በፓርላማ ጉዳዩን የሚያጣራ ቡድን ተደራጅቷል
                                      
             የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ኮሚሽን፣ በምዕራብ  ወለጋ ቶሌ መንደር የተፈጸመውን አሰቃቂ የጅምላ ግድያ፣ መንግስት በአፋጣኝ ጥልቅና ገለልተኛ ምርመራ እንዲያካሂድ ያሳሰበ ሲሆን የህዝብ ተወካዮች ም/ቤት በበኩሉ፤ ጉዳዮን የሚያጣራ ቡድን ማደራጀቱን አስታውቋል።
ሰኔ 11 ቀን 2014 ዓ.ም ወለጋ ቶሌ በተባለች መንደር የተፈጸመው የጅምላ ግድያ በእጅጉ ረብብሾኛል ያሉት የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ከፍተኛ ኮሚሽነር ሚሼል ባችሌት፤ ድርጊቱ ተድበስብሶ ሊታለፍ የሚገባው አይደለም ብለዋል።
በእለቱ በመንደሩ የገቡ ታጣቂዎች ባገኙት ሰው ሁሉ ላይ እየተኮሱ በመቶዎች የሚቆጠሩ ንጹሃን ላይ የጅምላ ፍጅት መፈጸማቸውንና ከሟቾቹ አብዛኞቹ ሴቶችና ህጻናት መሆናቸውን ከአካቢው እማኞች መረጃ  ማግኘታቸውን ከፍተኛ ኮሚሽነርሯ ገልጸዋል።
በጥቃቱ ከሞት የተረፉ ከ2 ሺህ በላይ የሚሆኑ ሰዎችም ከአካባቢው መፈናቀላቸውንና ለከፋ ችግር መዳረጋቸውን፤ አራት ሰአታትን በፈጀው ጥቃትም በሰዎች ላይ ከደረሰው የጅምላ ፍጅት ባሻገር መኖሪያ ቤቶችና የተለያዩ ንብረቶች በታጣቂዎቹ መቃጠላቸውንና መውደማቸውን ኮሚሽኑ ይጠቁማል።
ለሰአታት በተፈጸመው ጥቃት የተገደሉ ሰዎች አስክሬን በየቦታው ወድቆ ሊገኝ እንደሚችልም ሚሼል ባችሌት በመግለጫቸው አክለዋል።
መንግስት ጥቃቱን ያደረሰው “አሸባሪው ሸኔ” መሆኑን መግለጹን፤ በአንጻሩ ታጣቂ ቡድኑ ቃል  “እጃችን የለበትም፤ ጥቃቱ በመንግስት ሚሊሻዎች ነው የተፈጸመው” ማለቱን የጠቀሰው የተመድ የሠብአዊ መብት ኮሚሽን ቢሮው፤ ይህን ጉዳይ መንግስት በአፋጣኝ በገለልተኛ አካል በጥልቅ ምርመራ ሊያጣራ ይገባዋል ብሏል።
በሚካሄደው ምርመራ  ግኝት መሰረትም፤ አጥፊዎች ለፍርድ እንዲቀርቡ፣ ተጎጂዎችም እንዲካሱ ኮሚሽኑ ጥሪውን አቅርቧል።
ይህ በእንዲህ እንዳለ  የህዝብ ተወካዮች ም/ቤት በበኩሉ፤ በጋምቤላና በወለጋ በአሸባሪው ሸኔ በንጹሃን ላይ የተፈጸመው አሰቃቂ የሰብአዊ መብት ጥሰትን የኢትዮጵያ ሰብአዊ መብት ኮሚሽን አጣርቶ እንዲያቀርብ አዟል።
በተጨማሪም መረጃ ላይ የተመሰረተ ውሳኔና ምላሽ ለመስጠት ይቻል ዘንድም የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት አፈጉባኤ አቶ ታገሰ ጫፎ፣ ወቅታዊ ጉዳዮችን የሚያጣሩና ከምክር ቤት አባላት የተውጣጡ ሁለት ቡድኖችን በማቋቋም ስምሪት መስጠታቸው ታውቋል። ቡድኖቹ ተግባራቸውን አከናውነው የሚያመጡት ግኝ፤ት ለህዝብ ይፋ እንደሚደረግና አስፈላጊው አቅጣጫ እንደሚሰጥ አፈጉባኤው አስረድተዋል።

  አገሬ ያንቺ ቅኔ፤ አይፈቱት ደረሰ
ችግኝ  ይተከላል፤ ሰው እየፈረሰ
“ይባስ አታምጣ”፤ ብዙ ክፉ ነገር የገጠማቸው ሰዎች የሚያደርሱት ፀሎት ነው፡፡
ሻሸመኔ ከተማ ላይ ሰው ተዘቅዝቆ ሲሰቀል የከተማው ነዋሪዎች ይባሰ አታምጣ ብለው ፀልየው ሊሆን ይችላል፡፡ ለፖለቲካ አላማና ግብ ድምጻዊ ሃጫሉ ሁንዴሳ በተገደለ ጊዜ፣ ሻሸመኔ በአጥፊዎች ከመወረር አልዳነችም፡፡ ነዋሪዎቿ ቀደም ብሎ በተዘጋጀ ዝርዝር ስማቸው እየተጠራ፣ እምነታቸው እየታየ ከመገደል አልተረፉም፡፡
ዝዋይ፣ አጋርፋ፣ አሩሲ ነገሌ እና ሌሎችም ከተሞች እንዳልነበሩ የሆኑት፣ በህይወት የተረፉትም በአንድ ቀን ወደ ፍጹም ድህነት የተለወጡት "ክፉ አታሳየን" ብሎ የሚፀልይ ጠፍቶ ሳይሆን፤ ክፉን የሚያጠፋ መንግስት ጠፍቶ ነው፡፡ ከክፉዎቹ አንዱ ደግሞ በማይታይና በማይገለጥ ተንከባካቢ ኃይል እየተጠበቀና እየታገዘ ያለው፣ የተወካዮች ምክር ቤት አሸባሪ ብሎ የፈረጀው "ኦነግ ሸኔ" ነው፡፡
ኦነግ ሸኔ ከጋምቤላ አማፂ ጋር ተባብሮ ሰኔ 7 ቀን 2014 ዓ.ም የጋምቤላ ክልላዊ መንግስት  ርዕሰ ከተማ የሆነችውን ጋምቤላን ወረረ። የጋምቤላ ከተማ በተወረረችበት ሰዓት ማለትም ንጋት 12፡30 ላይ ኦሮሚያ ውስጥ ደምቢ ዶሎና ግምቢ ላይም ሸኔ ወረራ አድርጓል፡፡ በግምቢና በደምቢ ዶሎ ላይ ያደረሰው ጉዳት ምን ያህል እንደሆነ የተገለጸ ነገር ባይኖርም፣ ጋምቤላ ከተማ ውስጥ ግን 40 ሰዎች መገደላቸው ተዘግቧል፡፡  
"ደካማ ነው፣ ስጋት ወደ ማይሆንበት ደረጃ አድርሰነዋል" የተባለው ኦነግ ሸኔና. እንቅስቃሴው፤ የተጣጣመ አይደለም። “ደካማ አይደለሁም” የሚል መልዕክት ለማስተላለፍ የፈለገ በሚመስል መልኩ ነው አረመኔያዊ ተግባሩን እየፈጸመ የሚገኘው፡፡  
ከአራት ቀን በኋላ ሰኔ 11 ቀን 2014 ዓ.ም በምዕራብ ወለጋ ግምቢ ወረዳ ቶሌ ቀበሌ የፈፀመው አሰቃቂ ግድያ፣ በእልህና በበቀል ስሜት የተሞላ ይመስላል፡፡ ንጹሃንን ከህጻን እስከ አዋቂ በጅምላ ነው የጨፈጨፈው፡፡
ቶሌ ቀበሌ በስሩ ጉቱ፣ ጨቆርስ፣ ሳልሳው እና በገኔ የሚባሉ መንደሮች አሉ። ነዋሪዎቹ የደርግ መንግስት በወቅቱ በነበረው ድርቅ ሳቢያ ከተለያዩ አካባቢዎች አምጥቶ ያሰፈራቸው ናቸው፡፡ ያለፉትን ስልሳ ዓመታት ያሳለፉት በማረስና ለክልሉ መንግስት በመገበር ነው፡፡ በአጭር አገላለፅ ንፁህ ሲቪል ሰዎች ናቸው ማለት ነው፡፡ እነዚህ ከአፈር ጋር ታግለው የሚኖሩ ሰዎች ናቸው እጅግ በሚዘገንን ሁኔታ የተጨፈጨፉት፡፡ ሰባት ሰዓት በወሰደ ጥቃት ከ500 የማያንሱ ሰላማዊ ዜጎች (ህጻናት፣ ሴቶችና በእድሜ የገፉ አዛውንቶችን ጨምሮ) መገደላቸውን ዘገባዎች ያመለክታሉ፡፡
ይህን የግፍ ግፍ፣ ከጭካኔ በላይ ጭካኔ የታየበትን ግድያ፤ አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ “እንደ ዶሮ ጫጩት ታረዱ” ሲል የዘገበው ሲሆን ዜናውን ቀድሞ ከዘገበው ከአሜሪካ ድምጽ ጀምሮ ሌሎች ዓለም አቀፍ መገና|ኛ ብዙኃንም መረጃውን አስተጋብተውታል። ይህን አሰቃቂ ክስተት አሜሪካ፣ ኢራንና ቻይና በጥብቅ አውግዘውታል፡፡ የጥቃቱ ሰለባዎች አስቀድመው ለአካባቢው ሹማምንት ሥጋት ላይ መሆናቸውን ቢያሳውቁም ሰሚ አለማግኘታቸውን የሚጠቁሙ መረጃዎች ተሰምተዋል፡፡ ለምን ይሆን? ማጣራት ይፈልጋል፡፡
በጋምቤላ ከተማ የተገደሉትን ጨምሮ የሟቾች ቁጥር ከ600 በላይ ይሆናል፡፡ ለቶሌ ሟቾች የህሊና ፀሎት እንዲደረግ፣ በጉዳዩ ላይም ም/ቤቱ እንዲወያይበት በማለት በአብን አባላት ጥያቄ የቀረበላቸው የተወካዮች ምክር ቤት አፈ ጉባኤ፤ “ቀድሞ ባልተያዘ አጀንዳ አንነጋገርም” በማለታቸው ምክር ቤቱ በችግሩ ላይ ሳይነጋገር፣ የህሊና ፀሎትም ሳያደርግ ቀርቷል፡፡ አንድም የምክር ቤት አባል ቢያንስ ቢያንስ የህሊና ጸሎቱን ደግፎ ሲናገርም ማየት አልተቻለም፡፡ ከሰብአዊነት ይልቅ የፖለቲካ ሰውነታቸው የጠናባቸው የምክር ቤቱ አባላት፤ እንዴት የዜጎች ሞት አላስጨነቃቸውም? ይህም ጥያቄ ነው፡፡
ሰኔ 14 ቀን 2014 ዓ.ም መደበኛ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ መደበኛ ጉባኤውን የከፈተው የብልጽግና ፓርቲም፣ በግፍ ለተጨፈጨፉት ዜጎች የኅሊና ጸሎት ሲያደርስ አልታየም፡፡ ሊቀ መንበሩ ዶ/ር  ዐቢይ አህመድ፣ ምክትላቸው አቶ አዳም ፋራህና አቶ ደመቀ መኮንንም ይህን ጥያቄ አላነሱም፡፡ በእርግጥ ፓርቲው  ድርጊቱን ማውገዙ  ተዘግቧል፡፡
በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ የገቢ ማሰባሰቢያ ፕሮግራም ላይ በክብር እንግድነት የተገኙት ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትር አቶ ደመቀ መኮንን፣ ሰኔ 15 ቀን 2012 ዓ.ም ለተገደሉት ለእነ ዶክተር አምባቸው እንዲሁም ጋምቤላና ቶሌ ላይ ለተጨፈጨፉት ዜጎች፣ የኅሊና ፀሎት እንዲደረግ ጠይቀው ተደርጓል። ይህን አይነት ጥያቄ ለምን የብልፅግና ሥራ አስፈጻሚ ስብሰባ ላይ አላቀረቡም ራሱ ጥያቄ ነው፡፡ ጥያቄው ሌላም ጥያቄ እንድናነሳ ያደርጋል፡፡ ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ አህመድ፣ እንደ ኮሎኔል መንግስቱ ኃይለማርያምና መለስ ዜናዊ፣ የእሳቸውን ፊት እያነበቡ፣ ፊታቸው ሲቀላ የሚቀላ፣ ሲጠቁር የሚጠቁር ሹማምንቶች እየፈጠሩ፣ የባለስልጣናቱን የማሰብና የመወሰን ነፃነት እየገፈፏቸው ይሆን እንዴ? ይህም ሌላ ጥያቄ ነው፡፡
በብልፅግና ሥራ አስፈፃሚ ስብሰባ ላይ ጠ/ሚኒስትር ዐቢይ፣ በኦነግ ሸኔ ላይ ከፍተኛ የማጥቃት ዘመቻ መከፈቱን ተናግረዋል፡፡ አቶ ፈቃዱ ተሰማና አቶ ግርማ  የሺጥላ በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ቀርበው ይህንኑ አረጋግጠዋል። የአማራ ክልል ርዕሰ መስተዳደር ዶ/ር ይልቃል ከፍያለውም፣ ጥቃቱ ዘርን ከዘር ጋር ወደ ማጋጨት ለማሳደግ ተፈልጎ የተፈፀመ መሆኑን ተናግረዋል፡፡
በነገራችን ላይ ሚያዚያ 17 ቀን 2014 ዓ.ም በተወሰደ እርምጃ፣ ቦንፎ እየተባለ የሚጠራው የኦነግ ሸኔ ማሰልጠኛ መደምሰሱን ኮሎኔል መኮንን ፀጋዬ የተባሉ ወታደራዊ  ሃላፊ አስታውቀው ነበር፡፡ ኮሎኔሉ 43 ሰዎች ላይ እርምጃ መወሰዱን፣ 60 ሰዎች እጃቸውን መስጠታቸውን ገልጸዋል። እሳቸው ተማረኩ ብለው በፎቶግራፍ ያሳዩን መሳሪያዎች ደግሞ ምኒሽር፣ አልቤን፣ ዲሞትፈር ካርባይንና ናቸው፡፡ እነዚህ ደግሞ የኦነግ ሸኔ ጦር ታጥቋቸው ከሚታዩት ጋር ምንም የማይገናኙና  ዘመን ያለፈባቸው ናቸው፡፡
ስለ ኦነግ ሸኔ በመንግስት የሚነገረውና የሚሆነው ነገር አልገናኝ ሲለኝ ሁልጊዜ ትዝ የሚለኝ፣ “አብዛኛው የኦነግ ሰራዊት የኦዴፓ ነው፡፡ ትጥቁም የኦዴፓ ነው፡፡ ኦዴፓ ኦነግ ወደ ደቡብ ክልል ሄዶ ወረራ እንዲያደርግ በደብዳቤ ፈቅዷል፤ እኔ ይህን በመተቸቴ ተባርሬያለሁ” የሚለው የጄኔራል ከማል ገልቹ ንግግር ነው፡፡ የበፊቱ ኦፒዲኦ የአሁኑ የኦሮሚያ ብልፅግና ፓርቲ  አመራሮች፣ ምን ያህል ከዚህ ችግር ነፃ ናቸው? ይህም ጥያቄ ነው፡፡
ከማህበራዊ መገናኛ ወዳገኘሁት መግቢያዬ ላይ  ወደ አቀረብኩት ግጥም ልመለስ፡፡
አገሬ ያንቺ ቅኔ፤ አይፈቱት ደረሰ
ችግኝ  ይተከላል፤ ሰው እየፈረሰ
 ጠቅላይ ሚኒስትር ዐቢይ እንዲህ አይነቱን ትችት እንደማይቀበሉት ደጋግመው ተናግረዋል፡፡ መንግስት በዚህ ጦርነት መሃከል እየሰራቸው ያሉ ሥራዎችን ማንኳሰስ ፈፅሞ አልፈልግም። ሌሎችም የሚፈልጉ አይመስለኝም። እንዲያውም መንግስት የሚባለው ተቋም ትልቅ መሆኑን  የሚያረጋግጠው፣ በዚህ አገር አቀፍ ችግር ውስጥ ሆኖ እንደ አብርሆት ቤተ መፃሕፍት ያሉ ትላልቅ ፕሮጀክቶችን በስኬት ማከናወን መቻሉ ነው፡፡ የእኔም ሆነ የእኔ መሰሎች ተቃውሞ የሚመነጨው የዜጎችን ደህንነት ማስጠበቅና የልማት ሥራውን ጎን ለጎን ለምን ማስኬድ አልተቻለም በሚለው ላይ ነው፡፡ “እየተዋጋን እናመርታለን፣ እያመረትን እንዋጋለን” እንዲል ደርግ፡፡

