታቸውን የጠቀሰው ታዛቢ ቡድኑ፤ በተወሰኑ የምርጫ ጣቢያዎች ደግሞ  ቅስቀሳ ሲካሄድ መታዘቡን ጠቁሟል፡፡የአፍሪካ ህብረት ታዛቢ ቡድን መሪ የቀድሞ የናምቢያ ፕሬዚዳንት ሂፊኬፑንዬ ፖሃምባ  በትላንትናው ዕለት በሂልተን ሆቴል የህብረቱን  የመጀመሪያ ዙር ሪፖርት ይፋ ባደረጉበት ወቅት እንደጠቆሙት፤ ከ23 የአፍሪካ አገራት የተውጣጡ 59 አባላት በገጠርና በከተማ በሚገኙ 356 የምርጫ ጣቢያዎች ተዘዋውረው የድምጽ አሰጣጥ ሂደቱን ታዝበዋል፡፡

ህብረቱ በታዘባቸው 95 በመቶ ያህል  የምርጫ ጣቢያዎች፣ የመራጮች ምስጢራዊነት የተጠበቀ መሆኑን  የጠቆመው የቡድኑ ሪፖርት፤ በምርጫ ጣቢያዎች ምንም የጎላ ችግር አልተከሰተም ብሏል፡፡ በአንዳንድ የምርጫ ጣቢያዎች የመራጩ ህዝብ ቁጥር ከ1ሺ በላይ እንደነበር የጠቆመው የታዛቢ ቡድኑ፤ ይሄም በአንዳንድ ጣቢያዎች ለታየው  መጨናነቅ አስተዋጽኦ ማድረጉን ገልጾ፣የምርጫ ህጉንም  ይቃረናል ብሏል፡፡

  ህብረቱ ከታዘባቸው የምርጫ ጣቢያዎች ውስጥ 22.7 በመቶ በሚሆኑት የቅስቀሳ መልዕክቶችና ፖስተሮች ሲሰራጩ እንደነበር የገለጸው  ሪፖርቱ፤ 23 በመቶ በሚሆኑት ደግሞ በምርጫ ጣቢያ ውስጥ ቅስቀሳ ሲካሄድ መታዘቡን ጠቁሟል፡፡  በምርጫ ጣቢያው የተመዘገበው መራጭ ቁጥርና  ድምጽ የተሰጠባቸው ወረቀቶች አልተጣጣሙም ከተባሉባቸው አካባቢዎች መካከል ህብረቱ በሶማሌ ክልል ጅግጅጋ ከተማ ምርጫ ጣቢያ 10ን ለአብነት ጠቅሷል፡፡ በዚህ ጣቢያ የድምጽ ቆጠራ ሲከናወን፣ድምጽ ለመስጠት ከተመዘገበው መራጭ ቁጥር በላይ ድምጽ የተሰጠባቸው ወረቀቶች መገኘታቸውን  ህብረቱ ጠቁሟል፡፡ምርጫው የተረጋጋ፣ ሰላማዊና ተዓማኒ  ነው ያለው የአፍሪካ ህብረት የምርጫ ታዛቢ ቡድን፤ምክንያቱም የኢትዮጵያ ህዝብ የፈለገውን በድምጹ እንዲወስን ዕድል ሰጥቶታል ሲል ሪፖርቱን አጠቃሏል፡፡  59 ታዛቢዎችን ያሰማራው የአፍሪካ ህብረት የታዛቢ ቡድን፤ በአገሪቱ ካሉት 45ሺ የምርጫ ጣቢያዎች  በ356 ጣቢያዎች ብቻ ተዘዋውሮ መታዘቡን አስታውቋል፡፡

ከ300 ሚሊዮን ብር በላይ ካፒታል አላቸው

ለ2,500 ዜጎች የሥራ ዕድል ፈጥረዋል

የአሐዱ ፒኤልሲ ዋና ሥራ አስኪያጅና ባለቤት  አቶ ሰለሞን ወንድሜነህ

ከዩኒቨርሲቲ የተመረቁት በደርግ ጊዜ ነበር። ያኔ ሥራ የሚመድበው መንግሥት ነበር፡፡ እናም በመንግሥት እርሻ ተመድበው በአትክልትና ፍራፍሬ ኮርፖሬሽን ሥራ ጀመሩ፡፡ እዚያ ለ5 ዓመት ከሰሩ በኋላ ለቀው በተለያዩ የግል ድርጅቶች በኃላፊነት ደረጃ በመሥራት ከፍተኛ ልምድ መቅሰማቸውን ይናገራሉ፡፡ በአገር ውስጥ ከሚሰጡ ሥልጠናዎችና በውጭ አገር ከወሰዷቸው አጫጭር ኮርሶች ያገኙት እውቀት ከፍተኛ በራስ መተማመን ፈጠረላቸው፡፡

