ከዕለታት አንድ ቀን አንድ እንግዳ ወደ ገጠር ይመጣና አንደኛው ባለአገር ቤት ያርፋል፡፡ ለወትሮውም ወታደር ከሆነ በተሰሪነት ነበር የሚኖረው፡፡ ያም ተሰሪነት የተገባበት ባለሀገር የግዱን ነበረ ወታደርነት ይባስ ብሎም ያ ወታደር የባላገሩን ቆንጆ ልጅ አየና እንዲህ ሲል ጠየቀው፡-
“አንተ፤ ይህቺ እህትህ ስንት አመቷ ነው?” አለው፡፡
ነገሩ የክጀላ ነው፡፡
“ያም ባላገር ሚስቴ ናት” ማለት ፈርቶ “የእህቴ እድሜ ይህን ያህል ነው” ብሎ ተናገረ፡፡
ያም ጋጠወጥ ወታደር የባላገሩን ሚስት ይዞበት አደረ፡፡
በነገታው ያ ባላገር ደጁ ተቀምጦ፣ አቀርቅሮ እንደሚከተለው ገጠሞ አንጎራጎረ
ካገር እኖር ብዬ
ከብት እነዳ ብዬ
ልጅ አሳድግ ብዬ
ለባሻ ዳርኩለት ሚስቴን እቴ ብዬ
ይሄ የሆነው በሌሎቹ ነገስታት ዘመን እንጂ በሚኒልክ ዘመን አልነበረም፡፡ ከላይ የተጠቀሰው ታሪክ የተገኘው አፈወርቅ ገ/ኢየሱስ የተባሉ ደራሲ የጻፉት “ዳግማዊ አጼ ሚንልክ” ከተባለው  መፅሐፍ ነው፡፡  አሳጥረን አቅርበነው ነው፡፡
ለአያሌ የጀግንነት አይነቶች ምስክር ሆነናል፡፡ ገናም እንሆናለን፡፡ በየዘመኑ የየነገስታቱ አገዛዝና ስርዓት በሕዝብ ላይ የራሱን አሻራ ሲያሳርፍ እያየን ብዙ ዓመታት ገፍተናል፡፡ ምናልባትም ገና ዛሬም እንቀጥላለን፡፡  ከእያንዳንዱ ስርዓት የምናገኘው፣  በውስጡ እያለ የማይታየን  በርካታ ህፀፅ፣  ከስርዓቱ ወጣ ብለን ስናስተውል ፍንትው ብሎ ይታየናል፡፡
ትውልዱንም ለማብቃት አዳዲስ ጥርጊያ መንገድ እንከፍታለን፡፡ በዚህ ረገድ ስናየው መንገድ መዘርጋት ጀግንነት ነው፤ ትምህርት ቤት መክፈት ጀግንነት ነው፤ ጤና ጣቢያ መስራት ጀግንነት ነው፤ አለማችንን እያመሰ ያለው የኮሮና ቫይረስ መፍትሔ መሻት ቆራጥነት ነው፤ የስፖርት ማነቃቂያ ስራዎችን በጋራ ማደራጀት ጀግንነት ነው፤ ፓርኮችን ማልማት ጀግንነት ነው፤ የመኖሪያ የወላጆችንና የተማሪዎች ኮሚቴዎችን በሶስትዮሽ ስልት ማዋቀር ታላቅ ጀግንነት ነው፤ መማር ያልቻሉ ወጣቶችን በገጠርም በከተማም በማቴሪያልም በገንዘብም እየረዱ እድሜያቸው ለትምህርት ከማለፉ በፊት ማናቸውንም እገዛ ማድረግ ከጀግንነትም የላቀ ጀግንነት ነው፡፡ ዛሬ መሰረተ ልማትን ማንቀሳቀስ እንደ ታላቅ ጸጋ የሚታይበት የሀገርን ጥሪ ከድንበር እስከ መሃል ሀገር  እንደ ተገቢነቱ ውል ማስያዝና ጉዳዬ ብሎ፣ እኔንም ያገባኛል ማለት ታላቅ ኃላፊነትን መቀበል ነው፡፡ በስልጣን ላይ ያሉ አካላት ሂስ ሲያስፈልጋቸው ቸል ሳይሉ፣ ሙያዊ ድጋፍ መስጠትና ስነ-ምግባራዊ ተሞክሮን ማጋራት ዛሬም ወሳኝ ነው፡፡
ከላይ ለጠቀስናቸው ፍሬ ሃሳቦች ዋና መጠቅለያ የሚሆነን፣ የፍትህ አካላትን በተጠናከረ መልኩ አደራጅቶ መምራት መምራት ስለሆነ፣ እዚሁ ላይ ብርቱ ትኩረት የምንጠየቅበት አንገብጋቢ ወቅት ነው፡፡
ከሎሬት ፀጋዬ ገ/መድህን ታዋቂ ድርሰቶች አንዱ ከሆነው ከ”ቴዎድሮስ” ቴአትር አንድ ስንኝ እንዋስ፡-
“ያለፈ ጥረታችንን፣ ሳስታምመው ትዝ ሲለኝ
ከሞከርነው ነገር ይቅ ያልሞከርነው ነው የሚቆጨኝ” የሚለውን ልብ ብለን እናስተውል፡፡
አንድም ድግሞ ከ”ማክቤል” የመጨረሻ ሰዓት በመጥቀስ፡-
“የነገ ውሎ የነገ ውሎ የነገ ውሎ
ከቀን ወደ ቀን ይሳባል፣ በእድሜ ንፉግ ጀርባ ታዝሎ
ትላንትናም ከትላንት በስቲያም፣ ለጅሎች ጥርጊያ አሳምሮ
ዛሬ ፈጥሮ ነገ ቀብሮ…
እግረ መንገዳችንንም  ከብራውን ጋር
“ደግሞም ማወቅ ማለት
ከውጭ ያለውን ሄዶ ከመፈለግ
ከውስጥ የበራውን እንዲወጣ ማድረግ” …ማለትንም አልዘነጋንም፡፡
ለመደምደሚያችንም…
ከኦቴሎ ጋር አንቺስ ሌላይቱ ጮራ አንቺ የጉም ፍንጣቂ
ከእብሪት ከተንኮል ዛፍ ፍሬ የተቀመምሽ ጭማቂ
እፍ ብዬ ባጨልምሽ ልጠፋብኝ ያንቺ ጮራ የለም
 መለኮታዊ ሃይል አንቺን የሚያበራ… እንላለን፡፡

         “… ኢትዮጵያ አገራችን ከፍተኛ ፈተና ውስጥ ነው ያለችው፡፡ ያው ቪዛ ተከልክሏል፡፡ እኔን አያውቁኝም፤ እኔም አላውቃቸውም፡፡ ስለዚህ ብዙም አይመለከተኝም፡፡ ሞያሌና አድዋ ለመሄድ ቪዛ አያስፈልገኝም፡፡ ከዚያ ውጪ ብዙም እንቅስቃሴ ስለማላድግ….አያውቁኝም አላውቃቸውም፤ስለዚህ ውሳኔው እኔን አይመለከተኝም፡፡  እንድታደርሱልኝ….”