ሀገር እንደዋዛ፣ ካቧ እየተናደ፣
ማገሯ እየላላ፣
                ላዪ እየነደደ
በምሰሶው ብርታት፣
                 ለታሪክ በቆመው
በወጋግራው ድጋፍ፣
               ሊወድቅ ባዘመመው፤
ትንገዳገዳለች፣ በሰካራም መንገድ
ከታዛው ቁጭ ብሎ፣ ይታዘባል
ትውልድ፤
እኔም እንደ ትውልድ፣
አዚምሽን ተሸከምሁ
በህመምሽ ታመምሁ፤
ግፉ አደነዘዘኝ
መኖር ጎመዘዘኝ
እንቅልፌን አባረርሁ
ተኝቼ ስነቃ፣ እንዳላጣሽ ፈራሁ፤
© Zelalem Tilahun
***
እንባዬን የት ላርገው?
(በእውቀቱ_ስዩም)
ቀና በል ይሉኛል ወዴት ልበል ቀና
ከላይ ተደፍቶብኝ አገር እንደቁና
ጣራው ባጡ ቀርቦኝ
በር አልባ ግድግዳ እንደ ዝናር ከቦኝ
በጫጩት ጉልበቴ እየተወራጨሁ
እንባየን ዘግኘ ሽቅብ እየረጨሁ
ወደ አማልክት ብጮህ-ጠሎቴን
አይሰሙት
በየት በኩል ኖሬ
በየት በኩል ልሙት።
በምን ይገለጻል የትውልዴ አበሣ
ከመንበርከክ ብዛት መራመድ የረሣ
ያልፋል ተለጉሞ
ያልፋል ተከርችሞ
የጉልበቱን ኮቴ ምድር ላይ አትሞ።
ወፈፌ ቀን አልፎ እብድ ቀን ሲመጣ
ማልቀስ አመጽ ሲሆን በሸንጎ ሚያስቀጣ
እንባዬን የት ላርገው
ወዴት ልሸሽገው?
*    *    *
"--ስሜትን በሚወርር፣ ልብን በሚያሳዝን፣ ጉልበትን በሚሰብር ኀዘን ውስጥ ላሉት ወገኖቻችን፤ ትናንት ባለ ብዙ ቤተሰብ ዛሬ ሌጣ ለሆኑት፣ የክብር ሞትና መቃብር ለተነፈጉት፣ ሰው ሆነው በሰው ለተገፉት፣ ኢትዮጵያዊ ሁነው በኢትዮጵያውያን ለተሠዉት፣ አገር  ሳላቸው እንደ ባዕድ ለተቆጠሩት፣ ለደከሙበት ምድር በወርቅ ፈንታ ሰይፍ ለተከፈሉት ልጆቻችን እግዚአብሔር ያጽናችሁ በማለት፣ የሞቱትንም ደመ አቤልን ያከበረ አምላክ ደማቸውን እንዲመራመር በመለመን መልእክታችንን እንጀምራለን!
ብዙ መልካም ቃላት በሚነገሩበት፣ የጥበብ ድምፆች በሚያስተጋቡበት፣ መሠረት ፈርሶ ለጉልላት ጌጥ በምንጨነቅበት በዚህ ዘመን፣ “እንዴት ካለው ጊዜ ደረስን ማለት መመጻደቅ ባይሆን ኖሮ የሚባልበት ወቅት ሁኖ አግኝተነዋል። ትናንት ገንዘብን የሚቀሙ “እንዴት የሰውን ልፋት ይወስዳሉም" ተብለው በተወገዙበት ምድር፣ ሕይወትን የሚቀሙ፡ የሰው ዘር ቅነሳ የሚያደርጉ ግፈኞች ሲንጎማለሉ ማየት ያሳዝናል። ንጹሐን ወገኖቻችን እግዚአብሔር በሰጣቸው ማንነት ብቻ ሲሞቱ ስናይ የዝቅታችንና የመውደቃችን ልክ ማጣት ጎልቶ ይታያል። በርግጥ የሞቱት ወገኖቻችን ሰማዕታት ናቸውና ቤተ ክርስቲያን ትዘክራቸዋለች። ሰማዕት ስለ እግዚአብሔር ብሎ የሚሞት ነው። እነዚህም ወገኖቻችን እግዚአብሔር በሰጣቸው ማንነት፣ ለምን እንዲህ ተፈጠራችሁ ተብለው የሞቱ ናቸውና ሰማዕታት እንላቸዋለን። ገዳዮችም ቀጥተኛ የእግዚአብሔር ተቃዋሚዎች ናቸው።--"
(ብፁዕ ወቅዱስ አቡነ ማትያስ ቀዳማዊ ፓትርያርክ ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት ዘኢትዮጵያ ሊቀ ጳጳስ ዘአክሱም  ወእጨጌ ዘመንበረ  ተክለሃይማኖት፤ በወለጋና በጋምቤላ የአገራችን ክፍል የደረሰውን አሰቃቂ የወገኖቻችን ግድያ አስመልክቶ ካስተላለፉት የኀዘን መልዕክት የተወሰደ)
***
“በንጹሃን ዜጎች ላይ በህገወጥ እና በኢ-መደበኛ ኃይሎች የሚደርስ ጥቃትና  መተዳደሪያን ማውደም ተቀባይነት የለውም። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በቤኒሻንጉልና ኦሮሚያ ክልሎች፣ ዋና ዓላማቸው ኅብረተሰቡን ማሸበር በሆኑ አካላት የተፈጸመው የሰው ልጆችን ህይወት የሚቀጥፍ  ዘግናኝ ድርጊት የምንታገሰው አይደለም። ጥቃት በደረሰባቸው አካባቢዎች ሰላምና ደህንነትን መመለስ አሁንም ቅድሚያ የምንሰጠው ተግባራችን ነው።”
(ጠ/ሚኒስትር ዐቢይ አሕመድ)
***
"--የመንግስት ተቀዳሚ ተግባር የዜጎችን ደኅንነት ማስጠበቅ ሲሆን፤ በዚህ ወቅት መንግስት የዜጎችን ደኅንነት የማስጠበቅ  ስራውን በጥንቃቄ እንዲሰራ እንጠይቃለን፡፡
እንዲህ ህዝብን በሚያሸብሩና የዜጎችን ህይወት እንደዋዛ በሚቀጥፉ ነፍሰ በሎች ላይ እርምጃ ሲወስድ፣ በማያዳግም መንገድ እንዲሆን አልያ እንደተለመደው ነካክቶ መተው በየጊዜው የወገኖቻችንን ውድ ህይወት እያስገበረን እንደሚቀጥል  ለማሳሰብ እንወዳለን፡፡ የሚወሰዱ እርምጃዎች ተመልሰው ለህብረተሰቡ የደህንነት ስጋት መሆን በማይችሉበት ደረጃ በከፍተኛ ጥንቃቄ እንዲፈፀሙም እንጠይቃለን፡፡
በወለጋ፣ በጋምቤላ እንዲሁም በተለያዩ የሀገራችን አካባቢዎች ከፍተኛ ግፍና መከራ ለደረሰባቸው እንዲሁም ለተጨፈጨፉ ወገኖቻችን የተሰማንን ጥልቅ ሀዘን እንገልፃለን፡፡;
(ኢዜማ )
***
“በኦሮሚያ ክልል በምዕራብ ወለጋ ዞን፣ ግምቢ ወረዳ ቶሌ ቀበሌ፣ አሸባሪው ሸኔ በንጹሐን ወገኖች ላይ በፈጸመው ግድያ የተሰማኝን ሀዘን እየገለጽኩ፣ ለቤተሰቦቻቸውም መጽናናትን እመኛለሁ፡፡
ድርጊቱ አገራችንን ከአሸባሪዎች ለማጽዳት የጀመርነውን ዘመቻ አጠናክረን ከመቀጠል ውጪ ሌላ አማራጭ እንደሌለን ማሳያ ነው፡፡”
(የአማራ ክልል ርዕሰ መስተዳድር፤
ዶክተር ይልቃል ከፋለ)
***
ከግድያው የተረፉት በአንደበታቸው
"--በቶሌ በአንድ መስጊድ ውስጥ ብቻ 40 ሰው ነው የተገደለው። እኔ ቤት ውስጥ 12 ሰው ሞተ። ሌላው ቆስሎ ወጣ። ያው በረሃ ላይ በእግር እየሄድን ነው መድረሻ አጥተን። ሁለት ልጆች ተርፈውልኝ ነበር፤ በውሃ ጥም ተቸግረናል።--"
(ከጥቃቱ የተረፉ አንድ አዛውንት፣ ለዶቼ ቬሌ የተናገሩት)
***
«...መደበቂያ ያደረግነው መስጂዳችንን ነበር፤ ግን እዛም ገብተው 46 ሰዎችን ገደሉብን፣ የኔን ብቻ 12 ቤተሰቦች ገደሉብኝ፣ አሁን እኔንም ቢገድሉኝ ኑሮ እያልኩ እየተጸጸትኩ ነው፤ አላህ ለምን አተረፈኝ! ከዚህ በኋላ ምን ቀረኝ?..»
(ከወለጋው ጭፍጨፋ የተረፉ አባት)
***
 “...አሁን እኮ አባ ወራ ብቻውን፣ እማወራ ብቻዋን ቀርተዋል። ምን ተረፍን ይባላል? ከዚያም ብሶ ረሃብ ሊጨርሰን ነው”
(ከጥቃቱ የተረፉ የ7 ልጆች አባት፣ ለቢቢሲ የተናገሩት)