ይኼኔ የራሴን ቢዝነስ ብጀምር‘ኮ ህይወቴን በተሻለ መንገድ መምራት፣ ለወገኖቼ የሥራ ዕድል መፍጠርና ለአገር ኢኮኖሚ አስተዋጽኦ ላደርግ እችላለሁ በማለት አሰቡ፡፡ እውቀትና ልምዳቸውን አቀናጅተው በግላቸው ለመሥራት ከተቀጠሩት መ/ቤት ለቀው፣ የዛሬ 23 ዓመት በ10 ሺህ ብር ካፒታል አሐዱ የግል ኩባንያን መሰረቱ፡፡ የአሐዱ ዋና ሥራ ከቡናና ሻይ ልማት ድርጅት ብትን ሻይ ቅጠል እየገዛ መሸጥ ነበር፡፡ ትንሽ ቆይቶም ሻይ ቅጠሉን በፋብሪካ አቀነባብሮና አሽጎ ለገበያ ማቅረብ ጀመረ፡፡ ከዚህ በተጨማሪ አንዳንድ ዕቃዎች ከውጭ እያመጡ ማከፋፈል ያዙ፡፡ ሌሎች ትናንሽ ቢዝነሶችንም ይሰሩ ነበር፡፡

ያኔ ቢዝነሱ እንደ ዛሬ ውድድርና ትግል የበዛበት አልነበረም፡፡ “ገና ኢህአዴግ ሥልጣን ይዞ ነጻ ኢኮኖሚ የታወጀበት ጊዜ ስለነበር እንደ እኔ ያሉ ወጣት የቢዝነስ ሰዎች ያለ ብዙ ውጣ ውረድ ጥሩ የመስራት ዕድል ነበረን” ይላሉ፡፡ አሐዱ ሻይ በህብረተሰቡ ዘንድ ስለተወደደ ገቢያቸው ጨመረ። ሌሎች ቢዝነሶችም አትራፊ ሆነው ካፒታላቸው ሲያድግ፣ የዛሬ 20 ዓመት አሐዱ  ኩባንያ በ500 ሺህ ብር ካፒታል ፒኤልሲ ሆኖ ተቋቋሙ፡፡ብቸኛ የነበረው አሐዱ ዛሬ ወደ ጎን ተንሰራፍቶ 7 እህት ኩባንያዎች አፍርቷል፡፡ መድኃኒት እያስመጣ ያከፋፍላል፣ ዘመናዊ የእርሻ ልማት አለው፣ በሪል እስቴት ተሰማርቷል፣ ፋርማሲዎች አሉት፣ የፓኬጂንግ ፋብሪካና የትሬዲንግ (ንግድ) ድርጅቶች ባለቤት አለው፡፡ እነዚህ ብቻ አይደሉም። ወደ ማኑፋክቸሪንግ ዘርፍም ገብቷል። ከእንግሊዙ ቫሳሪ ግሎባል ግሩፕ ጋር በእኩል 50፣ 50 የአክሲዮን ድርሻ በቢሾቱ ከተማ ያቋቋሙትና የዛሬ ሦስት ሳምንት የተመረቀው “አሐዱክስ ፉድ ፕሮዳክትስ ኩባንያ” የቦርድ አባል፣ የአሐዱ ፒኤልሲ ዋና ሥራ አስኪያጅና ባለቤት ናቸው - አቶ ሰለሞን ወንድሜነህ፡፡ ኢንቨስተሩ ለምን ወደማኑፋክቸሪንግ እንደገቡ ሲናገሩ፣ ግማሽ ምዕተ ዓመት በማይሞላ ጊዜ ውስጥ ኢኮኖሚያቸው ያደገው ኮሪያና ቻይናም ሆኑ በኢንዱስትሪ የበለፀጉ ትላልቅ አገሮች የመጀመሪያ መነሻቸው አግሮ ፕሮሰሲንግ ነው፡፡ እኛም አሁን ያተኮርነው በእርሻ ምርቶች ማቀነባበር ነው፡፡ እሱን ማስፋፋት አለብን፡፡ ከአርሶ አደሩና ከሌሎች ኢንዱስትሪዎች ጋር ማስተሳሰርና ፕሮሰስድ የሆኑ የኢንዱስትሪ ምርቶችን ማውጣት ነው። ትልቁ ሀሳባችን በአግሮ ፕሮሰሲንጉ በብዛት ከሰራን በኋላ በሌሎች የቴክኖሎጂ ውጤቶች ላይ ማተኮር ነው ብለዋል፡፡ አቶ ሰለሞን በ1955 ዓ.ም በአሁኑ አርሲ ዞን በአሰላ ከተማ ተወለዱ፡፡ ያደጉትም ሆነ የመጀመሪያና የ2ኛ ደረጃ ትምህርት የተማሩት እዚያው ነው፡፡ 12ኛ ክፍል በ1972 ዓ.ም አጠናቀቁ፡፡ በቀጣዩ ዓመት ንግድ ሥራ ኮሌጅ (ኮሜርስ) ገብተው፣ በአካውንቲንግ (በሂሳብ አያያዝ) በዲፕሎማ ተመረቁ፡፡ በ1975 አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ገብተው፣ በ1980 የመጀመሪያ ዲግሪያቸውን በማኔጅመንት አገኙ። ወደ እንግሊዝ አቅንተው ሁለተኛ ዲግሪያቸውን (ኤምኤ) ከግሪንዊች ዩኒቨርሲቲ ተቀብለዋል፡፡