(የኦሮምያ ክልላዊ መንግስት ፕሬዝዳንት አቶ ሽመልስ አብዲሳ ሰሞኑን በሸራተን አዲስ ለፋሲል ከነማ የገቢ ማሰባሰቢያ ቴሌቶን ላይ የአሜሪካ መንግስት በኢትዮጵያ ባለስልጣናት ላይ የጣለውን የቪዛ ማዕቀብ በተመለከተ ከተናገሩት የተወሰደ)

ገና በጥዋቱ ~ ለስሟ መጠሪያ
አቢሲንያ ብሎ ~ ሲሰጣት መለያ
አንዳች ዕምቅ ሚስጥር ~ ለኛ ያልተገለጠ
ፈጣሪም አድልቶ ~ ከአርያም ሰጠ
ከግዮን ከወንዙ ~ ከዳሎል ዝቅታ
ከኤርታሌ ረመጥ ~ከዳሽን ከፍታ
አክሱም አናቱ ላይ~ ከላሊበላ ስር
ሀገሬ ተገምዷል ~ በወፍራም የደም ክር
በዚህ የጭንቅ ወቅት~ ምጧ እንዲህ ሲጠና
አዋላጅ ፈልጉ ~ ሳይጠናባት ገና
ለምን ካላችሁኝ
ከራስጌም ከግርጌም ~ ቢታጣ እንኳ ትራስ
ይጋረዳል እንጂ ~ ይፈናቀላል ወይ~ ያልጠነከረ አራስ
አደራ!
አደራ!
አንቺ ብቻ ታገሽ
አንገት እንዳትደፊ ~ ከቶ እንዳትይ ዘንበል~ መጠንከር ነው ደጉ
በጨርቅ ተከልለሽ~ እስኪሰዋ ድረስ ~ የመስዋት በጉ
ቢያድለን ኑሮማ ~ ሀገር ጨርቃችን ናት~ ሁሉን ተሸካሚ
የውስጣችን ጉድፍ~ ሸፍና ያስቀረች ~ ዛሬም አስታማሚ
አዎ ሀገር ጨርቃችን ናት
እንደ እፉኝት ልጆች~ ገመናዋን ሸፋኝ ~ማብቀል የተሳናት
የመጣው የሄደው ~ ቆርጦ ዕጣ ሊጣጣል ~ ሰርክ የሚመኝላት
ሀገር ጨርቃችን ናት
ግና!
ሰንደቋን ጨርቅ ነው ~ ብለው ሲያሟርቱ ~ እነ ግፍ አይፈሩ
አክሱም ለወላይታው ~ምን ያደርግለታል ~ ብለው ሲፎክሩ
ጉደኛ ናትና
ቀብረናታል ሲሉ ~ ቀብራቸው አረፈች~ ይቅለለው አፈሩ
እስኪ ይጠየቅ ጴጥሮስ ~ ያነ ሀዋርያ
የሀምሌ አቦ ስብሃት ~ የክርስቶስ ባሪያ
ያነ ቅዱሱ ጳውሎስ~ በሚያልፍበት መንገድ~ እግሩ በረገጠው
በጨርቅ ጥላ አልነበር~ ድዊ ሚፈወሰው
ይሄው ዛሬ ደግሞ
ከደመቀው በላይ ~ እጅጉን ደምቆልን ~ ተነቅሎልን ሳንካ
ዕድል በለስ ቀንቶን ~ ገዱ ለኛ ሆነ ~ ብርሃኑም ፈካ
ዳሩ ምን ያደርጋል
ሁሉም ደርሶ ተንታኝ ~ ሁሉም ተናጋሪ ~ በሆነበት ዓለም
በሩ ገርበብ ሲል ~ ያለፈውን አዋጅ ~ ማያካክስ የለም
ተንፍሱም እያሉ ~ ብዕር ቢሰጧቸው
እንደምን ይፃፉ ~ ቃታ እየታያቸው
ይልቅ
አለም አድናቆቱን ~ ይቸርሀል ነገ
በመደመር ስሌት ~ መቀነሱም አብሮ~ እኩል ስላደገ
ግና እንደዛሬው~ እንዲህ ሀገር ሲታወክ
የሰራዊት ብዛት ~ ሀገር አያፀናም ~ ቢልም ቅዱስ ቃሉ
ዘመን ተገልብጦ ~አመሉ የበዛውን~ ሰራዊት ይላሉ
ምንም እንኳን
ቅርንጫፏ ወድቆ
ቅጠሏም ረግፎ~ስሯ እንዲህ ቢደርቅም
ሀገሬ ዋርካ ናት
መቸም መቸም ቢሆን
በግፈኞች መጋዝ አትገነደስም፡፡

 ቪዡዋል ካፒታሊስት ድረገጽ ባለፉት 30 አመታት በአለማችን ከፍተኛ ጥቅል ገቢ ያገኙ ዝነኛ ፊልሞችን ዝርዝር ከሰሞኑ ይፋ ያደረገ ሲሆን፣ አቫታር በ2.85 ቢሊዮን ዶላር ገቢ በአንደኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል፡፡
እ.ኤ.አ በ2009 ለእይታ የበቃውና በጄምስ ካሜሩን ዳይሬክተርነት የተሰራው አቫታር አጠቃላይ ወጪው 237 ሚሊዮን ዶላር እንደሆነ ያስታወሰው ድረገጹ፣ ፊልሙ ለእይታ ከበቃበት ጊዜ አንስቶ በድምሩ 2.85 ቢሊዮን ዶላር ገቢ ማግኘቱንም ገልጧል፡፡
አቬንጀርስ ኢንድጌም በ2.79 ቢሊዮን ዶላር የሁለተኛነትን ደረጃ ሲይዝ፣ ሌላኛው ዘመን አይሽሬ ፊልም ታይታኒክ በ2.2 ቢሊዮን ዶላር አጠቃላይ ገቢ በሶስተኛ ደረጃ ላይ መቀመጡን ድረገጹ አመልክቷል።
ስታር ዎርስ - ዘ ፎርስ አዌክን በ2.06 ቢሊዮን ዶላር፣ አቬንጀስርስ - ኢንፊኒቲ ዎር በ2.04 ቢሊዮን ዶላር፣ ጁራሲክ ዎርልድ በ1.67 ቢሊዮን ዶላር፣ ዘ ላዮንኪንግ በ1.65 ቢሊዮን ዶላር፣ ዘ አቬንጀርስ በ1.518 ቢሊዮን ዶላር፣ ፊዩሪየስ በ1.515 ቢሊዮን ዶላር እንዲሁም ፍሮዝን ቱ በ1.4 ቢሊዮን ዶላር አጠቃላይ ገቢ ከአራተኛ እስከ አስረኛ ያለውን ደረጃ መያዛቸውንም መረጃው ያሳያል፡፡
ባለፉት 30 አመታት ከፍተኛ ገቢ ካገኙ 50 ፊልሞች መካከል 26ቱ በዲዝኒ ስቱዲዮ የተሰሩ መሆናቸውን የጠቆመው ድረገጹ፣ ዩኒቨርሳል ስቱዲዮ እና ዋርነር ብሮስ በተመሳሳይ 8 ፊልሞች እንደሚከተሉም አክሎ ገልጧል፡፡

   በ1958 ዓ.ም ትምህርት ቤቱን በድንገት የጎበኙት ቀዳማዊ ኃይለሥላሤ ከዚህ በታች የሰፈረውን መልዕክት አስፍረዋል፦ ክጽሁፉ በኋላ በቃላቸው             ትምህርት ቤቱንም “አሠረ ሐዋርያት ትምህርት ቤት” ብለነዋል አሉ።