 ሟቹ የቀድሞው መሪ ኪም ኢሉ-ሱንግ፣ አሁንም አገሪቱን በመንፈስ እንደሚመሯት በሚታመንባት ሰሜን ኮሪያ፤ አያሌ ቅጥ አምባራቸው የጠፋ ህጎችና ደንቦችና ይስተዋላሉ። አገሪቱን በጨረፍታ ለማስቃኘት ያህል ጥቂቶቹን እነሆ፡-


           አንድ እጩ ብቻ የሚቀርብበት ምርጫ
ሰሜን ኮሪያ እ.ኤ.አ ከ1948 ዓ.ም አንስቶ በአንድ ቤተሰብና ፈላጭ ቆራጭ በሆነ አገዛዝ እየተዳደረች  እንደምትገኝ ዓለም ሁሉ የሚያውቀው ሃቅ ነው፡፡ አስቂኙ ነገር ታዲያ አገሪቱ ምርጫ በየዓመቱ ማካሄዷ ነው፡፡ መራጩ ህዝብ ደግሞ እንዲመርጥ የሚቀርብለት አንድ አማራጭ ብቻ ነው። ለከንቲባም ይሁን ለክልል ገዢዎች አሊያም ለወረዳ ም/ቤቶች ምርጫ በየግዛቱ የሚቀርበው አንድ እጩ ብቻ ነው፡፡ መራጩም ለብቸኛው እጩ ድምፁን ሰጥቶ (መርጦ) ወደ የቤቱ ይመለሳል፡፡

ወላጆች የት/ቤት ዴስኮችን ማቅረብ አለባቸው  
ልጆቻቸውን ወደ ት/ቤት የሚልኩ ወላጆች፣ የራሳቸውን ዴስኮችና ወንበሮች ማቅረብ ግዴታቸው ነው፤ እንደ ደብተርና የጽህፈት መሣሪያዎች፡፡ ት/ቤቶች ለተማሪዎች መቀመጫ ዴስኮችንና ወንበሮችን አያዘጋጁም፡፡ በዚህ ዓይነት አሰራር ሰሜን ኮሪያ በዓለማችን ብቸኛዋ አገር ሳትሆን  አትቀርም። ይሄም ሳያንስ አንዳንድ ተማሪዎች ለመንግስት የጉልበት ሥራ እንዲሰሩም ይገደዳሉ። ለምሳሌ የተጣሉ ቁሳቁሶችን እንዲሰበስቡ ይታዘዛሉ- በነጻ!
የሦስት ትውልድ ቅጣት ህግ
የሦስት ትውልድ ቅጣት ህግ፣ የሰሜን ኮሪያ ሰቅጣጭ እውነታ ነው- ከዜጎች ምንም ዓይነት ትችትም ሆነ ይግባኝ የማይቀርብበት!! አንድ ሰው ወንጀል ከፈፀመ ከእነዘር ማንዘሩ (አያቶቹን፣ ወላጆቹንና ልጆቹን ጨምሮ ማለት ነው) ተለቃቅሞ ከርቸሌ የሚወርድበት አሰራር ነው- የ3 ትውልድ ቅጣት ህግ።

ኮምፒውተር ለመግዛት የመንግስት ፈቃድ
በሰሜን ኮሪያ ዜጎች 28 ድረገፆችን ብቻ ነው መጎብኘት የሚፈቅድላቸው። የአገሪቱ ኢንተርኔት “ክዋንግምዮንግ” ወይም “ብራይት” ተብሎ የሚጠራ ሲሆን  ኮምፒውተር ያላቸው ዜጎች በነጻ መጠቀም ይችላሉ። ክፋቱ ግን ኮምፒውተሮች በአገሪቱ እጅጉን ውድ ናቸው፡፡ በዚያ ላይ ኮምፒውተር ለመግዛት በቅድሚያ የመንግስት ይሁንታ ያስፈልጋል። መንግስት ሳይፈቅድ መግዛት አይቻልም።

ሰማያዊ ጂንስና ኢምፔሪያሊዝም   
ሰሜን ኮሪያ ሰማያዊ ጂንስን የአሜሪካ ኢምፔሪያሊዝም ተምሳሌት አድርጋ ነው የምታየው፡፡ በዚህም የተነሳ በአገሪቱ ውስጥ እገዳ ተጥሎበታል፤ አይመረትምም አይለበስምም!!

የፀጉር አቆራረጥ ለእስር ይዳርጋል
በሰሜን ኮሪያ መንግስት የማይቆጣጠረው ነገር አለ ለማለት ያዳግታል። በአገሪቱ ወንዶች ፀጉራቸውን እንዳሻቸው መቆረጥ (መስተካከል) አይችሉም፡፡ በመንግስት ይሁንታ ያገኙ 28 የፀጉር አቆራረጥ ስታይሎች አሉ፡፡  በመንግስት ከተፈቀደው የፀጉር ስታይል ውጭ መስተካከል ለእስር ሊዳርግ ይችላል፡፡ ያላገቡ ሴቶች ፀጉራቸውን ማሳጠር ያለባቸው ሲሆን፤ ያገቡ ሴቶች  በአንጻሩ የተሻሉ አማራጮች አላቸው፡፡

የሰው ሰገራ ለማዳበሪያነት
እ.ኤ.አ በ2008 ደቡብ ኮሪያ ለሰሜን ኮሪያ ትልከው የነበረውን ማዳበሪያ ማቆሟን  ተከትሎ፣ አገሪቱ ከፍተኛ የማዳበሪያ እጥረት ገጥሟት ነበር፡፡ ይሄን ጊዜ እንደሌላው ነገር ሁሉ አዲስ ህግ የተደነገገ ሲሆን ዜጎች ሰገራቸውን እየሰበሰቡ ለባለስልጣናት እንዲያስረክቡ ትዕዛዝ ተሰጣቸው - ለማዳበሪያነት እንዲያገለግል፡፡

 ("…አንተ የተወለድከው ለእኔ፣ እኔ የመጣሁት ለአንተ ነው" ኖላዊ)