አሐዱ፣ የመጀመሪያ ማለት ነው፡፡ መስራቾቹ ይህን ስም የተጠቀሙት ከእግዚአብሔር ጋር ባላቸው የጠበቀ ቁርኝነት አሐዱ የመጀመሪያው አንድ አምላክ ለማለት ነው፡፡ አሐዱ መድኃኒቶችን ከአውሮፓ፣ ከመካለኛው ምሥራቅና ከአፍሪካ አገሮች እያስመጣ በተመጣጣኝ ዋጋ ያከፋፍላል፡፡ ለገሀር የሚገኘውን አክሱም ፋርማሲ ከመንግሥት ሁለት ሚሊዮን በማይሞላ ገንዘብ ገዝተው አሁን ቅርጫፎቻቸውን 12 አድርሰዋል፡፡ ቅርንጫፎቹም በሸበሌ፣ ሳሪስ፣ 22 አካባቢ፣ ቦሌ ሚካኤል፣ መገናኛ፣ ገርጂ፣ … የሚገኙ ሲሆን ለህብረተሰቡ በተመጣጣኝ ዋጋ መድኃኒት ያቀርባሉ ብለዋል አቶ ሰለሞን፡፡

በሪል እስቴት ዘርፍ መብራት ኃይል እየተባለ በሚጠራው አካባቢ የሚገኘው ህንፃ በወቅቱ 47 ሚሊዮን ብር የፈጀ ሲሆን በዋና መ/ቤትነት እያገለገለ ነው፡፡ የተለያዩ ድርጅቶችም በቢሮነት ተከራይተውታል። በቦሌ መንገድ እየተሰራ ያለው ባለ 14 ፎቅ ህንፃ ከ200 ሚሊዮን ብር በላይ ይፈጃል ተብሏል፡፡ ሕንፃው ለንግድ ማዕከልነትና ለመኖሪያነት የሚያገለግል ነው፡፡ ዘመናዊ እርሻው ያለው በምዕራብ ጎጃም አዊ ዞን፣ በግምጃ ቤት ወረዳ በኢንጅባራ ከተማ “አየሁ እርሻ ልማት” አካባቢ ሲሆን በ17.5 ሚሊዮን ብር በ1000 ሄክታር ላይ  የተቋቋመው ነው፡፡ እርሻ ልማቱ በቆሎ፣ በርበሬና ሌሎች ሰብሎችም ያመርታል፡፡ በአሁኑ ወቅት ቡና ማልማትም ጀምሯል፡፡