           እንደ መንደርደሪያ
ባለፈው ጽሁፍ ጋሽዬ በሕዝብ ዘንድ ብዙ አለመታወቁን፣ በተማሪዎቹና በአካባቢው ማህበረሰብ ዘንድ ግን ከፍተኛ ተወዳጅነትና ከበሬታ እንደነበረው፣ በንጉሡ ዘመን “በቀዳማዊ ኃይለሥላሤ የሽልማት ድርጅት” በትምህርት ዘርፍ የሚሰጠውን ከፍተኛ ሸልማት በ1962 ዓ.ም  ማግኘቱንና በዓለም አቀፍ ደረጃም “የዓለም ሕጻናት ጀግና” ተብሎ መሽለሙን፤ ተያይዞም “የዓለም ሎሬት” የሚል ማዕረግ እንደተሰጠውና እሱ ግን “ጋሼ” እየተባለ መጠራቱን እንደሚወድ እንዲሁም ለኖቤል ተሸላሚነት እጩ ተወዳዳሪ እንዲሆን የቀረበለትን ጥያቄ ሳይቀበል መቅረቱን አንስተን ነበር።
ጋሽዬን እንዲህ ስሙ በፍቅር እንዲጠራና “የድሆች አባት” ያሰኙት፤ የወላጅ አልባ ሕጻናትና የጎዳና ተዳዳሪዎች ተቆርቋሪነቱ፣ የወጣቶች የቀለም አባትነቱ፣ የእናቶችና የልጃገረዶች አለኝታነቱ፣ በድንገተኛ አደጋ ለተጎዱ ወገኖች ቀድሞ ደራሽ መሆኑና የአካባቢው ተንከባካቢና በአጠቃላይ  “የአንድ ብዙ" መሆኑ ነው፡፡ ይህንን አገልግሎት ያለምንም ቋሚ በጀት፣ ዕርዳታ ከዚህም ከዚያም እየለመነ፣ ያለማቋረጥ ላለፉት 60 ዓመታት ማከናወኑም ተጠቅሷል፡፡ በዚህ ሂደት ውስጥ በ1950ዎቹ መጀመሪያ በዛፍ ጥላ ሥር በተጀመረ የማስተማር ተግባር ቁጥራቸው ከሁለት መቶ ሃምሳ ሺ በላይ የሆኑ ወጣቶች የትምህርት እድል ማግኘታቸውም ተጠቅሷል።
የዚህ ጽሑፍ ዋና መልእክት ደግሞ በተለምዶ አነጋገር “ታዋቂ ያልሆኑ  ሰዎች” ለአገርና ለወገን የሚጠቅም እጅግ በጣም ታላቅ አኩሪ ተግባር ማከናወን እንደሚችሉ አስፋው የምሩን (ጋሽዬን) በተምሳሌነት አቅርቦ ማሳየት ነው፡፡ በሌላ መልኩ፤ የጽሑፉ የሃሳብ ማጠንጠኛ ደግሞ “It always seems impossible until it is done“  “አንድ ነገር በተግባር እስከ አልተተገበረ ድረስ የማይቻል / የማይሆን ነገር ይመስላል” የሚባልውን ነገር ጋሽዬን እንደ ምሳሌ በመውሰድ ምን ማለት እንደሆነ ማሳየት ነው፡፡
ለምሳሌ፦
ኢትዮጵያና ጣሊያን ጦርነት ሲገጥሙ፣ ኢትዮጵያ ታሸንፋለች ተብሎ አልተጠበቀም ነበር፤ ሆኖም ግን ክብር ለአድዋ ጀግኖቻችን ይሁንና በአፄ ምኒልክ መሪነት ዓለምን ባስገረመ ሁኔታ ኢትዮጵያ አሸነፈች። የማራቶን ሩጫን (42ኪ.ሜ) በባዶ እግር ሮጦ  ሪከርድ በመስበር ጭምር ማሸነፍ ይቻላል ተብሎ አይገመትም ነበር፡፡ ነገር ግን ጀግናው አበበ ቢቂላ በባዶ እግሩ ሮጦ፤ሪከርድ በመስበር ጭምር ዓለምን ጉድ አሰኘ፡፡
አንድ ራሱ ጎዳና ተዳዳሪ በነበረ ወጣት በዛፍ ጥላ ሥር የተጀመረ ትምህርት ቤት፣ ያለ ምንም ቋሚ በጀት፣ ያለማቋረጥ ከ60 ዓመታት በላይ በመዝለቅ፣ በመቶ ሺ የሚቆጠሩ የተቸገሩ ወጣቶችን ያስተምራል ተብሎ አይጠበቅም፤ ነገር ግን ይህ ተግባር  በአስፋው የምሩ ተከናወነ።
እንደዚህ የመሰሉ በተለየ አኳኋን የሚከናወኑ አስደናቂ ሥራዎች፣ የተለየ አስተሳሰብና አተገባበርን ያመላክታሉ፡፡ ተግባሩን የሚፈጽሙትም ሰዎች “የተለዩ ሰዎች (Extra ordinary Men)” ይባላሉ፡፡ እነዚህን የመሳሰሉ ሰዎችንና ተግባራችውን ቀረብ ብሎ ማየት የስኬታቸውን መንገድ ለመከተል ይረዳል።
በግሌ ጋሼ በአገር ውስጥ የሚገባውን ያህል ዕውቅና አግኝቷል ብዬ አላምንም። የዚህ ጽሑፍ ዓላማ ግን ለጋሼ እውቅና ማስገኘት ሳይሆን፣ ከእሱ ስራዎች ምን እንማራለን የሚለው ጉዳይ ላይ ማተኮር ነው፡፡  በመሆኑም ጋሼ ሕይወቱን / ራሱን ለማሸነፍ የሄደበትን ጎዳና፤ ያጋጠሙትን የሕይወት ውጣ ውረዶች የተቋቋመበትን መንገድ፣ የአንድ ብዙነቱንና ፋና ወጊነቱን ሲያከናውን የተከተላቸውን የሕይወት መርሆዎችን ከሕይወት ጉዞው ጋር እያያያዙ በወፍ በረር ዕይታ መቃኘት ነው፡፡
የጽሁፉ አቅራቢ ጋሼን ከ20 ዓመታት በፊት በተፈጠረ የሥራ ግንኙነት አውቀዋለሁ፡፡ ካለፉት አራት ዓመታት ጀምሮ ግን የጋሼን ሁኔታ በቅርብ በመከታተል የሕይወቱን መንገድ ለመረዳት ጥረት አድርጌአለሁ፡፡ የጋሼና የትምህርት ቤቱ ታሪክ አንድ ዓይነትና የተያያዙ ናቸው። ምንም እንኳን በግል ባህሪው ስለ እሱ ምንም ነገር እንዲታወቅ ባይፈልግም፤ ጋሼን ከትምህርት ቤቱ ለይቶ ማየት አይቻልም። ትምህርት ቤቱ የተጓዘበት መንገድ ስለ ጋሼ ብዙ ነገር ያስረዳል። ትምህርት ቤቱን ራሱ መሠረተ፣ እዛው  ኖረ፣ እዛው አስተማረ ፣እዛው ሕይወቱን መሰረተ፣ እዛው አለፈ። ሁሉም ነገር እዛው በዛው ተከወነ። ስለ ጋሼ ጠጋ ብሎ ላስተዋለው ምናባዊ እይታው (imagination) ከፍ ያለ መሆኑን ከንግግሮቹና ክጽሁፎቹ መገንዘብ ይቻላል።