                ደራሲውና ድርሰቱ
በቅድሚያ፤ ልብወለዱ ከምናብ ዓለም ቅምምስ በላቀ፣ ደራሲው ለባዘነባቸው ቀናት ያደሉ የትረካ ቤቶች እንዳሉት ሊሰማኝ የቻለባቸውን ምክንያቶች ላስቀምጥ፡፡ ምክንያቱም ይህን ተከትለው የሚመጡ ደራሲውን ከድርሰት ሥራው ለይቶ ማየት የሚገባባቸውን አግባቦች [Relevance] ችላ በማለት አለመሆኑን ማስረገጥ ስለሚያስፈልግ ነው፡፡
አንደኛው በመውቀሻና በመጥቀሻ እቃው ነው፡፡ ይሄ ትልቁና ዋነኛው መግፍኤ ነው፡፡ በመውቀሻ፡- ገፀ ባሕርያቱ የሚቆጩባቸውና የሚሰነዝሯቸው የተግሳፅ ጦሮች መጥተው የሚያርፉበት ክልልና ልብ ላይ የሚፈጥሩት እውከት፣ ከባሕርያቱ በላቀ በቁመተ ሥጋ ወዳለው ፊት የሚያስመልሱ መሆናቸው ነው፡፡ ከታች በዝርዝር የምናያቸው በድርሰቱ ውስጥ የተነሱ እረፍት የማይሰጡ ሀሳቦችና ክሶች እኛን (ሥጋ ድንበር የሆነንን) የሚበረብሩበት ቅርበታቸው ማሳያ ነው፡፡ ሌላው ልብወለዱ Euphemistical መቅለስለስ የማይታይባቸው ቆንጣጭ ቃላትን መያዙና፣ በዚህም የመጣ ለመጀመሪያ ንባብ የሚሰጠው ምላሽ ዘራፍ! ን ማስቀደሙ ነው፡፡ ይህ የሆነበት ምክንያት፣ ድርሰቶቹን ያኮሳተረ ተናቻፊ የጽርፈት [Blasphemy] ቃላት መያዙ ሊሆን ይችላል። በዚህም የተነሳ አንባቢን ከድርሰቱ በተሻገረ፣ ለደራሲው ሀሳቦች ፊቱን ያስመልሰዋል፡፡
በመጥቀሻ፡- ልብወለዱን በበጎ ጎን (የድርሰቱ ጠባይ አድርጌ ስለምቀበለው) የምቀበላቸው የተለያዩ መፅሐፍትና ፈላስፎችን ሥራና ሕይወት ማጣቀሱ ላይ ነው፡፡ የገፀ ባሕርያቱ የዕጣ ፍኖት የተዘረጋበት ዠላጣ የጠቢባንን ሕይወትና ሥራ ለምስክርና ለንፅፅር ለሚጠራበት የተመቸ በመሆኑ፡፡ ይህም የቆሙለትንና የቆሙበትን የሕይወት ሰገነት በማየት ይመለሳል፡፡ ይህ የማመሳከርና የማነፃፀር መንገድ የደራሲውን የንባብ ክህሎት ከነግርማው ይዞት ይመጣል፡፡ የተጠቀሱ፣ የተጠየቁና የተፍታቱ የሌሎች ሰዎች ሀሳቦችንና ደራሲው በሚኖርበት ዘመን ላይ ሊነሱ ይችላሉ ተብለው የሚገመቱ ጉዳዮችን በማዛመድ የባሕርያትን ጉዞ በወዳጅነት ለማገዝ የተገባበት መሆኑን መጠርጠር ያስችላል፡፡ አንዳንዴም በደራሲው የሕይወት አቅድ ባህሪው እንዲገባ እስከመገደድ፣ የሚያደርስ ጣልቃ ገብነት ሊፈጠር ይችላል፡፡
ሁለተኛው- የገፀ ባሕርያቱ የኑሮ፣ የፍልስፍናና የሕይወት መሽከርከሪያ ኦርቢት የደራሲውን አፀድ የሚታከክ መምሰሉ ነው። ይህም ደራሲው በመጻሕፍቱና በሌሎች ጉዳዮች ላይ የሰጠውን ቃለ መጠይቅ በማድመጥ ይደረስበታል፡፡
ሦስተኛው፤-  Meta-fictional Approach -  ይሄ በሌሎች ድርሰቶችም ላይ የሚዘወተር ብሒል ነው፡፡ ደራሲው ራሱን ከገፀ ባሕሪያቱ ተርታ በማቆም የኃልዮ ልዩነት ለማጥበብ የሚጥርበት ቅጥ ነው፡፡ ይህንንም በልብወለዱ ውስጥ ‹‹ደራሲ አለማየሁ ሞተ›› በሚል አዋጅ ሲያቀራርብ እናያለን፡፡
በእኚህ ሁለት ስራዎቹ ውስጥ ደራሲው እንደ ግሪኩ ባለቅኔ ፒንድራ Creature for a day! What is man; what is he not; እኛ የአርብ ፍጡራን፣ ማን ነን፣ ምንድን ነን፣ ማን ነኝ፣ የት ነኝ፣ እንዴት ነኝ፣ እንዴት ነን፣ ለምን እንዲህ ሆንን፣ ማንስ እንዲህ አደረገን፣ ማን ይከሰሳል በዚህ፣ ሊልባቸው ጣልቃ መግባቱን ከላይ በጠቀስኳቸው ምስክሮቼ ስም እጠረጥራለሁ፡፡
ጠንካራ ትንቢት ያመጣው መሲህ…
ሐሰተኛው ለየተጠላው… መንገድ ጠራጊ ሆኖ የመጣ ነው፡፡ ትንቢት እንዲፈፀምባቸው ሲባል ተወልደው ፍዝ ንቅናቄ ሰብቀው እንደሚያልፉ የመፅሐፍ ሰዎች ሳይሆን፤ ከሕልማቸው ለእውናውያኑ መመሪያ በሚቀረፅላቸው ትንቢቶች ሞገስ እንጂ። በዚህም የመጣ የተጠላውን… በርብሮ እውስጡ ያለን ሀቅ ለማወቅ ሲታሰብ፣ በቅድሚያ ሐሰተኛውን ማንበብ ግድ እንዲል ሆነው የተጣመሩ ናቸው፡፡ ‹‹ሐሰተኛው ተነጠፈ፤ የተጠላው… ሄደበት›› ብል ያብራራኛል፡፡ ሐሰተኛው ባይመጣ የተጠላው… ላይመጣ ሳይሆን፣ የተጠላው እንዲመጣ ሐሰተኛው መምጣቱ ላይ በማተኮር ጭምር፡፡ ልክ፣ ኢሳይያስ፣ ዳዊት… ባይተነብዩለት፣ ዮሐንስ ሀሩር ለሀሩር ባይሰብክለት ክርስቶስ መምጣቱ ላይቀር፤ ተሰብኮና ተተንብዮ ሲመጣ ስለሚገኘው ጥቅማ ጥቅም ሲባል አካሄዱ ላይ ብቻ ማተኮር ቢቻል እንደማለት፡፡
… ሕዝቡ ስለ መንፈሳዊ እግረ ሙቅ መበጠስ በየቤቱ አለቀሰ፡፡ (ገፅ 78፣ የተጠላው…)
እኚህን ሁለት መጻሕፍት ሳነብ እንደ አረንገማ ልቤን ይዞ አላራምድ ያለኝን ሀሳብ የማሾልክበት ቀዳዳ  ሰሎሞን እንዲህ ይምሳል፣ … ጨክነው እውነቱን ለነገሩኝ… ይቅርታ! (ልጅነት፣ ሰሎሞን ዴሬሳ)
እርግጥ እውነቱ የሚነገረን ነው? ከሆንነውና ካደረግነው የተሰወረ አለ? እውነቱን ለመገንዘብ የሚሰንፍ ንቁነት ይጎድለናል? ማንስ ነው እውነቱን ሊነግረን የተገባው? በቅድሚያ እነኚህን ጥያቄዎች መመለሱ ተገቢ ይመስለኛል። በመፅሐፍ ቅዱስም ሆነ በሌሎች ሰው ራሱን ሊያስተዳድርባቸው በተሰጡትና በመረጣቸው ቅዱሳት መጻሕፍት ውስጥ መልዕክተኞች ሲላኩ ማየት የተለመደ ነው። ዮናስ ሕዝቡ ከሀጢያት እንዲመለስ ወደ ተርሴስ መላኩ፣ ሌሎችም፣ እንደ እንባቆም፣ ኤርሚያስ፣ ኢሳዪያስ ያሉ ወደተለያዩ ሕዝቦች መልዕክት ይዘው እንደሄዱ እናያለን። ይህም የሚያሳየው፣ አንድም፣ ሰው አነባብሮት የተቀመጠው እግሩን መደንዘዝ፣ ቆሞ እስኪያፍታታ አይለየውምና ነው። ሌላው፣ ራስን ከመገንዘብ አልፈው የማህበረሰብን ልብ የሚበረብሩበት ጥበብ በተሰጣቸው ጥቂቶች በመመራት። ይሄኛው ብዙውን ጊዜ በግለሰቦች እንጂ እንደ ማህበረሰብ ሲከወን አይታይም፡፡ እንደ ማህበረሰብ ያለበትን የሞራልና የመንፈስ መላሸቅ ችግር ቢረዳ እንኳ፣ መተግበሪያው ላይ እክል የሚያመጣበት አንድነት ማጣት ይጠልፈዋል፡፡ በዚህም ምክንያት የነቁት በሚያሳድሩበት እምነት እየተመራ ራሱን ያድሳል፡፡ አንድም፣ የግለሰብ ተጠያቂነቱን የሚከሉለት ማህበራዊ አመክንዮዎች ይዞ የተሻገራቸው መሪርና ፀያፍ ምዕታትን ሊደግም እጅ ለእጅ በተያያዘበት፣ ከጌታው መልዕክት ይመጣለታል፡፡ የመልዕክተኛውን የማንቂያ ደወል ተከትሎ የሚመጣ በትር አለ፡፡ ሰሚ ሲድን፣ ቸልተኛ የሚረግፍበት። ‹‹የአምናው ሞኝ፣ ዘንድሮም ደገመኝ›› ተረት ተረት ሆኖ እንዳይቀር ይሆናል፡፡ በዚህ ስርዓት ውስጥ ያለፉ ሰዎች ስለመኖራቸው ታሪክም ቅዱስ መፅሐፍም ምስክር አለው። እንዲህ ባለ፣ የንቅናቄ ግጥምና ዜማ በሚወርድበት ልብወለድ ውስጥ ስናልፍ ይህ የመጀመሪያችን ይመስለኛል፡፡ ይህም የሰላም ቅጥራችንን የሚረብሽ ጩኸት እንጂ፣ ለአመክንዮ ቀጠሮ የሚያሽቀረቅር ጥንቁቅነት አያሲዘንም፡፡ ጥያቄው የመልሶቻችንን ጉባዔ ለጥርጣሬ ስለሚያጋልጥ ያስቆጣናል፡፡ ይህን መሰል ባሕሪያችንን ተከታትሎ የመዘገበ፣ ጉስታቭ ለ ቦ የተባለ የማህበራዊ ስነልቦና ባለሙያ እንዲህ ብሎናል፡-
... The masses have never thirsted after the truth. Whoever can supply them with illusions  is easily their master, Whoever attempts to destroy their illusions is always their victim.
በዚህ አካሄድ፣ እኚህን ሁለት መጻሕፍት በአጥቂ ዐይኖች እስካላየንና ለቁጣችን መውጫ እስካልሰጠነው ድረስ፣ የእውር ዳንስ በሚቋቋምበት ጥበብ፣ የተሰነዘሩ መቃኛዎች አናጣበትም ባይ ነኝ፡፡ ደራሲው ወንበር ዘርግቶ የክህደትን ወንጌል የሚሰብክ ከሚያስመስለው ቀኖና ባሻገር፣ በለሆሳስ የምትፈስ የፍቅሩ እንባ ታተኩሳለችና፣ አብረን ባናለቅስ የሚያረጥበን አናጣምና፣ ልብ ብንል…፡፡ ይህ ሳይሆንልን ቢቀር፣ በካሊጉላ ምክር ብንሆን፣ … all that’s needed is to be logical right through, at all costs.
ታለ (አልአዛር)
በቅድሚያ፣ እዚህ የማመጣው ታለ፣ በቀደሙት ሁለት መጻሕፍት ላይ የምናውቀውን ታለ አለመሆኑን ልብ ላስብል እወዳለሁ፡፡ ስንት ታለ አለ? የበፍቅር ሥሙ ታለ ከሐሰተኛው ታለ ምን ለየው?
ታለ በተገኘበት (በዋለበት)፣ በደረሰበት የእድሜና የእውቀት ደረጃ፣ ፅዋ በተጣጣቸው ማህበራቱ ተጽዕኖ (ጓደኞቹ) ራሱን የሚፈለቅጥበትና የሚክብበትን ክፍተት ሕይወት እንደምትተውለት ምስክሩ ሰው ነው። ሰው ሥጋዊ፣ ሰው መንፈሳዊ፡፡ ይሄን፤ ሰው በጊዜና በቦታ ራሱን የሚያሳልፍበትን ለዋጭ እጣ፣ ታለ እንዲቋደስ መፍቀድ፣ የደራሲው መብት ቢሆንም፡፡ ይሄን የመስጠትና የመንሳት ፈቃዱን ተጠቅሞ፣ በሦስት ራሳቸውን ችለው መቆም በሚችሉ የሕይወት ምዕራፋት ውስጥ፣ ደራሲው ታለን ያደረገውን ማየት በቂ ነው። ደራሲው በእኚህ ሦስት ድርሰቶች ውስጥ፣ ታለንና ትናንሽ የሕይወት ማለፊያ በሮቹን የለወጠበትን አቅም፣ ማንነት የመለወጥ አቅም መያዝ መቻላቸውን በምሳሌ ላሳይ፣
ስለ ትናንሽ ለውጦች ጉልበት በምሳሌ፡- እግዚአብሄር አዳምን ሊፈጥርበት የመረጠው ቦታ ላይ ትንሽ ማሻሻያ ቢያደርግ ብለን እናስብ … በኤደን ፈንታ ጭው ያለ በረሀ መሀል ቶርኒ ዴቭል፣ ጊንጥ፣ አንበጣና ምናምኑን እያስተዳደረ (ቀስ እያለ ወደ ጫካው እንዲመጣ) ቢያስቀምጠው … ምናልባት መፈተኛውም ከአፕል ወደ ቴምርና በድንጋይ ወደተከበበች የምንጭ ውኃ ሊቀየር ይችል አልነበር? … በመፈተኛው የሚደርስበት ቅጣት ባይቀየር፣ ቅጣቱን ተከትሎ ለዘሩ የሚቀረው ትርክት መልኩን አይለውጥም? … አይደል ፈተናውና ቅጣቱ፣ አሳቹ በጠላትነት ዛሬ ድረስ አልመጣም፤ … ሰው በትርክቶቹ የሚይዘው ቁመና አለው። … ባሕሉ፣ ስርዓቱና ልማዱ ትርክቱን አልተከተለም? … ባሕሉስ ሰውን ያስከተለ (ያስቀደመ) አይደለም? … ሰውስ የሚከተለውን አልመሰለም? … እና መፈተኛውን መለወጥ ሰውን አይለውጠውም? …
ስለዚህ እኔ ላወራበት የመረጥኩት እንዲህ ባሉና ትናንሽ በሚመስሉ መፈተኛዎች የተለወጠውን ታለ ነው፡፡ አይደለምና፣ ሕይወት በሰዶ ማሳደድ የሸለመችው፣ በሥጋውና በነፍሱ እርምጃ ልክ ለውጥ የሚከተለው የታለ ዓይነት ባሕሪ ይቅርና፣ በልጅነት ፊቱ ለእርቅ የሚላክ ለውጥ የዘነጋችው ሥግው ሳይቀር በትናንሽ ለውጦች ባሕሪውንና ማንነቱን ይቀይራል። ብዙም ባይሆን ለዚህ የቀረበ ጨዋታ ሰሎሞንም ብሏል፤ እሱን ሰምተን እንምጣ፣
… ሰው እንደአጋጣሚ ጠበቃ፣ ጋዜጠኛ… እንደሚሆን፡፡ ግን ጠበቃም መደቡ ላይ ሲጋደም ጥብቅናውን ረስቶ በቅድሚያ ወንድም፣ አባት፣ ባል እንደሚሆን… (ልጅነት፣ ሰሎሞን ዴሬሳ)
ታለ ዘብሔረ ቅንብቢት፣ ወዐይነምሣ፣ ወዐይንአንባ፣ ወ፣…