በለገጣፎ ከተማ በ32 ሚሊዮን ብር የተቋቋመው አዲስ አሐዱ ፓኬጂንግ ፋብሪካ፤ ለኤክስፖርት ከፍተኛ ድጋፍ የሚያደርግ ሲሆን በምርት ጥራቱና በቀጠሮ አክባሪነቱ በመንግሥት እውቅናና ምስጋና በማግኘቱ በቀድሞው ጠቅላይ ሚ/ር መለስ ዜናዊ መሸለሙንና ለ580 ዜጎች የሥራ ዕድል መፍጠሩን ባለሀብቱ ተናግረዋል፡፡

አሐዱ ኩባንያ ከ20 ዓመት ያላሰለሰ ጥረትና ከፍተኛ ትግል በኋላ ከፍተኛ እውቅና ያገኘው ከሦስት ዓመት ወዲህ ሲገነባ በቆየውና ከሦስት ሳምንት በፊት በተመረቀው አሐዱክስ ፉድ ፕሮዳክትስ ኩባንያ ነው፡፡ አቶ ሰለሞን፣ ኢትዮጵያ፣ ጥራቱ በዓለም የታወቀ ስንዴ አምራች ሆና የስንዴ ውጤት የሆኑ የተለያዩ ብስኩቶች፣ ፓስታ፣ ማካሮኒ… ከውጭ አገራት ስታስገባ ማየት በጣም ያስቆጫቸዋል፣ ያማቸዋል፡፡ መቼ ነው ይህን ከውጭ የሚገባ የስንዴ ምርት ተክተን ለግዢ የሚወጣውን የውጭ ምንዛሪ የምናድነው? መቼ ነው በአገራችን ስንዴ የተሰራ ምርት ወደ ውጭ አገር ልከን ለአገራችን የውጭ ምንዛሪ የምናመጣው? በማለት ብዙ ጊዜ አስብ ነበር ይላሉ፡፡

አሁን ወደ አግሮ ፕሮሰሲንግ በመገንባት ከ800 ሚሊዮን ብር በላይ (36 ሚሊዮን ዶላር) በቢሾፍቱ ከተማ እጅግ ዘመናዊ የብስኩት፣ ፓስታና ማካሮኒ ፋብሪካ ገንብተው ራዕያቸውን በማሳካታቸው በጣም ደስ ብሏቸዋል፡፡ የጥራት ደረጃው ከፍተኛ የሆነ ለአገር ውስጥና ለዓለም ገበያ ምርት ለማቅረብ የዘመኑ ቴክኖሎጂ ውጤት የሆኑ ማሽነሪዎች ያስፈልጋል፡፡ እነዚህን እጅግ ዘመናዊ ማሽነሪዎች ከኢጣሊያ ለመግዛት ቢያዙም፣ ማሽነሪዎቹን ወደ አገር ውስጥ ለማስገባት መጠነኛ የውጭ ምንዛሪ እጥረት ገጠማቸው፡፡ ስለዚህ አብሯቸው የሚሰራና የእውቀት ሽግግር የሚያመጣ ዓለም አቀፍ ኩባንያ ለማግኘት በራሳቸውና በአማካሪ ድርጅታቸው በዲዌይት በኩል ፍለጋ ጀመሩ፡፡

በደቡብ አፍሪካ በአግሮ ፕሮሰሲንግ ታዋቂ የሆነ ኩባንያ አብሯቸው ለመሥራት ፈቃደኛነቱን አሳየ። ከኩባንያው ጋር ውይይት ካደረጉ በኋላ እኔ ገንዘቡን እሰጣችኋለሁ፣ እናንተ ሥራውን ሥሩ አላቸው፡፡ የእውቀት ሽግግር የማያደርግ በመሆኑ ትተውት ሌላ መፈለግ ጀመሩ፡፡ ፍለጋቸው ሰምሮ በሰሜንና ደቡብ አሜሪካ፣ በአውሮፓ፣ በእስያና በአፍሪካ የካበተ ልምድና እውቀት ያለው የእንግሊዙ ኩባንያ “ቫሳሪ ግሎባል ፕሩፕ” በፈለጉት መንገድ አብሯቸው ለመሥራት ፈቃደኛ ስለሆነ፣ ከ7 ወር ድርድር በኋላ በ2013 (እኤአ) ቫሳሪ ግሩፕ አሐዱን ተቀላቅሎ አሐዱክስ ፉድ ፕሮዳክትስ አ.ማ ተቋቋመ፡፡