ስለዚህ የትምህርት ቤቱን ታሪክ ማወቅና መረዳት የጋሼን የሕይወት ታሪክ እንደማወቅ ይቆጠራል፡፡ የትምህርት ቤቱ ታሪክ ደግሞ በመጻህፍት ቤቱ ውስጥ በአግባቡ ተሰንዶ ይገኛል፡፡ የዚህ ጽሁፍ ዋነኛ ምንጮች  ከቤተ-መፃህፍቱ የተገኙት ሰነዶች ናቸው። ሰነዶቹ በትምህርት ቤቱ ስለተከናወኑ ተግባሮች፣ የማኅበረሰብ ድጋፎችና የተለያዩ ነገሮች ዝርዝር መረጃ ይሰጣሉ፡፡
ታዳጊው አስፋው
አስፋው ገና የ9 ዓመት ታዳጊ እያለ በኪሱ 0.50 ሳንቲም ብቻ ይዞ ነጋዴዎችን ተከትሎ ወደ አዲሽ አበባ ዘለቀ። ቄሱ አባቱ ዲያቆን እንዲሆንላቸው ይፈልጉ ስለነበር፣ ቀደም ሲል ከእኩዮቹ ጋር ወደ አዲስ አበባ አምጥተዋቸው ነበር፡፡ ስለዚህ ለታዳጊው አስፋው ወደ አዲስ አበባ ከነጋዴዎቹ ጋር ያደረገው ጉዞ ለሁለተኛ ጊዜ ነበር፡፡ የመኖሪያ መንደሩ ከአዲስ አበባ 120 ኪ.ሜ ርቀት ላይ የሚገኘው በቀድሞ አጠራር ሽዋ ክፍለ ሃገር ልዩ ስሙ ቡልጋ እየተባለ በሚጠራው አካባቢ ሲሆን፤ አዲስ አበባ የማረፊያ አድራሻው ደግሞ ቀድሞ ድቁና የተማረበት ቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተ ክርስቲያን ነበር፡፡
አዲስ አበባ ከደረሰ በኋላ ግን ሁሉም ነገር እንደገመተውና እንደጠበቀው ሳይሆን ቀርቶ ራሱን የጎዳና ተዳዳሪ ሆኖ አገኘው፡፡ ከአንድ ዓመት በኋላ በተፈጠረው መልካም አጋጣሚ ከጎዳና ተዳዳሪነት ወደ ቤት አገልጋይነት ተሸጋገረ፡፡ እያገለገለ በትርፍ ጊዜው እንዲማር በመጠየቁና ስለተፈቀደለት ”ካቴድራል” እየተባለ የሚጠራው ትምህርት ቤት ገባ፡፡ የትምህርት ውጤቱም የብሩኅ አእምሮ ባለቤት መሆኑን የሚያሳይ ነበር። የአንደኛ ደረጃ ትምህርቱን በአጭር ጊዜ ከማጠናቀቁም በላይ፣ የ8ኛ ክፍል የብሔራዊ ፈተና ውጤቱ በጣም ከፍተኛ በመሆኑ በጀነራል ዊንጌት ትምህርት ቤት የነፃ የትምህርት እድል አገኘ። ለምዝገባ ሲሄድ ቦታ እንደሌለ ተነገረው፡፡ የሰማውን ማመን አቃተው፡፡ በእሱ ምትክ ከሱ ያነሰ  ውጤት ያመጣ ከፍሎ እንዲማር እንደተመደበ ተረዳ፡፡ ያጋጠመው መልካም እድል በመሰናከሉ ቅር ቢሰኝም፤ ትምህርቱን ለመቀጠል ባደረበት ፅኑ ፍላጎት ተገፍቶ ከብቶች በተጫኑበት መኪና ውስጥ ተደብቆ በመሳፈር ወደ ጂቡቲ ጉዞ ጀመረ፡፡ ኬላ (ፍተሻ ጣቢያ) ላይ በከብቶች መካከል ቁልጭ፡ ቁልጭ ሲል ተገኘ፡፡ የኬላው ጠባቂዎችም በሁኔታው በመገረም ለጥቂት ጊዜያት ካሰሩት በኋላ ወደ አዲስ አበባ ላኩት፡፡
ወጣቱ አስፋው አዲስ አበባ እንደ ደረሰ፣ በቀጥታ እንደገና ወደ ዊንጌት ትምህርት ቤት በመሄድ ጉዳዩን ለዋናው ዳይሬክተር በዝርዝር አስረዳቸው። አሳቸውም በሰሙት ነገር ማዘናቸውን ከገለጡለት በኋላ፣ በሚቀጥለው የትምህርት ዘመን “የነጻ ተማሪ” አድርገው እንደሚቀበሉት፣ ነገሩ ባይሆን እንኳን ራሳቸው እየከፈሉ እንደሚያስተምሩት ቃል ገቡለት፡፡ ይህም ሌላኛው መልካም አጋጣሚና የሕይወት መስመሩ የተቀየረበት ጊዜ ነው፡፡ በዚህ መልኩ ነበር በ1950ዎቹ መጀመሪያ ዊንጌት ትምህርት ቤት የገባው።
ወጣቱ አስፋው
አስፋው ሁሉጊዜም አካባቢውን መቃኘት የሚወድ በመሆኑ አንድ ለየት ያለ ነገር በትምህርት ቤቱ አካባቢ አስተዋለ። እሱ ከሚማርበት ትምህርት ቤት ውስጥ ከተማሪዎች የሚተርፈው ምግብ ሲቃጠልና ጉድጓድ ውስጥ ሲቀበር ተመለከተ። በሌላ አቅጣጫ ደግሞ በአካባቢው ከሚገኝ ቤተ ክርስቲያን አያሌ ችግረኞች ምግብ ሲለምኑ አስተዋለ፡፡ ቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተ ክርስቲያን አካባቢ ያሳለፈው አጠቃላይ የጎዳና ሕይወቱ ትዝ አለው፡፡ በቀጥታ ወደ ትምህርት ቤቱ አስተዳዳሪ ሄዶ ሃሳቡን ገለጠላቸው። ፈቀዱለት፡፡ ከዚያን ቀን በኋላ ትርፍራፊውን ምግብ እየሰበሰበ ለተቸገሩ ልጆች በትምህርት ቤቱ አጥር ላይ እየተንጠለጠለ ማደል ጀመረ፡፡ ይህም ኣላረካውም፡፡ ሌላ ጥያቁ ኃላፊውን ጠየቀ።  በሃሳቡ በመገረም አሁንም ፈቀዱለት። የትምህርት ቤቱ ተማሪዎች ከተመገቡ በኋላ ችግረኞች በግቢ ውስጥ የተለየ ቦታ ተዘጋጅቶላቸው የሚመገቡበትን ሁኔታ ነበር ያስፈቀደው፡፡ ችግረኞች መታወቂያ ተዘጋጅቶላቸው በሥርዓት ይመገቡ ጀመር።