አዕማዳት
ረድ ሠርዌ               ታለ             ኖላዊ
(የፍፁም እውነት መምህር) (ሀሳዊ መሲህ)
እኚህ ሁለት ምሰሶዎች ታለ ግራና ቀኝ ጠብቆ የታሰረባቸው የመንፈስ ወኪሎች ናቸው። የሚያቀዣብር ተምኔት በተሞሉ፣ የሲዖል ደጅ ትንታግና በኢየሩሳሌም አኮቴት መካከል ልቡን ልብ የተነሳ ሳምሶን። ሕይወት በግዞት የገባባት ወህኒ ያህል ጥብ ሆናው፣ የሚጨብጥና የሚንደውን ምሰሶ አስያዥ አጥቶ ይሰቃል፡፡
… ኑሮዬ በእርኩሳንና ቅዱሳን መዘላበድ ከተጨባጭነት አልወጣም
(ታለ፣ ሐሰተኛው ገፅ 158)
… ስለምን የእኔ ሕይወት ካለፈ ዘመንና ታሪካቸው ከተጠናቀቀ ሰዎች ጋር ተገናኘ (ታለ፣ ሐሰተኛው)
ታለ በቅዱሳትና እርኩሳት መናፍስት መሀል በተደረገ ውጊያ የጦር ሰፈር ሆኖ የዋለ፤ ያደረ። ንቃቱና (ስለ መመረጡ) እጣው ተቧድነው በሁለት ወገን የሚያስደቀድቁት ደረቅ ሳር። ታለ፣ እጣው ያመጣበትን የመተምተምና ወዲህ ወዲ የመበተን ታሪኩን በሽሽትና በመነጠል (Alienation) ሲያባብል ይኖራል፡፡ … ፈጣሪ አሮን ያሉ መጥፎ ፍቃዱን ይክዳሉ። ክሱትነታቸውን ተቀበሉ ምንምነት ላይ ይወድቃሉ፡፡ አማካኝ ላይ መገኘት ከንቱነት ለሚያምን የመወላወል እረፍት ማጣትን ያስከትላል፡፡ … (ገጽ 9፣ ሐሰተኛው)  እንዲህ እንደ ታለ ባለ ነገር ግን መልኩን በለወጠ መለኮታዊና ሥጋዊ ጦርነት መሀል ሕይወቱ የተጎተተች እንዲህ ሲል ለታለ ይመጣል፤
… The dual substance of Christ- the yearning so human, so superhuman, of man to attain God… Has always been a deep inscrutable mystery to me. My principle anguish and source of all my joys and sorrow from my youth onward has been the incessant, merciless battle between the spirit and the flash… and my soul is the Arena where these two Armies have clashed and met.
[The last temptation of Christ, Nikos Kazantazkis]
መፅሐፉ፣ ይህን በልዕለ ኃያላን የክብርና የወሰን ማካለል ግጭት መካከል ያነቃችው፣ በችግር ያሸበረቀች ሕይወቱን ሊያስታምም በዐቱን መሽጎ ከሚኖርበት ይጀምራል፡፡ ይህ በሐሰተኛው ውስጥ የምናገኘው ታለ፣ የሕይወትን ፋይዳ በትርጉም ለመድረስ ሲባክን ራሱን የጣለበት ባዶና፣ ከመከራ ጋር መርዝ የሚጠጣበት ሰቆቃ፣ በExistential vaccum እልፍኝ ያሳድረዋል። ታለ ከዓለም የድርሻውን ወስዶ አፈግፍጓል። በአቱን። ታለ፣ በዚህ አይለኬና አይሰፈሬ በሆነ በፈጣሪው ችላ የተባለ ዝርክርክ መሃል  ይባክናል፡፡ ሄዶ በማይጨርሰው፣ መርምሮ በማይዘልቀው፣ አባርሮ በማይይዘው፣ ቀቢፀ ተስፋ የሚመላለስበትን ሀዲድ የሚነቀንቅበት ጥግ፣ በአቱን አድርጎ ሹሞ አድፍጧል፡፡ በአቱ፣ ሽሽቱንና ደፈጣውን የሚይዝባት ኮሮጆው ናት። ለታለ ሕይወት በቀረበ መልኩ ቲም ሮት The legend of 1900 በሚለው ፊልም ላይ የሕይወትን ትርጉም በፒያኖው ያሰሰበትንና፣ አራት አስርታት መርከብ የመሸገበትን ምክንያት እንዲህ ይለዋል፡- Novecento:- Take piano, key begins key end. You know there are 88 of them and no one can tell you differently. They are not infinite, you are infinite. And on those 88 keys the music that you can make is infinite. That I can live by, that keyboard is infinite [the world] but, if that keyboard is infinite there is no music you can play. That’s God’s piano. Could you show me where it ends; the world; did you see the streets; there were thousands of them. How do you choose just one; one women, one house, one piece of land to call your own, one landscape to look at, and one way to die?
ታለ ከንፈር በሚመጠጥለት የሕይወት ጥግ፣ እየታከከ የሚመላለስበትን መስመር ማየት የርስቱን ጥበት ያስይዛል፡፡ ታለ ሂያጅ ውኃን የተጎራበተ የረጋ ኩሬ ነው፡፡ ቀበናን ዋስ ይዞ፣ ለተማጽኖ የሚቆምባቸው መመላለሻዎቹ ጊዜን ብቻ ሳይሆን ቦታን ያጠባሉ፡፡ ቀበናን እየተሻሸ ሲዞር ጉልበቱ መሄጂያ በማጣት የሚዝልበትን ብርክ ይያዛል፡፡ ቅንብቢትን ቢርቃት በጠንቋይ ማረፊያና በብቅ እንቅ ለመያዝ ነው፡፡ ኋላ ግን፣ የተተበተበበትን ክር ፈታትቶ የሽሽት አድማሱን ሲያሰፋ፣ የምትቀበለው ዐይነምሣ ትመጣለች፡፡ ዐይነምሣ በአብርሃም ልብ ተቀብላ ካስተናገደችው ብዙም ሳይርቅ፣ the last temptation of Christ ላይ እንዳለው ኢየሱስ፣ ሕይወቱን እግር በእግር በሚከተለው ፈተና ይያዛል፡፡   
The last temptation of Talle.
ታለ ለምስክር የቀረበባቸው (የሌሎቹን ባሕርያት ሰቆቃ ለመታዘብ ጭምር የገባበት) እና የእርሱን እገዛ የሚፈልጉ የተቀባባቸው የመከራ አዝማናት መሀል፣ በቦታና ስፍር በሌለው [Infinitesimal] የእምነት ሽግግር ተፈትኗል፡፡ ዐይነምሣ ላይ ያረጋት ነፍሱን የምታደፈርስ ፈተናው፣ በር አንኳኩታ ትገባለች። በስተመጨረሻም ታለ ሲቅበዘበዝበት ለኖረው ሕይወቱ ማረፊያ የሚሆን ፈተና ፊት ቆመ፡፡ በሽሽት ያዛለው ጉልበቱ ወስዶ Old airport ጣለው፡፡
… በቃኝ የኑሮ አጉራህ ጠራኝ
   እፎይ የዕድሜ አዚም ጠራኝ
   አስለመለመ መብራቱ
   በሕይወት የመዋተቱ
   የነግ-ነግ መንከራተቱ
   መንከላወሱ ልፋቱ…
   መከሬ ሻማዋ ጠፋ
   መሸ ቀኔ ላንቀላፋ…
በረድ ሠርዌ ሲኮተኮትና ሲታረም የባጀው ተክል፣ ሐሰተኛው ሊጠለልበት ተጎነበሰ፡፡ ታለ በሕይወት የሚዋትትበት ምዕራፍ በሚዘጋበት ቦታ፣ አርባ ቀንና ሌሊት ፀለየ (ዝኒ ከማሁ)። እዚህ ጋር አብሬ ላነሳው የምፈልገው ነጥብ ይመጣል፡፡ The last temptation of Christ ላይ፣ ኢየሱስ ለፀሎት በመረጠው ጭው ያለ በረሃ፣ በብዙ አሳች ፈተናዎች ሲበዘበዝ ፍንክች አለማለቱን ያስነብበናል፡፡ ይህ የኢየሱስ ፅናት ግን በመስቀል ላይ በሚገጥመው የመጨረሻ ፈተና ይመታል፡፡ በመልዐክ ተመስሎ በቀረበለት ፈተና ምክንያትም ባልተገባው ሕይወት እንዲመላለስ ይሆናል። ታለንም የገጠመው ይህን ዓይነት ፈተና ነው፡፡ ከቅንብቢት የጀመረውን ፈተና በፅናት አልፎ፣ እስከፅሞናው ጊዜ በትዕግስት ይመጣል፡፡ በመጨረሻ ግን እንደ The last temptation of Christ ‘ቱ ኢየሱስ በሐሰተኛው እጅ ሊወድቅ ይሆናል፡፡
የሐሰት አላባውያን
ይህ ንዑስ ምዕራፍ የሐሰተኛውን ማብቂያና የተጠላው እንዳልተጠላን አመጣጥ በመላምት የምደግፍባቸውን ሀሳቦች የያዘ ነው፡፡ በቅድሚያ ሁለቱ መጻሕፍት የተያያዙበትን ክር ልሳብ፤ ትንቢት፡፡ በትንቢት የተመራ ድርጊት፣ የሚፈፀምበት ቦታ ነው፣ የተጠላው እንዳልተጠላ፡፡ ይህንንም ለመጠርጠር፣ ድርጊታቸው ማንነታቸውን የሚገልፁበት እቃ ሆኖ የሚገለገልበት የገፀ ባሕርያት አሰላለፍን ማየት ይበቃል፡፡
ደራሲው በእሳት እየፈተነ ያቆያቸውን፣ ሦስቱን ባለ መንታ ባሕርያት፣ እንደ ሐሰት መስሪያ አላባ ይጠቀማቸዋል፡፡  
ታለ (አልአዛር)፣ ኖላዊ (ሃሳዊ መሲህ)፣ ረድ ሠርዌ፡፡ እኚህን ሦስት አላባዎች በመጠቀም በአንዱ ሞት የአንዱ ትንሳዔ እንዲመዘገብ፣ ዐይኑ በጠፋው ፋንታ ዐይኑ የበራውን፣ በተሰቃዩ ምትክ በሌላኛው ትንሳኤ እንዲገኝ አድርጎ ያቀርባል፡፡ ይህ የትንቢት አመጣጥ ረድፉንና የድርጊት አፈፃፀም ላይ ያለውን ሀቀኝነትና ታማኝነት ደራሲውን ምስጉን ያደርገዋል፡፡
…እኔ በመስቀል ላይ ስሞት እርሱ፣ መንትያዬ በሦስተኛው ቀን ትንሳኤዬን ይፈፅማል፡፡ ረድ ሠርዌን ያሳወሩት ዓይንአምባዎች በአምሳያ ወንድሙ ዓይኑ በርቶ እንዲያዩት ይደረጋል። የአንተ ንትያ አልአዛርን ሆኖ ይሞታል፣ በአንተ ከሙታን ሲነሳ የገነዙት ሁሉ ተአምረ ትንሳኤውን ለአለም ሁሉ ይመሰክራሉ፡፡… ብዙሃኑ ሳያውቁት ቀደም እንዲህ ሆኗል፣ አሁንም እንዲሁ ይሆናል።… (ገፅ 301፣ ሐሰተኛው)
ከእናቱ ከትርጉመ ቢስ እና ከአባቱ ከተስፋ ቢስ የተወለደው ‘ለውጥ’ የተባለው ሕፃን [Active Nihilism]
በዚህ ርዕስ ስር የምናያቸው ነጥቦች የመጻሕፍቱን ተዋረድ (በድርጊት ሂደት ትንቢት መሲህን መቅደሙን ልብ ይሏል) በተከተለ ይሆናል፡፡ ገፀ ባሕርያቱ መሽቶ መንጋት በሚያመጣው በረከትና መርገም፣ ከሚያመጣው ውዳሴና እርግማን በራቀ፣ ለኅልውናዊነት መብሰልሰል ፊታቸውን የመለሱ ናቸው፡፡
… Active nihilists are individual who actively destroy our old, fake false values and begin constructing our own subjective beliefs and interpretation of meaning. ሐሰተኛው ላይ የምናየው ሕይወት፣ ስልት በሌለውና እንደ ሲሲፈስ ሄዶ ባለማለቅ ምልልስ፣ ያዛለቻቸውን ባሕርያት ምሬት ነው፡፡ ይህን የምሬት ፅዋ ባለሳምንቱ ታለ ደጅ ስትደርስ ያለውን ላስታውስ፤
… ሕይወት ከከንቱ ውልደት ወደ ከንቱ ሞት የመጓዝ ከንቱ መናወዝ አይደለምን? … (ገፅ 14፣ ሐሰተኛው)
… የሰው ልጅ በከንቱ ተፈጥሯልና፣ ከተፈጠረም በኋላ እንዳልተፈጠረ ሆኗልና… የተፈጠርነው በግድ የለሽነት፣ በእንዝህላልነት እና በማን አለብኝነት ተራድኦ እንደሆነ መቀበል ነፍሴን እንደሻህላ የሚበላ እውነት ነው፡፡ (ገጽ 9፣ ሐሰተኛው)
ይህ ንግግር የሚወስደን ጨርቁን ወደ ጣለ ኒሂሊስታዊነት ነው፡፡ ነገር ግን በዚህ ኒሂሊስታዊ ገሸሽታ ራሱን ገፍቶ፣ ተስፋ ቢስነት ወደሚያስተዳድረው [Passive nihilism] ናዲር አልጣለውም፡፡ በአንፃሩ፣ ከመሰልቸቱና ትርጉም ከማጣቱ የምትወለድ ለዋጭ ወንጌሉን አትሮንሱ ላይ ይዘረጋል። በዚህ የመፃሕፍቱ ባሕሪ ምክንያት፣ የትንቢትና የድርጊት ተዋረድ የሚያሳልጥ ፅኑ ነቢይ ሆኖ አክቲቭ ኒሂሊዝም እንዲቀባ መንገድ ይሆናል፡፡
ያልጠጡትን እንዲከፍሉ፣ ያልበደሉትን እንዲክሱ የሕይወት ህቡዕ ችሎት ፊት የቀረቡ፣ እንደታለ ያሉ ሌሎች ገፀ ባሕርያትን ፈተናም ቆጥረን እናገኛለን፤ ሐሰተኛው ውስ። ኒሂሊስቶች የሕይወትን ትርጉመ ቢስነት በጉልህ የሚያስተምሩ ናቸው። እኔ፣ በእኚህ ሁለት መጻሕፍት ውስጥ ያሉትን ባሕርያት፣ እገሌ ኒሂሊስት ነው እገሊት ፔስሚስት ናት እያልኩ ለመፈረጅ በጊዜና በቦታ የሚለዋወጥ የባሕርያት ቁመና ያግደኛል፡፡ ስለዚህ፣ የገፀ ባሕርያቱን ዳና እየተከተልኩ ከማዛምዳቸው ‹‹ምናዊነት›› በተሻለ የመጻሕፍቱ ዝንባሌ ላይ ማተኮርን መርጫለሁ፡፡ ከሐሰተኛው የተነሳው ኒሂሊስታዊ ዝንባሌ በየተጠላው ላይ ወደ አክቲቭ ኒሂሊስታዊነት ማደጉን መዳሰስን እንደ አማራጭ ለማየት ሞክሬያለሁ። በቅድሚያ የአክቲቭ ኒሂሊስት መገለጫ የሆነውን በመጥቀስ በዝርዝር ወደሚቀርብበት እወስዳችኋለሁ። አንደኛውና ዋነኛው፣ የሕይወትን ትርጉመ ቢስነትና አይጨበጤ የመከራ ጉዞ ካወቅን በኋላ የምንወስደው እርምጃ ላይ ያተኮረ ነው፡፡ ይህም ለራስ ሕይወት ራስን አላፊ በማድረግ፣ አልያም፣ ራስን በራስ ላይ በመሾም [self-appointed] ትርጉሙን በራስ መፈለግን ይመለከታል፡፡ ይህን ተከትሎ የሚመጣው፣ ትርጉም የምንሰራበት እርምጃ ነው፡፡ ይህ የሚያካትታቸው ነጥቦች አሉት፡፡ ዋንኛዎቹ፣ ቀድሞ በነበሩን ባልጠራ እውነት ላይ የተመረኮዙ እምነቶቻችንን ማፍረስና፣ በምትኩ የኛን ተጨባጭ እውነት መቅረፅ ላይ ያተኮረ ነው፡፡ በዚህ መሀል ልብ እንድንለው የምፈልገው ነገር፣ በመጽሐፍቱ ውስጥ የምናየው የአክቲቭ ኒሂሊስም ቅምምስ [Experience] በራሱ ውስጥ የሚያሳየው እድገት መኖሩን ነው፡፡ ይህም Optimistic nihilism እድገቱን ሊቀበለው የሚችልበት አግባብ መተው መቻሉን ይመለከታል፡፡ ከዚህ ቀጥዬ ከስር በሚነሱ ርዕሰ ጉዳዮች፣ የአክቲቭ ኒሂሊስምን ጠባይ በሁለቱ መጻሕፍት እንዴት እንደተገለጠ ለማሳየት እሞክራለሁ፡፡ ከዚህ በፊት ግን ኒቼ ከኒሂሊዝም ጋር ስለሚኖረን መጻዒ እጣ ያለውን ላስታውስ፡-
… I praise, I do not reproach, [Nihilism] arrival. I believe It is one of the greatest crises, a moment of the deepest self-reflection of humanity. Whether man recovers from it, whether he becomes master of this crisis, is a question of his strength. It is possible. … [Complete works of Friedrich Nietzsche, Existential Nihilism. Vol, 13]  (ይቀጥላል)