በቢሾፍቱ ከተማ የተሰራው ፋብሪካ ከኢጣሊያ የተገዙት ማሽነሪዎች ተገጥመውለትና ቫሳሪ ግሩፕ እውቀቱን ይዞ ማኔጅመንቱን ስለተቀላቀለ ዓለም አቀፍ የጥራት ደረጃ ያላቸው ብስኩቶች እያመረተ ነው፡፡ የአቶ ሰለሞን ዕቅድ የአገር ውስጥ ፍላጎት ካሟሉ በኋላ ምርቶቻቸውን ለዓለም ገበያ ማቅረብ ነው፡፡ ቫሰሪ ግሩፕ ዓለም አቀፍ የገበያ ልምድ ስላለው በቀላሉ ምርቶቻቸውን ለዓለም ገበያ ለማቅረብ ያስችላቸዋል። ምርቶቻቸውን ኤክስፖርት ለማድረግ የአይኤስኦ እና ሀሳብ (Hasab) ዓለም አቀፍ ሰርቲፊኬት ያስፈልጋቸዋል፡፡ የአይኤስኦን ሰርቲፊኬት አግኝተዋል፡፡ የሀሳብን ሰርቲፊኬት ለማግኘት ደግሞ እየሰሩ መሆኑን ተናግረዋል፡፡

አቶ ሰለሞን ባለትዳርና የልጆች አባት ናቸው። ከባለቤታቸው ከወ/ሮ ራሔል አሰፋ ጋር ትዳር የመሰረቱት የዛሬ 20 ዓመት ገደማ ነው፡፡ በትዳር ቆይታቸው አንድ ልጅ ወልደዋል፡፡ ነገር ግን ስንት ልጆች እንዳላቸው ሲጠየቁ መልሳቸው አምስት ናቸው የሚል ነው፡፡ አራቱ ከአብራካቸው እንደተገኙ ልጆች የሚያሳድጓቸው ናቸው፡፡ ጓደኛቸው በሞት ሲለይ፣ እናት ልጆቹን ለማሳደግ አቅም ስለተሳናት ልጆቹን ወስደው እንደራሳቸው ልጆች እያሳደጉ ነው፡፡

አቶ ሰለሞን ለወ/ሮ ራሔል ከፍተኛ ፍቅርና አክብሮት አላቸው፡፡ ብዙ ኢትዮጵያዊ ባሎች የማያደርጉትን እሳቸው ህዝብ ፊት ቆመው ሚስታቸውን አመስግነዋል፤ አሞግሰዋል፡፡ ሚስቴ ባለቤቴም የቢዝነስ ሸሪኬም ናት ይላሉ። “ሁሉንም የፕሮጀክት ሥራ የምትመራው እሷ ናት፡፡ እጅግ በጣም ጠንካራ፣ ጎበዝ፣ ደከመኝ ሰለቸኝ የማትል፣ የማቀርበውን አዲስ ሀሳብ ሁሌ የምትደግፍ ናት። እውነቴን ነው የምለው የህይወት ባልደረባዬ ብቻ ሳትሆን የቢዝነስ ባልደረባዬም ናት፡፡ ስለ እሷ ለመናገር ቃላት ያጥሩኛል፡፡ ስለ እሷ ከእኔ ይልቅ ሰራተኞቻችን ብዙ ማለት ይችላሉ፡፡ የእኔ ሥራ ከከፍተኛ አመራሮች ጋርና እውቀት ከሚያስተላልፉ ድርጅቶች ጋር ነው፡፡ ፕሮጀክቶችን እየተከታተለች ተግባራዊ የምታደርገው እሷ ናት፡፡ የዲዛይን መሠረታዊ እውቀት ስላላት ዕቃ መርጣ የምትገዛው፣ አስጭና የምታመጣው፣ ዲዛይኑ እንዲህ መሆን አለበት፣ እንዲህ ዓይነት ቀለም መቀባት አለባት …. የምትለው እሷ ናት፡፡ ….” በማለት አሞግሰዋቸዋል፡፡ወ/ሮ ራሔል ዋና መስሪያ ቤታቸው አሐዱ ኮምፕሌክስና የቢሾፍቱ ፋብሪካ ሲሰራ፣ ቱታ ለብሰውና ኬፕ አድርገው ከኮንስትራክሽን ሰራተኞች ጋር ይሰሩ እንደነበር ሰራተኞቻቸው ነግረውኛል። ከዚህም በላይ ሩህሩህና ደግ፣ ባልና ሚስቱ ሰውን በሰውነቱ፣ በእውቀትና በችሎታው እንጂ በጎሳ፣ በሃይማኖት በዝምድና የማይመለከቱ ስለሆነ በሁሉም ድርጅቶቻቸው ውስጥ የሁለቱ ዘመድ የሆነ አንድ ሰው እንኳ እንደሌለ መስክረዋል፡፡