የምግብ ችግራቸው የተቃለለላችውና በወጣቱ ድርጊት ልባቸው የተነካው ”ትርፍራፊ በሊታዎች”፣ በትርፍ ጊዜው እንዲያስተምራቸው ጠየቁት፡፡ ያልጠበቀው ጥያቄ ነበር። ከትምህርት ቤት ጓደኞቹ ጋር ከተመካከረ በኋላ በጴጥሮስ ወጳውሎስ ቤተ ክርስቲያን ግቢ ውስጥ በዛፍ ጥላ ሥር የሚሰጠው ትምህርት የተጀመረው በዚህ መልክ ነበር፡፡ አስፋው ይህንን ሁሉ ተግባር ሲያከናውን ራሱ ገና የ9ኛ ክፍል ተማሪ ሲሆን ዘመኑም 1951 ዓ.ም ነበር፡፡

ወጣቱ አስፋው በ1950 ዎቹ መጀመርያ በዛፍ ጥላ ሥር ሲያስተምር “የእንቁራሪቷና የአንበሳው ታሪክ”
ምግባቸው የተማሪዎች ትርፍራፊ፣ መማሪያቸው የዛፍ ጥላ ሥር፣ አዳራቸው የቤተ ክርስቲያን ታዛዎችና ”የትላልቅ ሰዎች መቃብር” የሆኑ ወጣቶች ቁጥር በከፍተኛ ሁኔታ ጨመረ፡፡ አስፋው ከቤተ ክርስቲያኑ ሌላ አማራጭ እንዲፈልግ ተነገረው። ቢያወጣ ቢያወርድ ጠብ የሚል ሃሳብ አላገኘም፡፡ ከብዙ ማሰላሰል በኋላ አንድ ሃሳብ መጣለት።  አንድ ቀን የመጣለትን ሃሳብ ለጓደኞቹ አካፈላቸው። ሁሉም በመገረም ዓይናቸውን አፍጥጠው ተመለከቱት። ጤንነቱን ተጠራጠሩ፡፡ በመጨረሻም አንበሳውን አክላለሁ ብላ ተነፋፍታ ስለሞተችው እንቁራሪት ተረቱለት። አቅሙን አለማወቁን መጠቆማቸው ነበር። በሌላ አባባል "አወቅሽ አወቅሽ ሲሏት...” የሚለውን መተረታቸው ነበር። የጓደኞቹን ተረት ወደ ጎን ትቶ ደብዳቤውን ጽፎ ላከ፡፡ለብዙ ጊዜ መልስ ሳያገኝ ቀረ፡፡ ከዕለታት በአንዱ ቀን የደብዳቤው ምላሽ ደረሰው። ያየውን፣ ያነበበውን ማመን አቃተው። ዓይኑን እየጠራረገ ደጋግሞ አነበበው። ደብዳቤው እንዲህ የሚል መልእክት ይዟል፦
“…በአካባቢው ባዶ የመንግሥት ቦታ ካለ ይሰጠው ይላል”
ደብዳቤውን ይዞ ላይ ታች ቢልም ሰሚ አላገኘም፡፡ ያሰበውን ሳይፈጽም የማያርፈው ወጣት አንድ ሃሳብ መጣለት፡፡ አሁን ማንንም ማማከር አልፈለገም። አጋጣሚውን መጠበቅ ብቻ ያዘ፡፡ ጊዜው መድረሱን ሲረዳ፣ ተማሪዎቹን አሰልፎ ዋናው መንገድ ላይ ተገኘ። መኪናው ከዊንጌት ትምህርት ቤት ቀስ ብሎ እየወጣ ነበር፡፡ የእሱ ተማሪዎች እየጮኹ ይዘምራሉ። መኪናው ቀስ ብሎ እየሄደ ነው፡፡ መኪናው አጠገቡ እንደ ደረሰ አስፋው በድንገት ጎማው ሥር ተወርውሮ ወደቀ፡፡ ሹፌሩ በፍጥነት መኪናውን አቆመ። አስፋው ግን ብድግ ብሎ አቤቱታውን በከፍተኛ ድምጽ ማሰማቱን ቀጠለ፡፡ መኪናው ውስጥ ክኋላ አንድ ግርማ ሞገስ የተላበሱ ሰው ተቀምጠዋል፡፡ የወጣቱን ጩኽትና ተማሪዎቹን ሲመለከቱ አንድ ነገር ትዝ አላቸው። ”ከአንድ ወጣት ተማሪ የተፃፈላቸው ደብዳቤ”። ንጉሡ መሬት እንዲሰጠው የሚለውን ትዛዛቸውን አጽንተው በማዘጋጃ  ቤት በኩል በአስችኳይ እንዲፈጸም ድጋሚ ትዛዝ ሰጡ፡፡ ከቤተ ክርስትያን አካባቢ የነበረው ግፊትም ጋብ አለ።
በአካባቢው ጉዳዩ መነጋገሪያ ሆነ፡፡ በርግጥ በጊዜው እንደዚህ ዓይነት ተግባር መፈጸም የተለመደ የአቤቱታ አቀራረብ ዘዴ ነው። ይህኛውን ለየት የሚያደርገው ግን በወቅቱ “የታኅሳስ ግርግር” የሚባለው መንግሥትን የመገልበጥ ሙከራ ተደርጎ የክሸነፈበት ወቅት በመሆኑ፣ የንጉሡ የክቡር ዘበኛ ጠባቂዎች ጥንቃቄና ጥርጣሬ ከፍተኛ መሆኑ ነበር፡፡ ስለዚህ በዚህ ወቅት ይህንን ተግባር መፈጸም አስደንጋጭም አደገኛም ነበር፡፡ ነገር ግን ወጣቱ አስፋው ከልቡ ጋር የመከረውን አደረገ፡፡
ለሌላ አንድ ዓመት ከተንከራተተ በኋላ ማዘጋጃ ቤቱ የዊንጌት ትምህርት ቤትን አጥር ይዞ፣ የጴጥሮስ ወጳውሎስ ቤተ ክርስቲያንን አዋስኖ ስፋቱ 300 ካ/ሜ የሆነ ቦታ ሰጠው። ይህ ወቅት አስፋው ላይ ከፍተኛ  ጫና ፈጥሮበት ነበር፡፡ የራሱን ትምህርት መማር፣ ልጆችን ማስተማርና የቦታውን/ የመሬቱን ጉዳይ ማዘጋጃ ቤት እየተመላለሱ መከታተል፡፡ በእውነትም በጣም አስቸጋሪ ወቅት ነበር፡፡
“አስፋው ትምህርት
ቤቱንም ጓደኞቹንም አስደነገጠ”
ወጣቱ አስፋው የከፍተኛ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን አጠናቀቀ፡፡ በወቅቱ ለዊንጌት ተማሪዎች ሁለት ምርጫ አላቸው፡፡ የኮሌጅ (ዩኒቨርስቲ) ትምህርታቸውን መቀጠል ወይም ሥራ መቀጠር። ጉደኛው አስፋው ሁለቱንም አልፈልግም በማለት ትምህርት ቤቱንም ጓደኞቹንም አስደነገጠ። ምርጫው  ትምህርትን በማስፋፋት መኃይምነትንና ድህነትን መታገል እንዲሁም በተቻለው አቅም ሁሉ ማኅበረሰቡን ማገልገል መሆኑን አስታወቀ።
“ጋሽዬና ትምህርት ቤቱ”