• ፈጣሪ ድምጽ እንድንሰጥ ቢፈልግ ኖሮ እጩዎችን ያቀርብልን ነበር፡፡
     ጄይ ሌኖ
• በሰው አዕምሮ ላይ የሚካሄድ ማናቸውንም ዓይነት ጭቆና እቃወማለሁ፡፡
    ቶማስ ጄፈርሰን
•  በአሜሪካ ማንም ሰው ፕሬዚዳንት መሆን ይችላል። ያ ነው ችግሩ።
   ጆርጅ ካርሊን
•  አንድን ሰውን ወደ ምክር ቤት ልትመራው ትችላለህ፤ እንዲያስብ ግን ልታደርገው አትችልም፡፡
   ሚልተን በርሌ
•  እርስ በርሱ የተከፋፈለ ቤት መቆም አይችልም።
    አብርሃም ሊንከን
•  መሳሳት ሰውኛ ነው፤  ስህተትን በሌላ ፓርቲ ላይ ማላከክ ፖለቲካ ነው።
   ያልታወቀ ተናጋሪ
•  እጅግ ከሚያስፈልገው በላይ ግብር መሰብሰብ ህጋዊ ዝርፊያ ነው፡፡
    ካልቪን ኩሊጅ
•  የምንኖረው ፖለቲካ ፍልስፍናን በተካበት ዓለም ውስጥ ነው፡፡
    ማርቲን ኤል.ግሮስ
•  እኛ መንግስትን ስንዋሽ ወንጀል ነው፡፡ እነሱ እኛን ሲዋሹን ፖለቲካ ነው፡፡
    ቢል ሙሬይ
• እያንዳንዱ ምርጫ የሚወሰነው ድምጽ ለመስጠት ወደ ምርጫ ጣቢያው በሚወጡ ሰዎች ነው፡፡
   ላሪ ጄ. ሳባቶ
• ዲሞክራሲ ድምጽ የመስጠት መብት ብቻ ሳይሆን በክብር የመኖር መብትም ነው፡፡
   ናኦሚ ክሌይን
•  የታሪክ ጥናት የጥበብ መጀመሪያ ነው፡፡
    ዣን ቦዲን

 የኛ ሀገር መንገድ አይመች ለፈረስ
ደጋግ ሰዎች መጡ እኛ ስንመለስ።
(እንዲል ባለቅኔ)
“በስልክ አነጋግሪኝ በቀጭኑ ሽቦ፣
ትዝታ እንዲመጣ ደርቦ ደራርቦ”… አይነት ነገራችን በራሱ ትዝታ ሆኖ ቀረም አይደል?... እውነቴን እኮ ነው። ይኸውና አሁን ዕለት አንዷ ቆንጅዬ በሬዲዮ መስመር ላይ ገብታ ከወዳጇ ጋር መስማማት እንዳልቻለችና መለያየት ስለምትፈልግ ከእንግዲህ በኋላ እንዳይደውልልኝ ስትል በአደባባይ ተናግራ ስታበቃ፣ የነጻነት መለሰን ዘፈን ለቀቀችበት። የሚያስቀው ዘፈኑ ምንድነው መሰላችሁ? “አትደውልልኝ!” ወይ ጉድ ሲጀምር የሚደውለው እኮ ኔትዎርኩ ሲኖር ነው። ቂ ቂ ቂ! (ማነው እንኳን ወዳጃችን ገና ድሮ የኔትወርካችንን ነገር ታዝቦ ይህ ነገር “ኔትዎርክ” ነው ወይስ “ኖት ዎርክ” ነው? ብሎ የጠየቀው?)… አሁንማ አምስተኛው ትውልድ ላይ ደርሷል። ሳፋሪኮም ያሯሩጥልን እንጂ፤ አዝማሪው እንዳለው፤ ደጋግ ሰዎች መጡ እኛ ስንመለስ የሚያስብለን ብዙ ነገር አለ።
ሰሞኑን ፈገግ ያስባለችኝን ተረት ልንገራችሁማ፤ “መሪና ንፉግ እያደር ይቆጨዋል” ቂ-ቂ-ቂ!...ምነው ታዲያ እኛን የመሩንና እኛን የነፈጉን ሰዎች ሲቆጡ እንጂ ሲቆጩ አላየን? በነገራችን ላይ የአፍሪካ መሪዎች ጉባኤ በአዲስ አበባ ሲካሄድ አቤት የመንገዱ ውጥረት፤ ያው እነሱ ሲሰበሰቡ እኛ መበተኑን ለምደነዋል። እኔ የምለው ቀኑን ሙሉ በተለይም የሜክሲኮና ብሄራዊን መንገድ እያሳጠሩ እንዲያ ሲመላለሱ በምን ሰዓት ተሰብስው ነው ውሳኔ የሚያስተላልፉት?... አንድ ወዳጄ ምን ብሎ ሲቦጭቃቸው ሰማሁ መሰላችሁ? “እነዚህ ሰዎች ለሻይም ለሽንትም ከግቢ ውጪ ናቸው እንዴ?” ብሎላችኋል። እኔ ግን የለሁበትም።… ወዳጄ እዚህ “መሪና ንፉግ እያደር ይቆጨዋል” ይሉት ተረት የሚሰራም አይመስለኝም።
የመሪዎቻችን መቆጨት እንጃ እንጂ የንፉጎቹስ ታሪክ ብዙ ተብሏል። እዚህች´ጋ አንዲት ታሪክ ቀመስ ተረት እንካችሁ። በአፄ ኃይለስላሴ ዘመን የግምጃ ቤት ኃላፊ እንደሆኑ የሚነገርላቸው አባሃና፣ በጣም ስስታም እንደሆኑ ይወራባቸዋል። ታዲያ አንድ ቀን የአፄው ባለቤት እቴጌ መነን በገነት ውስጥ ሲኖሩ፣  (በሰማይ ቤት መሆኑ ነው) የግምጃ ቤት ሃላፊ የነበሩት አባ ሃና ደግሞ በሲኦል ውስጥ ወድቀው ነበር።
ይህን የሰሙት አባሃና እቴጌን ወደ ገነት ሄደው እጅ ለመንሳት ጥያቄ ያቀርቡና ይፈቅድላቸዋል።  ከገነት እንደደረሱ እቴጌይቱን ሲያዩዋቸው በደስታ ዘለው ይጠመጠሙባቸዋል። የሆድ-የሆዳቸውን ሲጨዋወቱ ቆይተው ወደመጡበት ሲኦል እንዲመለሱ ቢጠሩ “እምቢ አሻፈረኝ” ብለው ድርቅ ይላሉ። ድርጊታቸው በገነት ውስጥ ግርግር ፈጥሮ ቢለመኑ አሻፈረኝ ብለው፤ ለያዥ ለገራዥ በማስቸገራቸው ጉያቸው ወደ ገነት አስተዳዳሪው ዘንድ ደረሰ። ገነት አስተዳዳሪውም፤ “ችግር የለም ይህ ሰው ስስታም እንደሆነ አውቃሁና መላ አይጠፋለትም” ብሎ ጥቂት አሰብ አደረገ። ከዚያ ቅዱስ ጴጥሮስ ወደ ገነት መግቢያ በር ሄዶ ድምጹን ከፍ በማድረግ፣ “ይሄ ገንዘብ የማነው?” ብሎ ጮኸ። አባ ሃናም፣ “የኔ ነው!” ብለው ሮጠው ወጡ። በዚህም በጥቂት ሳንቲም ምክንያት ገነትን አጡ ተብሎ ይተረታል፡፡ “አሳ ጎርጓሪ ዘንዶ ያወጣል፣ የሰው ፈላጊ የራሱን ያጣል” ይህ ተረት ትዝ አላችሁ?...
ለሰው ሁሉ የሚወደው ነገር መጥፊያውም መልሚያውም ነው። አንዳንዶች ላባቸውን ጠብ አድርገው፤ ሀብት ንብረት አፍርተው፣ “ቋጥሬ” ያኖርኩት ቅርስ ነው ይላሉ። ሌሎች ደግሞ በንፍገት ባከማቹት ሀብት ምክንያት ጠላት አፍርተው ብቻቸውን በልተው፣ ወደማይቀርበት የሞት ድግስ በእራፊ ጨርቅ ተጠቅልለው ሲሸኙ ታዝበናል። አንድዬ ብቻ ሁሉ ነገር ካለፈና ከረፈደ በኋላ በአደባባይ ከሚጸጸት “መሪና ንፉግ” ይሰውረን አቦ።
“ጎበዝ ምንጊዜም “ሥልጣንና ሀብት ሲጨምር ደም ግፊትና ስኳርም  እንዲሁ ይጨምራል።” ያለውን የወዳጄን ምክር ማስታወሱ የሚናቅ አይደለም። እኛ አለን የምንለው ሀብትና ስልጣን ሁሉ ለሌለው ሊያስቀና ይችል ይሆናል እንጂ ጣዕሙስ ሬት እና ምሬት የበዛበት ሊሆን እንደሚችል መጠርጠር ደግ ነው። አራዶች “ጠርጥር ከገንፎም ውስጥ አይጠፋም ስንጥር” እንዲሉ። የአንዳንድ ሰው ቁጭትና ቅብጠት ደግሞ “የኔን ወጥ ብትቀምሺው ፣ ያንቺን በደፋሽው” አይነት ነገር ይስተዋልበታልና ልብ ይስጠን። በየመስኩ ከተደነቀሩብን ውሎ አድሮ ከሚቆጩብን “መሪዎችና ንፉጎች” ይጠብቀን። ይኸውና በኑሮ ይሁን በዕድሜ አይታወቅም በሽበት ብዛት ገብስማ ዶሮ መስለን ከአዝማሪ ቤት ቅኔ መዝረፍ ጀምረናል።
እስቲ ራሴን እዩት፣ ሸብቼ እንደሆን
እንዲህ አያድርግም ፍቅር ብቻውን።
(ከአሸናፊ ደምሴ “የራስ ብርሃን እና ሌሎች ወገኛ ታሪኮች” የተቀነበበ)