ለዚህ ነው የብስኩት ፋብሪካው በተመረቀበት ወቅት አቶ ሰለሞን “በረጅሙ የሰነቅነውን አግሮ ፕሮሰሲንግ ኢንዱስትሪ ግንባታ ሃሳብ ከማፍለቅ ጀምሮ ፕሮጀክቱ እስኪጠናቀቅ ድረስ ከአጠገቤ ሳትለይ የግልና የቤተሰብ ህይወቷን መስዋዕት አድርጋ ከጎኔ ለቆመችው ታታሪ፣ ብርቱና ሁለገብ ውዷ ባለቤቴ በህዝብ ፊት ቆሜ ስመሰክርላትና ሳመሰግናት በሥራ አጋሮቻችን ስም ነው” በማለት የተናገሩት፡፡

አቶ ሰለሞን የሥራና የውጤት ሰው ስለሆኑ ያቀዱት ነገር ውጤታማ ሲሆን ያስደስታቸዋል፡፡ አንድ ሥራ ውጤት ከሌለው ምን ተሰራ ይባላል? ድካም ነው ትርፉ ይላሉ፡፡ ለሥራ የሚመርጡት ሰዓት የለም፡፡ ስራ ከበዛ አምሽተውና ማልደው በመግባት እንደሚሰሩ ሰራተኞቻቸው ነግረውኛል። ሌላው ባህርያቸው ደግሞ ከማንኛውም ሰው ጋር ተግባብተው መስራታቸው ነው፡፡ ትልቁ ደስታቸው ደግሞ ለወገኖቻቸው የስራ ዕድል መፍጠራቸውና አገራቸው በዕድገት ጎዳና ላይ ሆና ማየታቸው ነው፡፡

የአሐዱ ኩባንያ ባለቤቶች በማህበራዊ ተሳትፎአቸውም ይታወቃሉ፡፡ መጽሐፍ ቅዱስ በሚያዘው መሰረት ከሚያገኙት ትርፍ አስተዋጽኦ በማድረግ ነዳያንን ያበላሉ፤ ያለብሳሉ፡፡ በሚሰሩበት አካባቢ ላለው ህዝብ አገልግሎት የሚሰጥ ት/ቤት፣ ክሊኒክ፣ ንፁህ የመጠጥ ውሃ፣ መንገድ….. ይሰራሉ፡፡ በቅርቡ እንኳ በቢሾፍቱ ከተማ የብስኩት ፋብሪካው በተሰራበት አካባቢ ላሉ አርሶ አደሮች ከብት ማጠጫና ለመስኖ የሚሆን ውሃ ማጠራቀሚያ ገንብተዋል፤ መምህራን የወደፊቱን አገር ተረካቢ ትውልድ ቀራጭ በመሆናቸው ለእነሱ ትልቅ ክብር አላቸው፡፡ ስለዚህ ለመምህራንና ለተማሪዎች ክብር ሲሉ በቢሾፍቱ ከተማ በ12ኛ ክፍል ፈተና ከፍተኛ ነጥብ (4) ያመጡ ተማሪዎችን ፎቶግራፍ የያዘ አደባባይ አሠርተው ነገ ይመረቃል፡፡ ለሁለቱ ግንባታዎች ከ6 ሚሊዮን ብር በላይ ማውጣታቸው ታውቋል፡፡ባለሀብቱ የቢሮክራሲ፣ የባንክ አገልግሎት፣ የመንገድ፣ የውሃ፣ የመብራት፣ የስልክ፣ የኢንተርኔት… የመሰረተ ልማት ችግሮች እንዳሉ ጠቅሰው ያሉትም በአገሪቷ በእኩል ደረጃ እንዳልተሰራጩ በመጥቀስ ለአብነት በቢሾፍቱ ከተማ ያለው የኢንተርኔት አገልግሎት አለ ለማለት እንደማያስደፍር ገልጸዋል፡፡የአሐዱ ኩባንያ ባለቤቶች በ10ሺህ ብር ካፒታል ጀምረው በአሁኑ ወቅት ከ300 ሚሊዮን ብር በላይ አጠቃላይ ካፒታል አላቸው፡፡ ሰራተኞቹም 2500 ደርሰዋል፡፡ ምርቶቻቸውን የሚያከፋፍሉበት 40 መካከለኛና ትላልቅ መኪኖች ሲኖሯቸው፣ ወደፊትም ለወገኖቻቸውና ለአገር ዕድገት አስተዋጽኦ በሚያደርጉ መስኮች የመሰማራት ዕቅድ አላቸው፡፡ 