ለትምህርት ቤቱ ማሠሪያ የሚሆነውን ገንዘብ በተለያየ መንገድ (ከተማሪዎች ትርዒት፣ ከዊንጌት ትምህርት ቤት መምህራን መዋጮ ወዘተ) ከሰበሰበ በኋላ፣ በተሰጠው ቦታ ላይ ከተማሪዎቹ ጋር በመሆን ራሱ ጭቃ አቡክቶ፣ አጠና ተሽክሞ፣ ወጪ ወራጅ አቁሞ፣ ማገር ማግሮ፣ ቆርቆሮ መትቶ ለራሱ መኖሪያ የሚሆን አነስተኛ ቤት በአንዱ ጥግ፣ ለተማሪዎቹ ፣ማደሪያና መማሪያ የሚሆኑ ክፍሎች በሌላው ጥግ አሠራ፡፡
በጋሼና በትምህርት ቤቱ መካከል ምንም ልዩነት የለም፡፡ የግል ሕይወቱም ሆነ የትምህርት ቤቱ ዋና ዓላማ ”ትምህርትንና ማኅበራዊ አገልግሎትን በተቻለ አቅም ለተቸገሩ ወገኖች ማዳረስ” የሚል ነው። ይህንን ዓላማ ለማሳካት የወጣትነት፣ የጎልማሳነት እንዲሁም የአዛውንትነትን ዕድሜውን ሁሉ ገብሯል፡፡
ትምህርት ቤቱ የማስተማር አገልግሎቱንና የማኅበረሰብ ድጋፎችን አጣምሮ ስለሚሰራ አደረጃጀቱ ለየት ያለ ነው፡፡ ትምህርት ቤት ብቻ ነው እንዳይባል በመቶዎቹ የሚቆጠሩ ወላጅ አልባ ሕፃናት በትምህርት ቤቱ ውስጥ እየኖሩ ይማሩ ነበር፡፡ የወጣቶችና የሕፃናት ማሳደጊያ እንዲሁም የማኅበረሰብ ድጋፍ የሚደረግበት ተቋም ነው እንዳይባል ከአካባቢው ወደ ትምህርት ቤቱ እየመጡ የሚማሩ ችግረኛ ተማሪዎች ቁጥር ከወላጅ አልባ ሕፃናቱ ቁጥር በብዙ እጥፍ ይበልጣል።
የዚህ ዓይነት አደረጃጀት ትምህርት ቤቱን በትምህርት ሚኒስቴር መዝግቦና ቋሚ በጀት መድቦ ለማስተዳደር አስቸጋሪ አድርጓታል። በሌላ በኩል ሁኔታው ለጋሼ ትምህርት ቤቱን በራሱ መንገድ እንዲያካሂድ ዕድል ፈጥሮለታል፡፡ ለጋሼ ዋናው ችግር የሆነበት የበጀት ችግርንና የአስተዳደር ነፃነትን አቻችሎ መጓዝ ነበር፡፡
“ንጉሡና ብሔራዊ ሎተሪ...”
በአንድ ወቅት አስፋው የዕለት ገቢ ሳይኖረው ይህንን ትምህርት ቤት እንዴት እንደሚያስተዳድረው ተጠይቆ ሲመልስ፦”...ትምህርት ቤቱ ሥራውን የሚያካሂደው በየፊናው በሚመጣው ዕርዳታ በመሆኑ፣ ማንኛውንም የሚደረግልኝን ዕርዳታ እቀበላለሁ፡፡ ለማኝ የሰጡትን መቀበል እንጂ ማማረጥ የእሱ ፋንታ አይደለም ”ብሎ ነበር፡፡ ጋሼ ትምህርት ቤቱ የሚያጋጥመውን የገንዘብ ችግር ሲያስታውስ እንዲህ ይላል፦
“...በተደጋጋሚ ከፍተኛ የገንዘብ ችግር ባጋጠመኝ ጊዜ ፍፁም ከማልጠብቀው አቅጣጫ ዕርዳታ ይደርሰኝ ነበር፡፡ በተለይ ግን ከቀዳማዊ ኃይለሥላሴ ያገኘነው 5000 ብር እና ብሔራዊ ሎተሪ ያደረገልን የ6500 ብር ዕርዳታ፣ ከዊንጌት ትምህርት ቤት ወዳጆቼ ያገኘሁት 2000 ብር ድጋፍ የእኔንም የትምህርት ቤቱንም ተስፋ  ያለመለሙ ነበሩ፡፡;
“ቅድሚያ ትምህርትን ማዳረስ”
አስፋው የመደበኛ ትምህርቱን ለማስፋፋት የተከተለው መንገድ “Education is more important than the building.” “ትቅድሚያ ለትምህርት” የሚል ነበር። በ1955 ዓ.ም አካባቢ አስፋው ይህንን ሁኔታ ሲያብራራ፤ ”የትምህርት ሚኒስቴርን መመሪያ ተከትዬ ክፍሎቹን ብሠራ ኖሮ የሚኖሩኝ ተማሪዎች ቁጥር 400 ብቻ ይሆን ነበር፡፡ እኔ ግን 2500 ተማሪዎች አሉኝ። ከእነዚህ ውስጥ 380 ያህሉ ትምህርት ቤቱ ውስጥ እየኖሩ የሚማሩ ወላጅ አልባ ወጣቶች ናቸው” ይላል፡፡
ትምህርት ቤቱ ከትምህርት ሚኒስቴር በ1955 ዓ.ም ዕውቅና ቢያገኝም፣ በሚከተለው የተለየ አደረጃጀት ምክንያት ሙሉ የበጀት ድጋፍ አያገኝም ነበር፡፡ መደበኛ በጀት ስላልነበረውም የረዥም ጊዜ ዕቅድ አልነበረውም፡፡
“ድንገተኛው ጉብኝት”
ትምህርት ቤቱ በ1955 ዓ.ም ዕውቅና ካገኘ በኋላ የተማሪዎች ጥያቄ እየበዛ ትምህርት ቤቱም በተቻለው መጠን እየተስፋፋ ነበር። መጋቢት 21 ቀን 1958 ዓ.ም በትምህርት በቱ የተለየ ነገር ተከሰተ። ንጉሡ ትምህርት ቤቱን ለመጎብኘት በድንገት ተገኙ። ከጉብኝታቸው በኋላም ይህንን አስተያየት በወረቀት ላይ አሰፈሩ፦
“በዚህ ተማሪ ቤት በጠቅላላው ደስ ብሎናል፡፡ አስተማሪዎችና ተማሪዎች በርቱ፤ ላገር ጠቃሚ ትሆናላችሁ እግዚአብሔር ይርዳችሁ።” ብለው ከጻፉ በኋላ በቃላቸው ትምህርት ቤቱንም “አሠረ ሐዋርያት ትምህርት ቤት” ብለነዋል አሉ።

“የተለየ ወጣት”
አስፋው በእነዚህ ተግባሮቹ ማለትም ከገጠር ወደ ከተማ የመጣበት ሁኔታ፣ ለንጉሡ በጻፈው ደብዳቤና አቤቱታ አቀራረብ፣ በመጨረሻም ትምህርቱን ከጨረሰ በኋላ በወሰነው ውሳኔና ትምህርት ቤቱንና መኖርያውን የሠራበት መንገድ ሲታይ፦