ቴዲ አፍሮ እና “ሐ”
                                 ማዕረግ ጌታቸው


           ቴዎድሮስ ካሳሁንን (ቴዲ አፍሮን) ለመጀመሪያ ጊዜ ላገኘው ነው፡፡ የግቢው በር ተከፈተ፡፡ ጥቁር ቲ-ሸርት በቁምጣ ሱሪ ለብሶ አንዲት ክፍል በር ላይ ታየኝ። ሰላምታ ተለዋወጥን፡፡ “ሐ” ትባላለች አለኝ። የምተዋወቀው ነገር ባጣ ዞር አልኩ። የክፍሏ ስም እንደሆነ ነገረኝ፡፡ ወደ “ሐ” ዘለቅሁ። የቴዎድሮስ ካሳሁን የግል ቤተ-መቅደስ ይች ናት፡፡ ውስጧ በአረንጓዴ ቢጫ ቀይ ሰንደቃላማ ብዛት ተሞሽሯል። በተረፈው ቦታ የነገስታቱ  ምስል አርፏል። የተቀመጠበት ስፍራን ቀና ብዬ ተመለከትኩት፡፡ የእናትና አባቱ ፎቶ፣ ግራና ቀኝ ከእሱ ከፍ ባለ ትይዩ ላይ ተለጥፏል፡፡
“ይች ናት እንግዲህ የስራ ቦታችን” አለኝ፡፡ “ሐ” ለምን ተባለች አልኩት፡፡ ብዙ ትርጉም አለው፡፡ ቀላሉ ግን የአንድነት ምልክት መሆኗ ነው ሲል መለሰልኝ፡፡ “ሐ” በቁሟ “ሐ”ንም “ለ”ንም አቅፋለች፡፡ ስትገለበጥ ደግሞ ሌላ ፊደልን ትሰጣለች፡፡ “ሐ” እንደ ኢትዮጵያ አንድም ብዙም ናት፡፡
ስለ ኤልያስ መልካና እሱ ወዳጅነት ለማውራት ብሄድም፣ በቀጥታ ወደ ጉዳዬ መግባት አልፈለኩም፡፡ አንድ ነገር ገርሞኛል አልኩት፡፡ ጠየቀኝ፡፡ የምታዜማትና የምትኖርባት ኢትዮጵያ ይመሳሰላሉ ስል መለስኩለት፡፡ ግራ ተጋብቶ ይሆን ብዬ ማብራሪያዬን ቀጠልኩ፡፡ ብዙዎች የሚናገሩትን አይኖሩም፡፡ የሚኖሩትን አይናገሩም፡፡ ያንተ ኢትዮጵያ ግን ለማለት ያህል የምትልላት ብቻ ሳትሆን በጥበብ መቅደስህ “ሰዓታት” የምትቆምላት፣ “ወረብ” የምታቀርብላት፣ ዜማ የምታሰማላት ትመስላለች አልኩት፡፡
እውነት ነው፡፡ እኔ የቴዎድሮስ ካሳሁን ሥራዎች ላይ  ሒስ ከሚሰነዝሩ ወገን ነኝ። አገሩን የሚረዳበት መንገድ ላይም ልዩነት አለኝ፡፡ ግን በእሱ ልክ የማምንባትን ኢትዮጵያ የልቤ ሙዳይ አላደረኳትም፡፡ በእሱ መጠን አገሬን ልሰራት አልባተልኩም፡፡ ይህ የእኔ ብቻ ሳይሆን የእኔ ትውልድ መልክ ነው፡፡ ኢትዮጵያን እንወዳታለን የምንለውን ሩብ ብንኖርላት፣ አሁን የገባንበት የጽልመት መንገድ ውስጥ ባልገባን፡፡  
የቴዎድሮስ ካሳሁንን መንገድ ሳስብ ህንዳዊው ከያኒ ታጎር ትውስ ይለኛል፡፡ ታጎር ሕንድን የሰራ የጥበብ አርበኛ ነው፡፡ ሲያሻው እየፃፈ ሲያሻው እየተቀኘ፣ የህንድን አገራዊ ብሄርተኝነትን መርቷል፡፡ ሕንድን እሱ ባሰበው መንገድ አዋልዷል፡፡ ስለ ታጎር ማንነት ብዙ ቢጻፍም እኔ ግን የሙዚቃ ግጥሞቹ ውስጥ የተደበቀ ሰው አድርጌ እወስደዋለሁ፡፡
የቴዎድሮስ ካሳሁን መንገድም ከዚህ ብዙ አልራቀም፡፡ የሚመኛትን ኢትዮጵያ ጎጆው ውስጥ ቀልሶ  እሷኑ አገር ሊያደርግ ይባትላል፡፡
ይገባኛል! የቴዎድሮስ ካሳሁንን ኢትዮጵያ ሁሉም ሰው ሊወዳት አይችልም፡፡ ይሁንና ሩብ ምዕተ ዓመት በተጠጋ የሙዚቃ ሕይወቱ ውስጥ ኢትዮጵያዊ ብሔርተኛ ሆኖ ብዙ ተጉዟል፡፡ አንድም ብዙም ሁኖ ለወደዳት አገር ተፋልሟል፡፡ ብዕር የጨበጠ ጄነራል ሆኖ አዕላፍትን እየመራ ከአደባባይ ተሰይሟል፡፡
ከባድ በሚባሉ ወቅቶች ሳይቀር ነፍሱን አሲይዞ ከአገሬ አልወጣም እንዳለ እኔ ምስክር ነኝ፡፡ በዛ አስጨናቂ ሰዓት በሩ ላይ ያሉትን የግቢውን ጥበቃ እየተመለከትኩ፤ #መንግስት ለአንተ ሳይሆን ለራሱ ሲል ጥበቃ መመደብ እኮ አለበት፤; አልኩት፡፡ ምላሹ ቢያስደነግጠኝም፣ አሁንም ድፍረቱን ሳስብ ያስገርመኛል፡፡....
N.B “ናዕት” የተሰኘ አዲስ ሥራውን ተንተርሶ ለምንድነው ስለ ቴዎድሮስ ካሳሁን ስንኞች ትንታኔ የማትጽፈው? ብላችሁኛል። ጊዜው ሲፈቅድ እንደምመለስባቸው ተስፋ አደርጋለሁ፡፡

____________________________________________________

                    ግልገል ሱሪ እንዴት ወደ ኢትዮጵያ ገባ?
                           አሌክስ አብርሃም


               አውቶሞቢል፣ ስልክ፣ አውሮፕላን፣ ሲኒማ፣ የውሃ ቧንቧ እንዲሁም ሳይክል  ፖስታ ... ወዘተ የመሳሰሉት የስልጣኔና ዘመናዊነት መገለጫዎች ወደ ኢትዮጵያ የገቡበት መንገድ ላይ ብዙ አጨቃጫቂ ትርክቶች ይነሳሉ፡፡ የአድዋ በዓል በተቃረበ ቁጥር አንዱ የሚያንገሸግሸንም ይሄው ንትርክ ከሆነ ሰንብቷል፡፡ ሁሉንም ብሔር ሳያስቀይም ወደ ኢትዮጵያ የገባ ነገር ምን ይሆን?  ብሎ የሚጠይቅ ሰው ካለ መልሱ እነሆ፡- ቡታንቲ (ግልገል ሱሪ) ነው!  
እንግዲህ አዶላ የወርቅ ማእድን ማውጫ ሲባል ሰምታችኋል … እና  በጃንሆይ ዘመን (በየትኛው ጃንሆይ እንደሆነ እንጃ) ስራው ዝርክርክ ከማለቱም በላይ  የሚገኘውም ወርቅ ከሰራተኞች ደመወዝ አላልፍ አለ! በዛ ላይ ወርቁ እንደ ጉድ እየተሰረቀ ከተማ ሲቸበቸብ፣ ወደ ጎረቤት አገርም በኮንትሮባንድ ሲሻገር  በግልፅ ይታይ ነበር።  ንጉሱ በዚህ ነገር ተበሳጩና ሰጥ ለጥ አድርጎ ያስተዳድርልኛል ያሉትን   ፊታውራሪ/ቀኛዝማች ወላ በጅሮንድ  ማንትስ አስተዳዳሪ አድርገው ሾሙ፡፡ እውነትም ስራው ተሳለጠ፡፡ አዲሱ አስተዳዳሪ ጥበቃውን አሻሻሉ …ፍተሻውን አዘምነው ዝንብ እንኳን የያዘችውን  ቆሻሻ ሳታራግፍ የማታልፍበት ቦታ አደረጉት፡፡ ግን ምን ዋጋ አለው …አሁንም የወርቅ ስርቆቱ ሊቆም አልቻለም …አስተዳዳሪው ግራ ገባቸው ….ጥበቃዎቹን ሁሉ ጠሩና፤
‹‹ምንድነው ነገሩ …እንዴት እንዴት ነው ይሄ ወርቅ የሚወጣው? …መንፈስ አለ እንዴ እዚህ ግቢ ሳይታይ የሚያግዝ?… እናንተስ ወርቁ እንዴትና በማን  እንደሚወጣ ማወቅ  የተሳናችሁ ስለምንድነው?..›› ቢሉ በቁጣ  
‹‹አይ ጌታዬ እሱስ በማንም እንዴትም እንደሚወጣ ደርሰንበት ነበር …ግን ….››
‹‹ግን ምን…?›› አሉ አስተዳዳሪው። ጥበቃዎቹ በሃፍረት እየተሽኮረመሙ አቀረቀሩ፡፡
‹‹ምን ያሽኮረምማችኋል? …በሉ እናንተኑ  እግር ከወርች ሳልቀፈድዳችሁና በጅራፍ ጀርባችሁን ሳላስሞሸልቀው  ተናገሩ!…››
‹‹አይ ጌታዬ ወርቁን የሚያወጡት ሴት ሰራተኞች ናቸው … ግን እንዳንፈትሻቸው …አጉል ቦታ ነው የሚደብቁት … እንግዲህ ሴትን  ልጅ እንዳዋላጅ እግሯን  ፈልቅቀን ወርቅ አናዋልድ ነገር ተቸገርነ›› አሉ፡፡ አስተዳዳሪው ገባቸው ….ሴቶቹ ወርቁን የማይፈተሽ ነገራቸው ውስጥ በጨርቅ እየቋጠሩ ይደብቁና ይዘው ይወጣሉ፡፡
ታዲያ አስተዳዳሪው መላ ዘየዱ …ሰራተኛው ስራ እንደገባ ረዥም ቦይ አስቆፈሩና ቦዩን በውሃ አስሞሉ… እንግዲህ ሁሉም ሰራተኛ በቦዩ በኩል እየዘለለ ማለፍ አለበት …በተለይ ሴቶቹ …. ያው የዛን ቀን ብቻ ከመቶ  በላይ ቦጭረቅ የሚሉ ድምፆች ተሰሙ፡፡ ቦዩን ሲዘሉ አጉል ቦታ የደበቁት ወርቅ ውሃው ላይ እየወደቀ፡፡ እንዴት ይሄ ሊሆን ቻለ? ለሚል መልሱ  በዘመኑ ቡታንቲ አልነበረም፤ አይታወቅም ነው!
እንግዲህ አንድ ብልጣብልጥ የየመን ነጋዴ በሚስጥር ቡታንቲ ማቅረብ ሳይጀምር አይቀርም ነው ተረኩ፡፡ በልዋጩ ወርቅ ሳይቀበል አልቀረም፡፡ ዛሬ እንደፈለጋችሁ ስታጠልቁት ቀላል ይመስላችኋል... ቡታንቲ በሃርድ ከረንሲ ያውም በዘመኑ ወርቅ የገባ ቅርስ ነው፡፡
ከወራት በኋላ ቦጭረቅ የሚለው ድምፅ ጠፋ … ወርቁ ግን መሰረቁ አላቆመም … በዚህ ምክንያት አስተዳዳሪው ከቦታቸው ተነሱ። እንደውም ማዕረጋቸውን ተገፈው ግዞት ተላኩ … ታዲያ እኒህ ሚስኪን ሰው እድሜ ልካቸውን አዕምሯቸው ተነክቶ ‹‹ቦጭረቅ›› ሲሉ ኖረው ሞቱ፡፡  ሲሞቱ አስለቃሽ እንዲህ ገጠመች ይባላል፡-
የመን ሴቱን ሁሉ ቡታንቲ አለበሰው
ሁሌ ቦጭረቅ የለም ንገሩት ለዛ ሰው
ቡታንቲ እንዲህ ወደ አገራችን ገባ እላችኋለሁ… ይሄንንም ታሪክ ብላችሁ ብታወሩ የለሁበትም! በትንሽ ወለብታ ታሪክ እንዲሁ ዘና እንልበት ዘንድ የተፃፈ ፈጠራ ነው! እደግመዋለሁ ፈጠራ ነው!