ከቅርብ ዓመታት ወዲህ የመብራት ችግር እየባሰበት መሆኑን መናገር ለቀባሪው አረዱት ይሆናል፡፡ በቀን ከሁለት እስከ አራት ጊዜ የሚቆራረጥበት ወቅት አለ፡፡ መብራት አለ ብለው እንጀራ ለመጋገር ሲዘጋጁ እልም ይላል፡፡ ይመጣል ብለው ሲጠባበቁ በዚያው ቀልጦ የሚያድርበት ጊዜ ብዙ ነው፡፡ በአንዳንድ አካባቢ ሁለትና ሦስት ቀን ከዚያም ሲብስ ሳምንት፣ አስር ቀንና ከዚያም በላይ ጠፍቶ ሲቀር ነዋሪዎች “የመብራት ያለህ” እያሉ በየሚዲያው ይጮሃሉ፡፡ ይህ ችግር በዓመት አንዴ የሚከበሩ በዓላትንም አይፈራም፡፡ ከሦስት ዓመት በፊት ለዘመን መለወጫ እንጀራ ለመጋገር አብሲት ተጥሎ መብራት እንደጠፋ በማደሩ በዓሉን በግዢ እንጀራ ማክበራችን ትዝ ይለኛል፡፡

መንግሥትና መብራት ኃይል ችግሩ ሲነገራቸው አንዳንድ ጊዜ “ዕድገት የፈጠረው ችግር ነው፤” ሌላ ጊዜ ደግሞ “የኃይል ማነስ አይደለም፣ የማሰራጫ መስመሮች እርጅና ነው፣ በዚህ አካባቢ ያለው ትራንስፎርመር ፈንድቶ ነው” ይላሉ፡፡ በየአካባቢያችንም ብዙ ጊዜ ትራንስፎርመር ሲፈነዳ ሰምተናል፣ አይተናል፡፡

ክቡር ዶ/ር ደብረ ጽዮን ገ/ሚካኤል በምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር ማዕረግ የመገናኛና ኮሙኒኬሽን ክላስተር አስተባባሪና የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ሚ/ር፣ ባለፈው እሁድ የትራንስፎርመር ማምረቻ ፋብሪካን ሲመርቁ ባደረጉት ንግግር፤ ከዓመት በኋላ ትራንስፎርመር በየመንገዱ እንደ ማስቲካ እንደማይፈነዳ ገልፀዋል፡፡

ዶ/ር ደብረጽዮን ይህንን ያሉት በብረታ ብረትና ኢንጂነሪንግ ኮርፖሬሽን፣ በፓወር ኢንጂነሪንግ ኢንዱስትሪ የትራስፎርመር ፋብሪካ ዓለም አቀፍ የጥራት ደረጃ ያላቸው ትራንስፎርመሮች እያመረተ በመላ አገሪቱ ስለሚያሰራጭ ነው፡፡