ወጣቱ አስፋው ውስጡን የሚያዳምጥ፣ የሕይወቱን ጥሪ የሚከተል፣ በመጀመሪያ ራሱን አሸንፎ በመቀጠል ደግሞ ሌሎችን ለመርዳት የተነሳው ገና በለጋ ዕድሜው፣ ገና በጠዋቱ በመሆኑ የተለየ አስተሳሰብ ያለው፣ የተለየ ድርጊት የሚፈጽም በአጠቃላይ የተለየ ሰው (Extra Ordinary person) መሆኑን በተደጋጋሚ ክፈጸማቸው ተግባሮቹ መረዳት ይቻላል።

የግዮን ሆቴሉ ሰፊ መናፈሻ በበርካታ ካፌዎች ሬስቶራንቶችና የምግብ አዘጋጆች ተሞልቷል። እዚህም እዚያም በረድፍ ተሰድረው ከተተከሉት ውብ ድንኳኖች የሚወጣው የምግብ አምሮትን የሚቀሰቅሰውና አፍንጫን የሚፈታተነው የተለያዩ ምግቦች ሽታ ስፍራውን አውዶታል። ከወዲያ በተንጣለለው የሙዚቃ መድረክ ላይ እየነጠረ ስፍራውን ያደመቀው የዲጄ ሙዚቃ የመዝናናትና የመነቃቃት  ስሜትን ይፈጥራል። ስፍራው ደስ ይላል። ዋሊያ ቢራ ከብሉ ሚዲያ ጋር በመተባበር ላለፋት 6 ዓመታት “ቴስት ኦፍ አዲስ”ን ሲያዘጋጅ ቆይቷል። በአመት ሁለትና ሶስት ጊዜ የሚዘጋጀውን ይህንን ፕሮግራም በርካቶች በጉጉት ይጠብቁታል። ዓለም በሯንም ደጇንም ዘግታ እንድትከርም ባስገደዳት የኮሮና ወረርሽኝ ጦስ ሣቢያ ተቋርጦ የነበረው ይህ 22ኛው ዙር “የቴስት ኦፍ አዲስ” (የሞግብና የመዝናኛ ፕሮግራም) በብዙ ወጣቶች ዘንድ ተናፍቆ ሠንብቷል።
የ”ቴስት ኦፍ አዲስ” ዝግጅት ታዳሚዎች የሆኑት ኤርምያስ ዘውዱና ጓደኞቹ የነገሩኝም ይህንኑ ነበር። “ራሣችንን ፈታ የምናደርግበት በመድረክ ሙዚቃዎች የምንዝናናበት ፕሮግራም ነው። በተለይ እንዲህ የመዝናኛ ዝግጅቶች በሌሉበትና በተለያዩ ጉዳዮች ተጨናንቀን በሰነበትንበት ጊዜ ራስን ለማዝናናት የሚያስችሉ ፕሮግራሞች መጀመራቸው ደስ የሚል ነገር ነው። ከሁሉም በላይ ደግሞ በቀላሉ እድል ለማግኘት የማይችሉ ግን አስገራሚ አቅም ያላቸው ጀማሪዎች ስራዎቻቸውን እንዲያቀርቡ እድል መስጠቱ ጥሩ ነገር ነው” ሲሉ አውግተውኛል።
የዋሊያ ቢራ ሲኒየር ብራንድ ማናጀር ፋይዳ ዘውዱ እንደነገሩኝ፤ የፕሮግራሙ አላማ ጀማሪ የሙዚቃ ባለሙያዎች ራሳቸውን የሚያስተዋውቁበት አዳዲስ ሬስቶራንቶችና የምግብ አዘጋጆች ራሣቸውንና የሚሰጧቸውን አገልግሎቶች ለተገልጋዩ በስፋት ለማስተዋወቅ እድል የሚያገኙበት፣ ዋሊያ ቢራ ከደንበኞቹ ጋር በስፋት የሚገናኝበት እድልን የሚያመቻችና በተለይ ለወጣቶች መልካም የመዝናኛ አጋጣሚን የፈጠረ ፕሮግራም ነው። ዋልያ ቢራም ዘንድሮም ይዞ የቀረበው በአዲስ መልክና ጣዕም አዲስ ዝግጅት እንደሆነም ገልጸዋል።
ራሣቸውን ለማውጣት እድል ያላገኙ አዳዲስና አቅም ያላቸው የሙዚቃ ባለሙያዎችን እድል በመስጠት ሰፋ ያለ ተመልካች አግኝተው እንዲበረታቱ በማድረጉ ረገድም ዝግጅቱ ትልቅ አስተዋጽኦ እንዳለው ተነግሯል።
ግንቦት 14 እና 15  ቀን 2013  ዓ.ም በተዋበው የግዮኑ መናፈሻ ውስጥ የተካሄደው የ”ቴስት ኦፍ አዲስ” የምግብና መጠጥ ፌስቲቫል ላይ የሆድን ብቻ ሣይሆን የአዕምሮን ረሃብ የሚያስታግሱ የተለያዩ ዝግጅቶችም ተካሂደዋል።
ፕሮግራሙ የኮቪድ 19 በሽታ መከላከያ መመሪያዎችን በጠበቀ መልኩ የተከናወነ ሲሆን በዚህም መሠረት ከመደበኛው ጊዜ 1/4ኛውን የፕሮግራም ታዳሚ ብቻ ማስተናገዱንም አዘጋጆቹ ተናግረዋል።

   የኮሮና ቫይረስ ወረርሽን ከተቀሰቀሰበት ጊዜ አንስቶ በመላው አለም በቫይረሱ ሳቢያ ለሞት የተዳረጉ  የጤና ባለሙያዎች ቁጥር ከ115 ሺህ ማለፉ የተነገረ ሲሆን፣ በሌላ በኩል ደግሞ ወረርሽኙ ለ9 አዳዲስ ቢሊየነሮች መፈጠር ምክንያት መሆኑ ተዘግቧል፡፡
ፒፕልስ ቫክሲን አሊያንስ የተባለው ጥምረት በበኩሉ ከሰሞኑ ይፋ ባደረገው መረጃ፤ የኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ በክትባት ምርት ዘርፍ ለተሰማሩ ኩባንያዎችና ባለሃብቶች መልካም አጋጣሚ መሆኑንና፣ ወረርሽኙ ከተቀሰቀሰበት ጊዜ አንስቶ በዘርፉ የተሰማሩ 9 ሰዎች ወደ ቢሊየነርነት መቀየራቸውን አስታውቋል፡፡
ግለሰቦቹ ከፍተኛ ገቢ ለማግኘት የቻሉት የኮሮና ክትባቶችን በብቸኝነት የማምረት መብት ባለቤት የሆኑ ኩባንያዎቻቸው በስፋት ምርታቸውን መሸጥ በመቻላቸው ነው ያለው ጥምረቱ፣ ዘጠኙ ቢሊየነሮች በድምሩ 19.3 ቢሊዮን ዶላር ያህል ሃብት ማፍራታቸውንና ይህ ገንዘብ አነስተኛ ገቢ ያላቸው አገራትን ዜጎች ሙሉ ለሙሉ ለመከተብ የሚያስችል መሆኑንም አክሎ ገልጧል፡፡