___________________________________________

                       ሰው ሲፈጠር ድሮ ነበረ ዝንጀሮ


            ብለው ሲናገሩ ሰማኋቸው እንጂ አልሰማ አይል ጆሮ
ልመናቸው እንዴ ንገሪኝ እስኪ አንቺ
እንዴት ነበር ያኔ ስትመለከቺ
እንዴት ነበር ሄዋን የአዳም ተፈጥሮ
አዳምን ስታይው ሲነቃ ከእንቅልፉ
ይጫማ ነበረ በሁለት መዳፉ
........
በለመለመው መስክ በገነቱ ስፍራ
ስትንሸራሸሩ ነበረው ወይ ጭራ
አይተሽዋል ሲሄድ እንዳጎነበሰ
የታለ ጎፈሩ ከወዴት ደረሰ
አዳም እንዴት ነበር ስትሰጪው ፍሬ
ልወቅ ማንነቴን በይ ንገሪኝ ዛሬ
ብዬ ብጠይቃት ለማወቅ ጓጉቼ
የሉሲን ቅድመ አያት ሔዋንን አግኝቼ
አሁን ብታረጅም ብትሆንም ጨርጫሳ
እንዲህ ነበር አለች፣ የያኔውን አስታውሳ
.........
ባለቤቴ አዳም በብርሃን ነበር ጸጋ እንደለበሰ
በኋላ ግን እባብ እያለሳለሰ
አራት እግር ያለው ባለ ረጅም ጭራ
ባልሽ ዝንጀሮ ነው በጣም የሚያስፈራ
ብሎ የነገረኝን ለማወቅ ጓጉቼ
ከዛ ያልታዘዝኩትን በለሷን በልቼ
ያኔ አስታውሳለሁ ያየሁትን አዳም
ወዝ ያለው ሰው እንጂ እንስሳ አልነበረም
...........
ዘንድሮ እናንተ በኃጢአት አድፋችሁ
ይገርመኛል እኔ ሰው ነኝ ማለታችሁ
ሰውስ ድሮ ቀረ የሚኖር በጸጋ
ዘንድሮ ነው እንጂ ሁሉ የተቀየረ በዝንጀሮ መንጋ።
(ሜሮን ጌትነት)



____________________________________________


                   በኢትዮጵያ የመጀመሪያዋ ሴት ፕሮፌሰር


             በ1947 ዓ.ም በኦሮሚያ ክልል በአሰላ ከተማ የተወለዱት ፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ መኮንንን፣ ታሪክ በኢትዮጵያ የመጀመሪያዋ  ሴት ፕሮፌሰር አድርጎ መዝግቧቸዋል። በአባታቸው የፖሊስ መኮንነት ሙያ ምክንያት በተለያዩ ቦታዎች እየተዘዋወሩ ያደጉት ፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ፤ የመጀመሪያ ደረጃ ትምህርታቸውን በደሴ እና በጎጃም ፍኖተ ሰላም ተከታትለዋል። የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን ደግሞ በአዲስ አበባ ዳግማዊ ሚኒሊክ ትምህርት ቤት ነበር ያጠናቀቁት።
ፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ በተማሪነት ዘመናቸው ለሳይንስ ትምህርት ከፍተኛ ፍቅር የነበራቸው ሲሆን ከክፍላቸው ከፍተኛውን ውጤት የሚያስመዘግቡ ቁንጮ ነበሩ። ሁለት የክፍል ደረጃዎችን ጭምር በአንድ ዓመት በማጠናቀቅ በ16 ዓመታቸው አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲን ለመቀላቀል መብቃታቸውን የህይወት  ድርሳናቸው ያሳያል።
የዩኒቨርሲቲ ትምህርታቸውን አጠናቀው በረዳት መምህርነት እዚያው ዩኒቨርሲቲ ውስጥ ሲያስተምሩ ቆይተው፣ ሁለተኛ ዲግሪያቸውን በእንስሳት ጥናት/zoology/  በትምህርት ዘርፉ በድህረ ምረቃ ፕሮግራም፣ የመጀመሪያዋ ሴት ተመራቂ በመሆን አጠናቀዋል።
ቀጥሎም ጀርመን ወደ ሚገኘው ሃይደልበርግ ዩኒቨርሲቲ በማቅናት በፊዚዮሎጂ ትምህርት ዘርፍ በተለይም የሆርሞኖች ስነ ህይወት ላይ በማተኮር የዶክትሬት ዲግሪያቸውን አግኝተዋል። ወደ ሀገራቸው  በመመለስም በስነ ህይወት ትምህርት ክፍል ውስጥ በረዳት ፕሮፌሰርነት እና በተባባሪ ፕሮፌሰርነት ሰርተዋል፡፡ በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ በነበራቸው  ቆይታ ያበረከቱትን አስተዋጽኦ በማጤን፣  በጥር 2001 ዓ.ም የሙሉ የፕሮፌሰርነት ማዕረግ ተሰጥቷቸዋል። በአሁኑ ጊዜ በዩኒቨርሲቲው የሥነ ህይወት ተመራማሪ  የሆኑት ፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ መኮንን፣ የዛሬ 14 ዓመት በትምህርትና በተመራማሪነት ያገኙት የፕሮፌሰርነት ማዕረግ፣ ከኢትዮጵያ የመጀመሪያዋ ሴት ያደርጋቸዋል፡፡
በቤተሰባዊ ህይወታቸው የሁለት ልጆች እናት እና የሁለት ልጆች አያት የሆኑት ፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ፤ የተፈጥሮ ሳይንስ ዘርፍን ለወንዶች የሚያስቀድመውን ዘልማድ የተሻገሩ ጠንካራ ሴት ናቸው።
ከፕሮፌሰር የዓለምፀሐይ መኮንን አበርክቶዎች ዋና ዋናዎቹ፡-
*በ12ኛ ክፍል ብሔራዊ መልቀቂያ ፈተና በጣም ከፍተኛ ውጤት በማምጣት፣ ከቀ.ኃ.ስ እጅ የክብር ሽልማት ተቀብለዋል።
*በኢትዮጵያ የመጀመሪያውን የሴቶች ሳይንስና ቴክኖሎጂ ማህበረሰብ እንዲጠነሰስ ከፍተኛ አስተዋጽኦ አድርገዋል፡፡
*ከአዲስ አበባ ዩንቨርስቲ የወርቅ ሜዳሊያ እና ሰርተፍኬት ተሸላሚ
*በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ የስነ ህይወት ትምህርት ክፍል ኃላፊ
*የአክሊሉ ለማ ፓቶባዮሎጂ ተቋም ዳይሬክተር
*በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የተፈጥሮ ሳይንስ ኮሌጅ የስነ-ጾታ ቢሮ ኃላፊ
*በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ለ36 ዓመታት በመምህርነት፣ በትምህርት ክፍል ኃላፊነት እና ተመራማሪ
*የ2007 ዓ.ም ምርጥ ሴት ሳይንቲስት፣ የአፍሪካ ህብረት የክዋሜ ንክሩማህ ሳይንሳዊ ሽልማትአሸናፊ
*የተለያዩ ሳይንሳዊ ተቋማት አባል፣ መምህር እና ኃላፊ
*ከዓለም አቀፉ የገጠር መልሶ ግንባታ የላቀ አፈፃፀም ተሸላሚ
*የአሌክሳንደር ቮን ሀምቦልድ ፋውንዴሽን ተሸላሚ
*በእርሻ ሳይንስ እና በቴክኖሎጂ ልማት ከሰሀራ በታች ያሉ የአፍሪካ ሀገራት አስተባባሪ
*የኢትዮጵያን ሳይንስ አካዳሚ መስራች እና የቦርድ አባል ሆነውም አገልግለዋል፡፡
በኢትዮጵያ እና በዓለምአቀፍ ደረጃ ከተለያዩ የሳይንስ ተቋማት ጋር በመተባበር 92 ሳይንሳዊ የምርምር ጹሁፎችን በማበርከት እና መሰል ተመሳሳይ የላቀ አበርክቷቸው ተምሳሌት የሚሆኑ ተመራማሪ ናቸው፡፡

 ውሃ የተጠማው ቁራ

          ከዕለታት አንድ ቀን አንድ ቁራ ረዥም ርቀት ከበረረ በኋላ ውሃ ይጠማውና በጫካ ውስጥ ውሃ መፈለግ ይጀምራል። በመጨረሻም ግማሽ ድረስ በውሃ የተሞላ ማሰሮ ያያል፡፡ ከማሰሮው ውስጥ ሊጠጣ ሲሞክር ግን በመንቆሩ ሊደርስበት  አልቻለም፡፡ ከዚያም መሬት ላይ ጠጠሮች ተመለከተ፡፡ አንድ ሃሳብ መጣለት፡፡  አንዳንድ ጠጠር ወደ ማሰሮው ውስጥ መጣል ጀመረ፡፡ ውሃው ወደ ማሰሮው አንገት ጋ ሲደርስለትም፣ አጎንብሶ እስኪበቃው ድረስ ጠጣ፡፡ የተጠማውን ያህል ረካ፡፡
ውድ ልጆች፡- ከዚህ ታሪክ የምንማረው ቁምነገር፤ በደንብ ካሰብንበት መፍትሄ የማይገኝለት ችግር እንደሌለ ነው፡፡ ፍላጎቱ ወይም ፈቃዱ ካለ መንገዱ ወይም መላው አይጠፋም ይባላል፡፡  

 ውሻውና አጥንቱ

            ውድ ልጆች፡- ከዚህ ታሪክ የምንማረው ቁምነገር፣ ማንንም በቅጡ ሳናውቅ ገጽታውን ብቻ አይተን ወደ ንቀትና ማሾፍ መግባት እንደሌለብን ነው። እጃቸው ላይ ልንወድቅ እንችላለንና፡፡

               በአንድ ወቅት፣ ምግብ ፍለጋ ቀንና ሌሊቱን በየጎዳናው ላይ ሲዞር የሚውል የሚያድር አንድ ውሻ ነበረ፡፡ አንድ ቀን ታዲያ ከዚህ በፊት አግኝቶት የማያውቀው ዓይነት ጥሩ አጥንት ያጋጥመውና በአፉ ይዞ ጉዞ ይጀምራል - ወደ ቤቱ፡፡ በመንገዱ ላይ ያለውን ወንዝ ሊሻገር ሲል ታዲያ አንድ ሌላ ውሻ እንደሱው አጥንት በአፉ መያዙን ያስተውላል፡፡ ራሱን ከጉዞ ገታ አድርጎ ውሻው ላይ አፈጠጠ፡፡ አስፈራርቶ አጥንቱን ሊቀማው ነው ያሰበው፡፡ እናም ቁጣውን በጩኸት ለመግለጽ አፉን ሲከፍት አጥንቱ አምልጦት ወንዙ ውስጥ ገባ፡፡ ከየት ያምጣው? እንደተራበ በባዶ ሆዱ  ወደ ቤቱ አመራ፡፡
ውድ ልጆች፡- ከዚህ ታሪክ የምንማረው ቁምነገር፤ የሌሎችን ንብረት ለመንጠቅ ስንሞክር የራሳችንንም ልናጣ እንደምንችል ነው፡፡ ሁሌም ያለፋንበትንና የኛ ያልሆነን ነገር አንመኝ፡፡