በአንድ ዓመት ውስጥ የአገሪቱን የትራንስፎርመር ፍላጐት አሟልተው ምርታቸውን ለውጭ ገበያ እንደሚያቀርቡ የገለጹት የኢንዱስትሪው ዋና ሥራ አስኪያጅ ሻለቃ አሰፋ ዮሐንስ፣ በመላው ዓለም ቻይናም ሆነች አሜሪካ የሚጠቀሙት ትራንስፎርመር ፋብሪካቸው ከሚያመርተው ጋር ተመሳሳይ እንደሆነ ገልጸዋል፡፡

በቡራዩ ከተማ አስተዳደር በታጠቅ ኢንዱስትሪ መንደር በ350 ሚሊዮን ብር የተሠራው ፋብሪካ ለኃይል ማመንጫ፣ ማስተላለፊያ፣ ማሰራጫና ለቁጠባ የሚያገለግሉ ልዩ ትራንስፎርመሮችን ያመርታል። በዓመት 10ሺህ ትራንስፎርመሮች ያመርታል፣ ይተክላል፡፡ የጥራት ደረጃው ዓለም አቀፍ መሆኑን ማን እንዳረጋገጠላቸው የተጠየቁት ሻለቃ አሰፋ፣ የጥራት ደረጃ የሚለካው በምርት ወቅት በሚጠቀሙት የግብአት ጥራት፣ በሚያልፍበት የምርት ሂደትና በዓለም አቀፍ የጥራት ማረጋገጫ ተፈትሾ (ቴስት) ተደርጐ እንደሆነ ጠቅሰው፣ የምርታቸው የብቃት ደረጃ 99.7 መሆኑን፣ አንዳንድ የአፍሪካ አገሮች ጥያቄ ስላቀረቡ ከዓመት በኋላ ለውጭ ገበያ እንደሚልኩ ተናግረዋል፡፡

ፋብሪካው 1‚200 ሠራተኞች ሲኖሩት አብዛኞቹ፣ ከዩኒቨርሲቲዎችና ከቴክኒክና ሙያ ኮሌጆች የተመረቁ ወጣቶች ናቸው፡፡ በፋብሪካው የኢንሱሌሽን፣ የዋይንዲንግ (ሽቦ መጠምጠም)፣ የአሴምቢሊንግ (መገጣጠሚያ) የኦይሊንግና ቴስቲንግ ወርክሾፕ የሚሠሩ አሉ፡፡

በእያንዳንዱ ወርክሾፕ የተመደቡት ወጣቶች ሁለት ሁለት ሆነው ነው የሚሠሩት፡፡ ሊዲያ ተስፋማርያምና ኢዮብ ዳና በኢንሱሌሽን ወርክሾፕ ሲሠሩ ነው ያገኀኋቸው፡፡ ሊዲያ የ21 ዓመት ወጣት ስትሆን ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ በኬሚካል ኢንጂነሪንግ ተመርቃለች። ኢዮብ 23 ዓመቱ ሲሆን ከቲቪቲ ኮሌጅ የተመረቀ ቴክኒሻን ነው፡፡ የወጣቶቹ ሥራ በትራንስፎርመሩ የሚጠቀለሉት ኤሌክትሪክ አስተላላፊ ሽቦዎች እንዳይገናኙ በየመስመሩ ልዩ ዓይነት ኦርጋኒክ ወረቀት ማስገባት ሲሆን  ወረቀቱ ሌላም አገልግሎት አለው፡፡ በትራንስፎርመሩ የሚጨመረውን ዘይት ይመጣል፡፡

በኮኔክሽን ወርክሾፕ ሲሠሩ ያገኘኋቸው መቅደስና ታደሰ ጂጌ ኤሌክትሪሻኖች ናቸው፡፡ የ24 ዓመቷ መቅደስ ከወሊሶ ቴክኒክና ሙያ ኮሌጅ ነው የጨረሰችው፡፡ ታደሰም የ24 ዓመት ወጣት ሲሆን ከጂማ ዩኒቨርሲቲ በኤሌክትሪካል ኢንጂነሪንግ ተመርቋል፡፡ የወጣቶቹ ሥራ ከኃይል ማሰራጫ የሚመጣውን ኃይል ተቀብሎ ወደ ትራንስፎርመሩ የሚያደርሰውን ሽቦ መትከል ነው፡፡ በዚህ ዓይነት በሁሉም ወርክሾፖች ወጣቶች ተመድበው እየሠሩ ነው፡፡