ከዘጠኙ ቢሊየነሮች አመካከል ከፍተኛ ገቢ በማግኘት በአንደኛ ደረጃ ላይ የተቀመጡት ሞዴርና የተባለው ክትባት አምራች ኩባንያ ዋና ስራ አስፈጻሚ የሆኑትና የተጣራ ሃብታቸው 4.3 ቢሊዮን ዶላር የደረሰው ስቴፋኒ ባንሴል ሲሆኑ፣ የባዮንቴክ ኩባንያ መስራችና ዋና ስራ አስፈጻሚ ኡጉር ሳሂን በ4 ቢሊዮን ዶላር፣ ተመራማሪውና ከሞዴርና መስራቾች አንዱ የሆኑት ቲሞቲ ሰፕሪንገር በ2.2 ቢሊዮን ዶላር ሁለተኛና ሶስተኛ ደረጃን ይዘዋል፡፡
የሞዴርና ሊቀ መንበር ኑባር አፊያን በ1.9 ቢሊዮን ዶላር፣ የሮቪ ኩባንያ ሊቀ መንበር ጁኣን ሎፔዝ ቤልሞንቴ በ1.8 ቢሊዮን ዶላር፣ ሳይንቲስትና የሞዴርና መስራች የሆኑት ሮበርት ላንገር በ1.6 ቢሊዮን ዶላር፣ የካንሲኖ ባዮሎጂክስ ኩባንያ መስራች የሆኑት ዙ ታኦ በ1.3 ቢሊዮን ዶላር፣ የካንሲኖ መስራችና የቀድሞ ምክትል ፕሬዚዳንት ዢኡ ዶንግዡ በ1.2 ቢሊዮን ዶላር እንዲሁም የኩባንያው የቀድሞ ከፍተኛ ምክትል ፕሬዚዳንት ማኦ ሁኢሁኣ በ1 ቢሊዮን ዶላር እንደ ቅደም ተከተላቸው ከአራተኛ እስከ ዘጠነኛ ያለውን ደረጃ መያዛቸውም ተነግሯል፡፡
በሌላ ተያያዥ ዜና ደግሞ፣ ቫይረሱ ወረርሽኙን ለመከላከልና የወገኖችን ህይወት ለመታደግ ደፋ ቀና ሲሉ የነበሩ ከ115 ሺህ በላይ የጤና ባለሙያዎችን ለሞት መዳረጉን ከሰሞኑ ያስታወቀው የአለም የጤና ድርጅት፣ በርካታ ቁጥር ያላቸው ባለሙያዎችም በቫይረሱ ተይዘው እንደሚገኙ መግለጹን ሮይተርስ ዘግቧል፡፡

   ብራንድ አፍሪካ የተባለው ተቋም የ2021 የአፍሪካ እጅግ ተወዳጅና ተመራጭ የንግድ ምልክቶችን ዝርዝር ከሰሞኑ ይፋ ያደረገ ሲሆን፣ የአሜሪካው ናይኪ በአፍሪካ የአመቱ እጅግ ተወዳጅ ብራንድ ለመሆን ችሏል፡፡
የጀርመኑ የአልባሳትና ጫማዎች አምራች አዲዳስ በሁለተኛ ደረጃ ላይ ሲቀመጥ፣ የደቡብ ኮርያው ሳምሰንግ ሶስተኛ ደረጃን የያዘ ተወዳጅ ብራንድ መሆኑን ብራንድ አፍሪካ ባወጣው መረጃ አስታውቋል፡፡
በአመቱ በአፍሪካ እጅግ ተወዳጅ ብራንዶች ዝርዝር ውስጥ ከአራተኛ እስከ አስረኛ ደረጃን የያዙትም፣ የአሜሪካው ኮካ ኮላ፣ የአሜሪካው አፕል፣ የቻይናው ቴክኖ፣ የጀርመኑ ፑማ፣ የጣሊያኑ ጊቺ፣ የጃፓኑ ቶዮታ እና የስፔኑ ዛራ ናቸው፡፡
በአፍሪካ ተወዳጅ ከሆኑ አፍሪካዊ ብራንዶች መካከል ቀዳሚነቱን የያዘው ኤምቲኤን ሲሆን የናይጀሪያው ዳንጎቴ ይከተላል፡፡

 ባለፈው ነሃሴ ወር በማሊ የተደረገውን መፈንቅለ መንግስት በመራው ኮሎኔል አስሚ ጎይታ ባለፈው ሰኞ በቁጥጥር ስር የዋሉትና በእስር ላይ የሚገኙት የአገሪቱ የሽግግር መንግስት ፕሬዚዳንት ባህ ንዳው እና ጠቅላይ ሚኒስትር ሙክታር ኳኔ ባለፈው ረቡዕ በፈቃዳቸው ስልጣናቸውን መልቀቃቸውን አስታውቀዋል፡፡
ባለፈው አመት በአገሪቱ የተካሄደውን መፈንቅለ መንግስት የመሩትና በሽግግር መንግስቱ ምክትል ፕሬዚዳንት ሆነው ሲሰሩ የቆዩት ኮሎኔል አስሚ ጎይታ፣ ባለፈው ሰኞ የአገሪቱን ፕሬዝዳንትና ጠቅላይ ሚኒስትር የተጣለባቸውን መንግስታዊ ሃላፊነት በአግባቡ አልተወጡም፣ ያልተገባ ሹም ሽር አድርገዋል በሚል ማሰሩን የዘገበው ቢቢሲ፤ ኮሎኔሉ ስልጣኑን በመረከብ በቀጣዪ አመት ሊካሄድ ቀን የተቆረጠለት ምርጫ ወቅቱን ጠብቆ እንደሚካሄድ መግለጹንና ይህን ተከትሎም በእስር ላይ የሚገኙት ባለስልጣናቱ ባለፈው ረቡዕ ስልጣናቸውን መልቀቃቸውን በይፋ ማስታወቃቸውን አመልክቷል፡፡
ከማሊ ዋና ከተማ ባማኮ አቅራቢያ በሚገኝ ወታደራዊ ካምፕ ውስጥ በእስር ላይ የሚገኙት ፕሬዝዳንቱና ጠቅላይ ሚኒስትሩ ስልጣናቸውን መልቀቃቸውን ማስታወቃቸውን ተከትሎ፣ ከእስር እንዲለቀቁ ከወታደራዊው ሃይል ጋር ድርድር እየተደረገ እንደሚገኝም አልጀዚራ ዘግቧል።
ኮሎኔሉ ባለፈው አመት በመሩት ወታደራዊ መፈንቅለ መንግስት የአገሪቱን ፕሬዚዳንት ኢብራሂም ኬታን ከሥልጣን መውረዳቸውን ተከትሎ በአገሪቱ የ18 ወራት የሽግግር ምክር ቤት መቋቋሙን ያስታወሰው ዘገባው፣ ኮሎኔሉ ግን ዳግም መፈንቅለ መንግስት በሚባል መልኩ ፕሬዝዳንቱንና ጠቅላይ ሚኒስትሩን ማሰሩ አገሪቱን ወደከፋ ሁኔታ ሊያመራት ይችላል መባሉን አመልክቷል፡፡
የአፍሪካ ህብረት፣ ኢኮዋስ፣ የተባበሩት መንግስታት ድርጅትና አውሮፓ ህብረትን ጨምሮ አለማቀፍ ተቋማት ኮሌኔሉ ከሰሞኑ ያሰራቸውን ፕሬዝዳንቱንና ጠቅላይ ሚኒስትሩን በአፋጣኝ እንዲፈታ ጥሪ ቢያቀርቡም ምንም ተስፋ ሰጪ ምላሽ ሳይገኝ መቆየቱንም አመልክቷል፡፡